Xả lũ bất ngờ: Chủ nhà máy thủy điện nếu vi phạm sẽ không được phép nhận tiếp dự án điện lực

Chết người, trắng tay là hệ quả đau lòng của người dân vùng hạ lưu từ những sai phạm trong quy trình vận hành các công trình thủy điện Hố Hô và An Khê Kanak. Câu chuyện xả nước mà không thông báo với người dân từ năm này qua năm khác là vấn đề được đại biểu Quốc hội Trần Thị Dung (Điện Biên) đặt ra và chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh.

Đây cũng là vấn đề khiến dư luận có nhiều bức xúc trong thời gian qua. Đại biểu Trần Thị Dung đề nghị Bộ trường cho biết sẽ xử lý các sai phạm trên như thế nào. Những bất cập xung quanh việc vận hành tại các nhà máy thủy điện trong thời gian tới có được loại bỏ hay không? Giải pháp của Bộ trưởng trong vấn đề xả lũ như thế nào?

"Bản thân quy trình xả lũ hiện cũng có vấn đề"

Chức năng quản lý thủy điện hiện được giao cho Bộ Công Thương quản lý chủ đạo. Cùng đó, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên Môi trường cùng Bộ NNPTNN tham gia quản lý các khía cạnh khác. Vị tư lệnh ngành Công Thương khẳng định các đập thủy điện đều đảm bảo nguyên tắc về an toàn thủy điện mới được cấp phép hoạt động.

Làm rõ vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết đối với việc phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn, Chủ tịch UBND tỉnh sẽ lập ủy ban và có phương án tại từng địa phương, chủ nhà máy thủy điện sẽ tham gia vào phương án này. Còn quy trình xả lũ thì được thực hiện theo quy định cụ thể. Đối với đập thủy điện có công suất từ 30 MW trở lên sẽ do Bộ Công Thương quy định quy trình xả lũ, trong khi các thủy điện công suất nhỏ hơn sẽ do lãnh đạo địa phương phê duyệt. Chủ đập thủy điện và chủ doanh nghiệp đều phải tham gia phương án phòng chống lũ cho hạ lưu. Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết phải có đầy đủ 3 yếu tố này, các dự án thủy điện mới được phép hoạt động điện lực.

Có một thực tế tồn tại thời gian qua là khi các đập thủy điện xả lũ gây nên bức xúc trong nhân dân như trường hợp của nhà máy thủy điện Hố Hô. Chủ động kiểm tra ngay khi có lũ về, Bộ trưởng Bộ Công Thương thẳng thắng thừa nhận bản thân trong quy trình xả lũ hiện nay cũng có vấn đề.

Ví dụ chủ hồ thủy điện phải có nghĩa vụ thông báo cho chính quyền địa phương ở hạ lưu nhưng quy định lại không nói rõ về hình thức hay cách thức đảm bảo yêu cầu. Nhưng trên thực tế, do mất điện hay việc đánh kẻng báo động nhưng các địa phương không nghe thấy dẫn đến sự phối hợp giữa chủ đập thủy điện và chính quyền địa phương chưa tốt.

Cùng đó, theo Bộ trưởng, dù có các phương án phòng chống lụt bão, kể cả xả lũ nhưng việc tập huấn, diễn tập lại không được thực hiện ở các địa phương do quy định pháp lý. Khi có sự cố xảy ra, việc thực hiện tổ chức không đảm bảo hiệu quả. Bộ trưởng cũng chỉ ra hệ thống quan trắc của nhà máy Thủy điện không được đảm bảo, chưa có sự đầu tư khiến các chủ đập thủy điện không chủ động.

Tới đây, Bộ Công Thương sẽ tổng kiểm tra, rà soát chất lượng quy trình xả lũ, phương án tham gia phối hợp phòng chống lụt bão; đáng giá, kiểm tra lại chất lượng hoạt động phòng chống lụt bão và đảm bảo an toàn thủy điện; xem xét tổ chức tập huấn; thực hiện nghiêm các chế tài đã quy định.

Các doanh nghiệp nếu không thực hiện đầy đủ các quy định sẽ xem xét cấm không cho tham gia hoạt động điện lực, thậm chí rút giấy phép dự án đó.

Vụ xả lũ bất ngờ: Tại mất điện và một số lãnh đạo địa phương không nghe điện?

Đại biểu Trần Thị Dung sau đó đã có những chất vấn của về việc Bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh không biết về việc xả lũ và thực tế, lúc 5h chiều - khi trời đã tối, mới thực hiện thông báo tới người dân. Đại biểu cũng đặt ra câu hỏi quy trình này dù đúng, sai và thừa nhận có những vi phạm thì Bộ có xử lý ra sao?

Trong vấn đề xả lũ của Hố Hô, đồng chí Bí thư đã phản ánh không biết thông tin xả lũ. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết nguyên nhân là bởi nhà máy thủy điện này đã báo cho Ủy ban Phòng chống Lụt bão và Tìm kiếm cứu nạn, đơn vị chịu trách nhiệm về vấn đề này.

Trong trường hợp của Thủy điện Hố Hô, chủ đập thủy điện báo cáo, gọi điện nhưng do ảnh hưởng của việc mất điện và cũng có trường hợp một số địa phương không nghe máy, không đảm bảo thông tin xuyên suốt.

Đối với vấn đề quy hoạch các công trình thủy điện theo Nghị quyết 62, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết hiện Việt Nam về cơ bản đã khai thác hết tiềm năng thủy điện lớn của đất nước. Hiện tại Việt Nam có 336 dự án Thủy điện.

"Việt Nam không phát triển thủy điện bằng mọi giá. Cũng như không phát triển các dự án bằng mọi giá đối với cả các lĩnh vực năng lượng và các lĩnh vực khác."

Bộ trường cũng cho biết các dự án thủy điện nhỏ và vừa đã được rà soát, xem xét, đánh giá lại, loại bỏ các dự án không đảm bảo, ảnh hưởng đến môi trường, đời sống kinh tế - xã hội.