We Are The Mighty:10 tiêm kích thay đổi cục diện trên không

Bài viết của các chuyên gia quân sự Mỹ, Nga và những lập luận của họ khi xếp hạng như vậy. Xin mở đầu loạt bài bằng bài viết với tiêu đề trên của chuyên gia quân sự Nga Kirill Ryabov tổng hợp bảng xếp hạng đăng trên tờ báo chuyên ngành quân sự Mỹ We Are The Mighty (WATM).Bài đăng trên “Bình luận quân sự” (Nga) ngày 8/11/219 mới đây. Tất cả các ảnh là của tác giả.

So sánh các phương tiện kỹ thuật quân sự và lập các bảng xếp hạng (phương tiện kỹ thuật quân sự- vũ khí) là một chủ đề vĩnh cửu. Tạp chí Mỹ We Are The Mighty cũng không đứng ngoài cuộc và vừa công bố danh sách 10 máy bay tiêm kích làm thay đổi (bản chất) chiến tranh trên không.

Theo các tác giả, bảng xếp hạng 10 máy bay được lập theo tiêu chí “ghi công” những máy bay tiêm kích đã có “nhiều công lao đóng góp nhất” trong tất cả các cuộc không chiến từ trước tới nay.

Mười máy bay tiêm kích tốt nhất

Bảng danh sách của WATM có kèm theo một số giải thích và bình luận. Tuy nhiên, nhìn chung thì quan điểm (về công lao) của WATM như sau: 10. Su-27 Flanker. 9. F-86 Sabre. 8. Fokker Dr.1. 7. F-4 Phantom. 6. Supermarine Spitfire. 5. F-117 Nighthawk. 4. F/A-18 Hornet. 3. MQ-1 Predator. 2. F-15 Eagle. 1. F-22 Raptor.

Vì những lý do rất rõ ràng và cũng rất dễ hiểu, hiện diện trong danh sách tốp mười này chủ yếu là các máy bay do Mỹ sản xuất (chỉ vài trường hợp ngoại lệ). Chỉ có 3 mẫu (máy bay tiêm kích) nước ngoài, và thêm nữa, - ngay cả chiếc tiêm kích tốt nhất trong 3 chiếc trên cũng không lọt được vào tốp năm.

Các luận chứng ủng hộ chiếc máy bay này hay máy bay khác trong “tốp10” của WATM khá thú vị và đôi khi cũng rất thuyết phục. Chúng ta hãy cùng xem xét một số vị trí đáng được quan tâm nhất trong bảng xếp hạng này của người Mỹ.

Đội sổ là Su-27

Máy bay tiêm kích Su-27 Liên Xô / Nga được WATM xếp vào vị trí cuối cùng trong bảng xếp hạng. Nó được các chuyên gia WATM nhận xét là “máy bay tiêm kích rất hiện đại của Liên Xô được chế tạo để đáp trả sự xuất hiện của F-15 Mỹ”. Ngoài ra, Su-27 còn được WATM “trao tặng” danh hiệu vinh dự :"một trong những máy bay tiêm kích ấn tượng nhất thế kỷ XX".

Trong các trận không chiến cơ động tầm gần, Su-27 là mối đe dọa chết người đối với các máy bay tiêm kích nước ngoài nhờ được trang bị tên lửa “không đối không” R-73 và hệ thống chỉ mục tiêu gắn dưới mũ phi công. Trong không chiến, Su-27 thậm chí còn có ưu thế trước F-15 của Mỹ.

Còn về vấn đề liệu hệ thống vô tuyến điện tử hàng không hiện đại của F-15 có cho phép Su-27 Nga tiếp cận F-15 đến cự ly nguy hiểm để công kích hay không- WATM đề nghị sẽ thảo luận chủ đề này riêng trong một bài báo khác.

Su-27 được chế tạo để thực hiện chức năng chiếm ưu thế trên không, nhưng sau đó, nó được tăng cường một số nhiệm vụ khác nữa. Su-27 vừa có thể đánh chặn các mục tiêu trên không, nhưng cũng có thể công kích các mục tiêu trên mặt đất. Máy bay tiêm kích- ném bom đa năng này hiện vẫn đang “đứng trong hàng ngũ” (vẫn đang trực chiến).

Vị trí ít được để ý

Vị trí thứ năm được WATM dành cho máy bay tàng hình F-117 Nighthawk – nhờ những “thành tích” của nó trong “công cuộc” ứng dụng công nghệ tiên tiến và ảnh hưởng của nó đến sự phát triển tiếp theo của cả ngành hàng không. WATM nhận xét rằng chù đề tàng hình trước radar đã được triển khai nghiên cứu từ Chiến tranh Thế giới Thứ hai, tuy nhiên, chính F-117 mới là máy bay lần đầu tiên sử dụng các khả năng như vậy (tàng hình) trong chiến đấu.

Công tác thiết kế kiểu máy bay này được tiến hành một cách bí mật và theo tính toán thì F-117 phải là một máy bay có khả năng tiến hành các đòn tấn công mà ít có rủi ro bị (đối phương) phát hiện nhất. Năm 1981, chính “Nighthawk” đã trở thành kiểu máy bay tàng hình đầu tiên trên thế giới được đưa vào trang bị.

Năm 1999, Mỹ đã mất một trong số những chiếc F-117 của mình và cùng với đó- mất luôn cả lợi thế quân sự. Các chi tiết của vụ này đến giờ vẫn được giữ bí mật, nhưng đã có thông tin là đó chiếc máy bay bị rơi nói trên đã tiếp đất trong tình trạng chưa bị hư hỏng nặng lắm. Điều này có nghĩa là Nga và Trung Quốc đã có thể tiếp cận công nghệ của Mỹ.

Trong hai thập kỷ qua, F-117 “Nighthawk” đã kịp tham gia vào một số chiến dịch tác chiến. Sự ra đời và quá trình khai thác F-117 đã mở đường cho các máy bat tiêm kích thế hệ năm hiện nay – những máy bay cũng có khả năng “tàng hình”.

“Huy chương Đồng” không người lái

Vị trí thứ ba trong bảng xếp hạng của WATM được trao cho tuy không phải là một máy bay tiêm kích, nhưng quả thực là một máy bay có ảnh hưởng lớn đến chiến tranh trên không. “Huy chương Đồng" thuộc về máy bay không người lái (UAV) MQ-1 Predator Mỹ.

Nó đúng là chiếc UAV chiến đấu thực sự đầu tiên và đã trở thành "khởi đầu của cái kết các trận chiến trên không của không quân có người laíi". Vào tháng 11/2002, Predator lần đầu tiên thực hiện một nhiệm vụ không kích bằng tên lửa AGM-114 Hellfire và sự kiện trên sẽ mãi mãi làm thay đổi (bản chất) cuộc chiến trên không.

MQ-1 được một phi công và một hoặc hai sỹ quan điều khiển từ xa. UAV đa năng bay ở độ cao trung bình và có thời gian bay dài này chủ yếu được sử dụng để thực hiện nhiệm vụ trinh sát và theo dõi tình huống. Tuy nhiên, nếu cần thiết, nó có thể tấn công mục tiêu bằng những vũ khí treo dưới thân máy bay.

Ngày 9/3/2018 vừa rồi, Không quân Mỹ đã chính thức loại MQ-1 Predator ra khỏi trang bị. Thay thế nó là UAV MQ-9 Reaper tiên tiến hơn. Để tấn công các mục tiêu trên mặt đất, MQ-9 Reaper ang theo các tên lửa Hellfire, các bom JDAM và GBU-12.

"Đại bàng" nhận Huy chương Bạc

Ở vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng là máy bay tiêm kích F-15 Eagle. Chiếc máy bay được chế tạo từ những năm 70 này đến giờ vẫn chứng minh được những “phẩm chất tác chiến xuất sắc” khi đánh nhau với các máy bay khác.

F-15 có được vị trí danh dự như vậy là nhờ có những tính năng bay xuất sắc, khả năng cơ động đáng kinh ngạc và một cơ số vũ khí mạnh và đa dạng. Tỷ lệ lực đẩy/trọng lượng cao cho phép F-15 cơ động mà không mất tốc độ và có thể tăng tốc lên tới M 2,5. F-35 lá máy bay tiêm kích Mỹ đầu tiên có thể lấy độ cao theo chiều thẳng đứng.

“Eagle” được trang bị hệ thống điện tử hàng không tiên tiến và vũ khí tối tân, trong đó có tên lửa AIM-120D AMRAAM. Hệ thống trang thiết bị vô tuyến điện tử, vũ khí và các tính năng bay ưu việt đã biến nó thành một máy bay tiêm kích có một không hai. Cho đến nay thời điểm hiện tại, chưa một máy bay nào của đối phương bắn hạ được F-15 Không quân Mỹ.

Vị trí số một thuộc về thế hệ năm

Vị trí thứ nhất- thuộc máy bay tiêm kích đầu tiên thế hệ năm mới nhất- F-22 Raptor cùng danh hiệu vinh dự "máy bay tiêm kích chiếm ưu thế trên không, và có thể, trên cả toàn vũ trụ, mạnh nhất. Những lý do để WATM quyết định như vậy rất ư đơn giản.

F-22 là máy bay tiêm kích thế hệ năm đầu tiên của Không quân Mỹ và sở hữu những khả năng chưa từng có trong những lĩnh vực như khả năng không chiến, các trang thiết bị vô tuyến điện tử, nhận thức tình huống trên không, khả năng tàng hình, v.v. Tất cả những khả năng nói trên cho phép F-22 không chỉ tự bảo vệ được mình, mà còn bảo vệ được cả các máy bay khác.

Khi phải “xứ lý” các mục tiêu trên không, Raptor có thể mang sáu (6) tên lửa AIM-120 AMRAAM và hai (2) tên lửa Sidewinder AIM-9. Còn để thực hiện các “sứ mệnh” trên mặt đất, nó mang hai (2) quả bom JDAM GBU-32.

Đồng thời, khi đó (khi tấn công các mục tiêu trên mặt đất), F-22 vẫn có thể mang theo một cặp tên lửa AMRAAM và một cặp Sidewinder – nhưng chỉ để chống lại kẻ thù trên không.

Động cơ mạnh và một máy bay có kết cấu hợp lý cho phép F-22 thực hiện các chuyến bay tốc độ siêu âm mà không cần phải sử dụng chế độ tăng tốc. Các bộ phận điều khiển, kể cả một vòi phun đặc biệt mang lại cho máy bay khả năng cơ động có một không hai. Máy bay này không có đối thủ - trong toàn bộ lịch sử thế giới.

Vấn đề về đánh giá

Nhìn chung, những đánh giá và bảng xếp hạng của We Are The Mighty “10 máy bay tiêm kích ảnh hướng đến chiến tranh trên không” là khá thú vị, các lập luận được đưa ra để chứng minh có vẻ hợp lý và thuyết phục.

Tuy nhiên, một số chi tiết của bảng xếp hạng này cũng đặt ra những câu hỏi, kể cả một số câu hỏi khó chịu Các chuyên gia We Are The Mighty rất có thể bị nghi ngờ là thiên vị đối với một kiểu máy bay này hay là kiểu máy bay khác, vì thế nên bảng xếp hạng có thể bị đánh giá là thiếu khách quan.

Quả như vậy- việc các phương tiện kỹ thuật hàng không (máy bay) Mỹ chiếm ưu thế tuyệt đối trong bảng- 7/10 máy bay – quả là rất lạ mặc dù hoàn toàn có thể hiểu được lý do.

Nhưng điều làm khó chịu đặc biệt là trong số rất nhiều máy bay chiến đấu của Liên Xô và Nga đã bằng cách này hay cách khác tác động đến lịch sử phát triển không quân chiến đấu nói chung và kỹ- chiến thuật không chiến nói riêng- chỉ có duy nhất một chiếc lọt vào "Top 10".

Tuy vậy, có thể hình dung rằng ý của WATM ở đây muốn nói đến không chỉ duy nhất một chiếc Su-27 cơ bản, mà còn về tất cả các biến thể khác từ Su-27.

Tiêu đề của bảng- chỉ về các máy bay tiêm kích, nhưng ngay trong bảng xếp hạng có hai mẫu máy bay thực hiện các chức năng khác. Cụ thể, F-117 có khả năng chiến đấu trên không rất hạn chế và trên thực tế nó là một máy bay tấn công.

UAV MQ-1 cũng vậy, nó cũng không thể mang theo vũ khí tối tân để tiêu diệt các mục tiêu trên không. Tuy vậy, cũng không thể không thừa nhận tính đúng đắn của các nhận xét của WATM - những máy bay này (F-117 và UAV MQ-1) đã thực sự tác động đến sự phát triển của không quân chiến đấu.

Vị trí đầu tiên dành cho máy bay tiêm kích F-22 Raptor thế hệ năm của Mỹ là điều dễ hiểu và thậm chí là có thể dự đoán trước được. Mặc dù cũng còn rất nhiều vấn đề, nhưng F-22 vẫn là một trong những lý do để các công trình sư, các nhà máy chế tạo máy bay và Không quân Mỹ tự hào.

Mặc dù đã “luống tuổi”, chỉ có một số lượng hạn chế và không có lịch sử tham gia chiến đấu “đầy đặn”, F-22 vẫn được coi là nền tảng của sức mạnh không quân. Các máy bay khác khó có thể hy vọng ngồi vào vị trí thứ nhất trong một bảng xếp hạng như vậy.

Nhưng nhìn chung, các tác giả WATM là những người rất am hiểu tính chất chuyên biệt của vấn đề khi lập danh sách và bảng xếp hạng các trang thiết bị kỹ thuật quân sự và họ có quyền đưa ra những đánh giá dù không nhất quán và gây tranh cãi. Do vậy, những độc giả nào có ý kiến nhận xét hoặc thấy có lý do để chỉ trích (bảng cếp hạng này), xin để lại ý kiến của mình trong phần bình luận.

Lê Hùng- Nguyễn Hoàng (dịch)