VWSLA sững sờ trước thông tin sắp bị thu hồi dự án đang triển khai

Mới đây, lãnh đạo UBND tỉnh Long An qua phương tiện thông tin đại chúng cho biết, tỉnh này đang chuẩn bị các thủ tục để trình Chính phủ xin chuyển đổi phần lớn diện tích đất sạch tại Dự án Khu công nghệ môi trường xanh tại xã Tân Lập, huyện Thủ Thừa sang mục đích khác. Trước thông tin này, Công ty cổ phần Xử lý chất thải Việt Nam - Long An (VWSLA) chủ đầu tư dự án trên đã có văn bản kiến nghị lên Thường vụ Tỉnh ủy và lãnh đạo UBND tỉnh Long An.

Ông David Dương

Đề xuất thu hồi dự án đang triển khai

Cụ thể, theo nội dung một bài báo thì trong buổi làm việc với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, ông Trần Văn Cần, Chủ tịch UBND tỉnh Long An đã chính thức xin Quốc hội xem xét, có ý kiến để các bộ, ngành Trung ương xúc tiến cho phép tỉnh Long An được chuyển đổi mục đích gần 1.600 ha đất Dự án Đầu tư xử lý rác liên vùng sang mục đích kêu gọi đầu tư phát triển công nghiệp, đô thị và thương mại.

Lý do đề nghị thu hồi, theo Chủ tịch UBND tỉnh Long An, là do khi lập dự án, tính toán ban đầu được định hình theo công nghệ thời đó là cần khu xử lý chôn lấp rác, nên phần diện tích đất thu hồi khá lớn. Hiện nay, việc chôn lấp rác đã lỗi thời, không đảm bảo các yêu cầu về môi trường, vì vậy Long An đã thay đổi và thúc đẩy nhà đầu tư phải sử dụng công nghệ xử lý đốt, phát điện hiện đại. Diện tích cần để xây dựng nhà máy đốt rác chỉ khoảng 200 ha.

"Do đó, Long An xin được phép chuyển đổi phần đất còn lại đã được giải phóng mặt bằng, khoảng gần 1.600 ha, hiện đang là đất sạch, rất thuận lợi để kêu gọi đầu tư phát triển công nghiệp, đô thị và thương mại. Đây cũng là hình thức để trách lãng phí nguồn tài nguyên đất đai", ông Cần cho biết.

VWSLA đã đầu tư 20 triệu USD làm hạ tầng, cầu dẫn cho Khu công nghệ môi trường xanh Long An.

Nhà đầu tư bức xúc

Trước thông tin này, ngày 15/7/2020, Công ty VWSLA đã có Công văn số 2009/VB-VWSLA, gửi Thường trực Tỉnh ủy và UBND tỉnh Long An, nêu rõ: “VWSLA là chủ đầu tư chính thức của Dự án Khu công nghệ môi trường xanh, nhưng chúng tôi hoàn toàn không được biết bất kỳ thông tin nào liên quan đến nội dung bài báo nêu ở trên và tỉnh Long An cũng chưa có bất kỳ công văn thông báo hay đề nghị chúng tôi có ý kiến về vấn đề này”.

Dự án Khu công nghệ môi trường xanh đã được Chính phủ giao Công ty VWSLA (Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Long An cấp giấy chứng nhận đầu tư số 501032000341 lần đầu ngày 15/5/2015 và cấp đổi sang giấy chứng nhận đăng ký đầu tư số 9837173770 ngày 8/3/2016) làm nhà đầu tư chính thức từ năm 2010 theo công văn đề nghị của TP.HCM và của tỉnh Long An, được Bộ Xây dựng chấp thuận theo Công văn số 1256/BXD-HTKT ngày 6/7/2010.

Tổng vốn đầu tư dự kiến của Dự án lên đến hơn 600 triệu USD. Từ khi được giao dự án, VWSLA đã đầu tư gần 20 triệu USD để tiến hành làm sạch mặt bằng, rà phá bom mìn, xây dựng một số hạ tầng, xây 2 cây cầu và đường dẫn vào Khu xử lý, bảo vệ phòng cháy chữa cháy và lựa chọn các đối tác nước ngoài thiết kế dự án…

Trao đổi với chúng tôi qua video phone từ trụ sở CWS (công ty mẹ của VWSLA) tại Hoa Kỳ, ông David Dương, Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng giám đốc VWSLA cho biết: “Trong quá trình chuẩn bị thực hiện dự án, VWSLA đã tiến hành điều chỉnh lại quy hoạch nhiều lần theo yêu cầu và ý kiến đóng góp của TP.HCM và tỉnh Long An. Việc điều chỉnh quy hoạch Dự án Khu công nghệ môi trường xanh đã được VWSLA thực hiện và lồng ghép vào quy hoạch chung của tỉnh Long An. VWSLA cũng đã làm tờ trình xin duyệt quy hoạch 1/2.000 nhiều lần. Đây là nhiệm vụ của tỉnh Long An, nhưng lãnh đạo tỉnh lại chuyển về UBND huyện Thủ Thừa thẩm định và phê duyệt”.

Tuy nhiên, khi đoàn VWSLA xuống làm việc nhiều lần, huyện Thủ Thừa lấy lý do là dự án quá lớn, không đủ khả năng, trình độ và thẩm quyền để giải quyết.

Khi báo cáo lại với UBND tỉnh Long An thì “tỉnh Long An cũng không có ý kiến chỉ đạo tiếp tục, hồ sơ cứ bị ngâm mãi, cho đến nay vẫn chưa được thông qua. Đang thực thi dự án thì nay lại có thông tin tỉnh Long An muốn thu hồi đất để chuyển đổi mục đích sử dụng. Chúng tôi là nhà đầu tư nước ngoài, thật sự rất hoang mang và lo lắng vì thông tin này được lan truyền khiến nhiều nhà đầu tư, đối tác cung cấp công nghệ cũng như các ngân hàng hỗ trợ tài chính cho Dự án đều đang đặt câu hỏi và chúng tôi phải đi giải trình với họ. Tôi không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Trong vai trò Chủ tịch Hội doanh nhân Việt kiều tại California, tôi mong muốn triển khai Dự án theo mô hình cổ phần để nhiều nhà đầu tư Việt kiều cùng chung tay đầu tư về quê hương. Bây giờ, trước thông tin này, quả thật tôi rất bối rối không biết phải trả lời ra sao với các nhà đầu tư, đối tác hỗ trợ tài chính và công nghệ của Dự án”, ông David Dương bày tỏ.

Cũng theo ông David Dương, đây là một trong những dự án mang tầm quốc gia của Chính phủ, tuân thủ theo Quyết định số 1440/QĐ-TTg ký ngày 6/10/2008 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch xây dựng Khu xử lý chất thải rắn 3 vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, miền Trung và phía Nam đến năm 2020, trong đó Khu công nghệ môi trường xanh Long An là một trong 2 dự án trọng điểm của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam”.

Quyết định 1440/QĐ-TTg với chiến lược tập trung xử lý rác thải cho vùng để đảm bảo việc xử lý rác tập trung và triệt để, không gây ảnh hưởng môi trường, để các cơ quan chức năng có thể kiểm tra và giám sát an toàn và hiệu quả hơn. Theo chủ trương này, VWSLA đã triển khai đầu tư dự án xử lý rác thải với chiến lược tập trung cả về quy mô, kinh phí và công nghệ tiên tiến, tối ưu hóa việc xử lý các thành phần rác khác nhau của từng vùng. Dự án tập trung góp phần tránh tình trạng sử dụng nhiều quỹ đất trong trung tâm thành phố và xây dựng nhiều nhà máy xử lý rác với các công nghệ khác nhau, gây nguy cơ lớn về việc xảy ra sự cố gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng sức khỏe của người dân.

“Dự án triển khai theo quy hoạch đã được Chính phủ phê duyệt. Do vậy, bằng văn bản này, chúng tôi kính đề nghị lãnh đạo tỉnh Long An phản hồi cho chúng tôi biết tại sao lại có thông tin thu hồi đất Dự án Khu công nghệ môi trường xanh như một tờ báo đã đưa tin vào ngày 12/7/2020? Tại sao quyết định này lại được tỉnh Long An thông qua khi chưa có ý kiến chính thức của chủ đầu tư? Trong trường hợp tỉnh Long An vẫn quyết định thu hồi phần đất dự án đã giao cho chúng tôi, thì phương án đền bù cho những thiệt hại và chi phí đầu tư mà chúng tôi đã bỏ ra trong 10 năm qua như thế nào?”, Công văn của VWSLA nêu rõ.

Không đúng cả lý và tình

Luật sư Hà Hải, Ủy viên Hội đồng Luật sư, Thành viên Ban chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM đã nêu quan điểm về việc UBND tỉnh Long An có ý định thu hồi Dự án Khu công nghệ môi trường xanh của Công ty VWSLA.

Ông cho biết, việc một nhà đầu tư đã được cấp phép triển khai dự án đầu tư, nhưng chính quyền có ý định thu hồi dự án, mà không thông qua chủ đầu tư có đúng hay không theo quy định của Luật Đầu tư?

Cơ quan có thẩm quyền khi đã cấp giấy chứng nhận đầu tư, dự án đã đăng ký ở cổng thông tin và nhà đầu tư đã triển khai thực hiện theo nội dung được cơ quan thẩm quyền phê duyệt, thì khi thu hồi phải có lý do. Sau khi cấp phép triển khai dự án, các cơ quan chức năng còn có nghĩa vụ hỗ trợ nhà đầu tư để thực hiện dự án. Không có lý do nào, vậy mà cơ quan thẩm quyền đưa ra để thu hồi giấy phép hoặc có động thái gây cản trở hoạt động thực hiện dự án đầu tư là không đúng quy định pháp luật. Cụ thể là không đúng với Luật Đầu tư năm 2014 và các văn bản hướng dẫn.

Trong quá trình triển khai dự án, quyết định thu hồi chỉ đưa ra nếu dự án có dấu hiệu vi phạm pháp luật, hoặc không triển khai… nhưng trước khi thực hiện, cơ quan chức năng phải làm việc với nhà đầu tư như tổ chức gặp gỡ, bàn bạc, trao đổi xem vì sao dự án chậm triển khai để có biện pháp tháo gỡ, vì chủ trương chung của chúng ta là dù bằng biện pháp nào cũng khuyến khích nhà đầu tư sớm triển khai dự án, chứ không có chuyện nhà đầu tư đang triển khai dự án, chính quyền muốn thu hồi mà lại không trao đổi với nhà đầu tư. Đây là hành động không đúng cả về lý và tình, đi ngược lại chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Theo ông, việc này sẽ ảnh hưởng thế nào đến môi trường thu hút đầu tư tại Việt Nam?

Kể từ khi Việt Nam có Luật Đầu tư nước ngoài 1987, thì chính sách của Việt Nam luôn hướng về chủ trương chung là khuyến khích nhà đầu tư đem tiền bạc, tài sản, trí tuệ vào đầu tư tại Việt Nam.

Việt Nam cũng tham gia các cam kết bảo đảm tài sản cho nhà đầu tư, quan điểm luật pháp có thể thay đổi, nhưng không có giá trị hồi tố. Đó là chưa kể, hiện nay Việt Nam tham gia rộng và sâu trong các cam kết về bảo hộ đầu tư như Tổ chức Thương mại thế giới (WTO); Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và mới đây là Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA)… Do vậy, các hoạt động về thu hồi, chuyển mục đích dự án của nhà đầu tư cần phải làm chính danh, vì nếu không sẽ tạo ra tâm lý không tốt, ảnh hưởng lớn đến chủ trương thu hút đầu tư nước ngoài nói chung và kêu gọi Việt kiều về đầu tư nói riêng của Chính phủ Việt Nam trong lĩnh vực đầu tư đặc thù như đầu tư công nghệ xử lý rác, bảo vệ môi trường…