Vừng trở thành cây trồng thay thế mới hấp dẫn tại Hoa Kỳ

Vừng là cây trồng có giá trị đầu vào thấp, chịu hạn và chịu nhiệt và đầu ra là loại hạt có hàm lượng axit oleic cũng như linoleic cao.

Loại cây trồng cho hạt nhỏ thơm ngon mang lại nhiều hứa hẹn cho những người trồng ngũ cốc ở Bắc Carolina.

Nhà nghiên cứu khoa học đất và cây trồng của Đại học bang North Carolina David Suchoff khẳng định vừng là một loại cây trồng thay thế mới hấp dẫn.

Ông đang dẫn đầu nghiên cứu với khoản tài trợ mới trị giá 63.000 USD cho Bắc Carolina trong 2 năm để xác định tính khả thi của việc sản xuất vừng tại khu vực này.

Vừng là cây trồng có giá trị đầu vào thấp, chịu hạn và chịu nhiệt và đầu ra là loại hạt có hàm lượng axit oleic và linoleic cao. Suchoff cho rằng cây trồng mùa vụ ấm áp, có mưa này hấp dẫn đối với những người trồng Bắc Carolina vì nhiều lý do.

“Những người nông dân trồng ngũ cốc với diện tích lớn có hệ thống và thiết bị được thiết lập tốt gần như giống với hệ thống và thiết bị được sử dụng để trồng vừng. Vừng cũng hấp dẫn vì các hợp đồng mua bán luôn có sẵn, nhu cầu ngày càng tăng và cây trồng ban đầu có khả năng chống lại một số bệnh tuyến trùng gây hại rễ khó trị nhất”.

Nghiên cứu kéo dài 2 năm của Suchoff sẽ đánh giá khả năng sinh trưởng, sản xuất và chất lượng hạt giống của 3 loại vừng trồng thương mại. Nghiên cứu của nhóm sẽ được thực hiện tại 4 trong số các khu vực đang phát triển của Bắc Carolina bao gồm Đồng bằng ven biển, Sandhills, Piedmont và Trạm nghiên cứu Tidewater.

“Chúng tôi cũng sẽ xem xét tỷ lệ bón đạm và khoảng cách trồng thích hợp", Suchoff nói.

Kháng bệnh tuyến trùng

Một đặc điểm khác thường của vừng là dường như cây trồng này có khả năng chống lại bệnh tuyến trùng thắt rễ - một loại dịch hại nông nghiệp.

“Bệnh tuyến trùng bướu rễ trên cây ổi (GRKN, Meloidogyne enterolobii ) được phát hiện ở Bắc Carolina vào năm 2003 và hiện đã được xác nhận ở 13 quận, chủ yếu ở khu vực Đồng bằng ven biển miền Trung”, trợ lý giáo sư bệnh học thực vật và đồng nghiên cứu Adrienne Gorny cho biết. “Giống như các loại bệnh uyến trùng khác, GRKN gây ra các vết sưng và phồng trên rễ cây, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển và chức năng của rễ.”

GRKN đặc biệt đáng quan tâm vì nó là loài bệnh khó trị và có thể ảnh hưởng đến nhiều loại cây trồng.

“Loài này gây hại cho khoai lang, đậu tương, thuốc lá, bông, tiêu, dưa hấu và nhiều loại rau khác. Nó có thể tồn tại từ năm này qua năm khác trên những loại cây trồng này, tăng diện tích trồng khiến khó kiểm soát, đặc biệt là khi những cây trồng này được sử dụng luân canh”, Gorny nói.

“Nếu vừng không phải là vật chủ của tuyến trùng, thì các loài gây hại sẽ suy kiệt vì đói”, bà bổ sung.

Hiện tại, danh sách các cây trồng không phải ký chủ đối với GRKN là tương đối ít, bao gồm ngô, lạc và các loại ngũ cốc nhỏ (như lúa mì, yến mạch và lúa mạch đen). Nhóm nghiên cứu rất hào hứng điều tra cây vừng vì có rất ít dữ liệu nghiên cứu về sự tương tác giữa cây vừng và bệnh tuyến trùng đốt rễ.

Vừng không chỉ thú vị về mặt kinh tế và nông học mà còn bổ sung tính đa dạng sinh học cho các trang trại và thu hút các loài thụ phấn và côn trùng có ích. Suchoff lưu ý: “Ở một số nơi trên thế giới, người trồng cũng dựa vào vừng để mang lại vụ thu hoạch mật ong bội thu.

Hầu hết các loài côn trùng gây hại phổ biến như sâu mọt và sâu tai đều có các lựa chọn xử lý hữu cơ, vì vậy vừng có tiềm năng đáng kể đối với những người trồng hữu cơ.

“Nếu chúng tôi nhận thấy vừng có tác dụng tích cực trong việc giảm số lượng bệnh tuyến trùng, các nhà sản xuất hữu cơ có thể xem xét luân canh với vừng như một biện pháp thay thế không dùng hóa chất để xử lý bệnh tuyến trùng. Đó là một khả năng thú vị”, bà Gorny cho biết.

Vừng chủ yếu được trồng để lấy dầu, và là loại hạt có hàm lượng axit oleic và cao linoleic với các ứng dụng trong thực phẩm sức khỏe, dinh dưỡng và dược phẩm. Vừng được dùng làm thành phần trong các sản phẩm bánh mì như bánh mì cuộn và bánh mì tròn. Ở Hoa Kỳ, vừng được trồng nhiều ở Texas và Oklahoma.

Vùng ven biển ẩm và mặn của Bắc Carolina có thể tạo ra các công thức mới trong quản lý dịch bệnh và xử lý sau khi thu hoạch, nhưng Suchoff lưu ý rằng độ ẩm độ lên cũng có thể làm cho cây trồng tốt hơn.

Suchoff cho rằng nếu năng suất và chất lượng hạt vừng ở đây tương tự ở khu vực phía Tây, thì chứng tỏ thử nghiệm có kết quả. Tuy nhiên, theo ông, ngay cả khi cây trồng phát triển tốt khi ra hoa, vẫn còn rất nhiều nguy cơ có thể xảy ra cần lập kế hoạch xử lý.

“Tôi háo hức thử nghiệm cây trồng này... và tôi lạc quan về triển vọng của cây vừng”, ông kết luận.

Hương Lan