Vụ VN Pharma: Chưa thể làm rõ trách nhiệm nhiều cá nhân

Như PLO đã thông tin cơ quan ANĐT Bộ Công an vừa mới có kết luận điều tra và đề nghị truy tố Nguyễn Minh Hùng, nguyên tổng giám đốc Công ty CP VN Pharma cùng các đồng phạm. Theo kết luận, CQĐT chuyển hồ sơ đề nghị VKS truy tố 12 bị can trong vụ án về tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh theo khoản 2 điều 157 BLHS.

Đổi tội danh

Kết luận của cơ quan chức năng xác định từ năm 2012, thông qua môi giới của Võ Mạnh Cường, Giám đốc Công ty TNHH thương mại Hàng hải quốc tế H&C (Công ty H&C, trụ sở quận 7, TPHCM), Hùng (Chủ tịch, Tổng giám đốc VN Pharma) đặt mua một số loại thuốc tân dược nhãn mác Health 200 Canada sản xuất.

Đến năm 2013, Hùng tiếp tục đặt mua thuốc có nhãn mác do Công ty Helix Canada sản xuất qua Võ Mạnh Cường để bán và đấu thầu cung cấp thuốc cho các bệnh viện, trong đó có thuốc H-Capita 500mg Caplet chữa bệnh ung thư. Hùng bàn bạc, thỏa thuận với Cường mua và Công ty VN Pharma đã làm thủ tục nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg về Việt Nam để tại kho của Công ty VN Pharma.

Do nghi ngờ về nguồn gốc thuốc nhập khẩu, Cục Quản lý dược (Cục QLD) – Bộ Y tế yêu cầu kiểm tra, niêm phong lô thuốc và ngừng việc nhập khẩu, lưu hành thuốc, không cho bán ra thị trường. Sau đó Cục QLD có văn bản đề nghị Bộ Công an điều tra, xác minh xử lý theo quy định.

Bị cáo Nguyễn Minh Hùng tại phiên tòa trước đó.

Kết quả điều tra đã xác định Hùng đã đặt mua với giá 0,8 USD/viên. Sau khi thương lượng, Hùng thống nhất với Cường giá mua là 0,9 USD/viên. Hùng, Cường đã liên hệ với Raymundo Y Mararac (quốc tịch Philippines, chưa rõ lý lịch) để đặt mua thuốc H-Capita 500mg Caplet nói trên bán cho Công ty VN Pharma theo yêu cầu của Hùng. Cường thỏa thuận, thống nhất giá với Raymundo là 0,6 USD/viên.

Để có hồ sơ gửi Cục QLD thẩm định, cấp phép, Hùng đã yêu cầu Cường liên hệ và được Raymundo gửi bộ tài liệu do Bộ Y tế Canada cấp. Các tài liệu này được gửi từ Philippines cho Cường, có đóng dấu hợp pháp hóa lãnh sự của Đại sứ quán Việt Nam tại Canada và ký tên tham tán Nguyễn Văn Quyền. Tuy nhiên khi xác minh thì Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao khẳng định chỉ có Tham tán Nguyễn Văn Quyển và ông Quyển đã không còn ký giấy tờ hợp pháp hóa nào từ tháng 6-2013. Bộ Ngoại giao cũng có công văn gửi Cục ANĐT trả lời không có Công ty Helix Pharma có số, ngày đăng ký kinh doanh như giấy tờ nộp cho Cục QLD.

Theo CQĐT, việc giao dịch, mua bán 9.300 hộp thuốc H-Capita được thực hiện qua nhiều công đoạn, với sự tham gia của nhiều người, mức độ tham gia khác nhau. Trách nhiệm chính là Hùng. Những người khác đồng phạm giúp sức, các bị can đã phạm tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.

Trong đó bị can Hùng có hành vi bàn bạc thỏa thuận với Cường mua bán nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg giả nguồn gốc xuất xứ, kém chất lượng, với trị giá lô hàng là 251 ngàn USD. Hùng cũng là người chỉ đạo làm giả hồ sơ đề nghị cấp giấy phép nhập khẩu thuốc và làm giả hợp đồng mua bán với Công ty của Hồng Kông, lừa dối cơ quan chức năng để được cấp phép nhập khẩu và thông quan, chỉ đạo hợp thức hóa chứng từ thanh toán tiền mua bán lô thuốc H-Capita.

Bị can Hùng có vai trò chủ mưu, cầm đầu. Bị can Cường cũng bị quy là chủ mưu cầm đầu và hiện đã tự nguyện nộp lại số tiền thu lợi bất chính 1,2 tỉ đồng.

Bị can Nguyễn Trí Nhật (nguyên Phó Tổng giám đốc VN Pharma), Ngô Anh Quốc (Phó Tổng giám đốc VN Pharam), Lê Thị Vũ Phương (Kế toán trưởng), Phan Cẩm Loan (Phó phòng XNK VN Pharma) (nguyên Phó Tổng giám đốc VN Pharma), Phan Xuân Thiện (Dược sỹ), Bùi Ngọc Duy (Trưởng phòng VN Pharam), Phan Văn Thông (dược sỹ), Phạm Anh Kiệt (từng là Tổng giám đốc Công ty Dược Sài Gòn), Hoàng Trúc Vy (Cán bộ VN Pharma), Phạm Quỳnh Trang (nhân viên Công ty H&C) có vai trò đồng phạm giúp sức.

Nhiều cá nhân bị yêu cầu điều tra làm rõ

Đáng chú ý kết luận điều tra có nhắc đến trách nhiệm của cán bộ Cục QLD. Theo đó, sau khi Hùng và Cường bàn về việc nhập thuốc trên, do thiếu một số giấy tờ về tiêu chuẩn thuốc mà phía công ty ở Canada không cung cấp được nên Hùng đã chỉ đạo nhân viên làm giả các giấy tờ nêu trên.

Sau khi làm giả các giấy tờ, Hùng chỉ đạo cấp dưới trình hồ sơ lên Cục QLD xin cấp phép. Trên cơ sở hồ sơ của Công ty VN Pharma cung cấp, Cục QLD đã thành lập tổ thẩm định do ông Nguyễn Tất Đạt (khi đó là Trưởng phòng quản lý kinh doanh dược) làm tổ trưởng gồm: 3 nhóm nhóm thẩm định tiêu chuẩn chất lượng, nhóm thẩm định dược lý và nhóm thẩm định pháp lý hồ sơ. Căn cứ kết quả thẩm định, ông Trương Quốc Cường (khi đó là Cục trưởng Cục QLD) đồng ý cho Công ty VN Pharma nhập khẩu thuốc.

Ngày 26-3-2019, VKS Tối cao có văn bản yêu cầu CQĐT khởi tố vụ án thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, liên quan đến trách nhiệm của cán bộ, chuyên gia thẩm định cấp giấy phép đối với hồ sơ đơn hàng nhập khẩu thuốc H-Capita của Công ty VN Pharma.

VKS yêu cầu điều tra làm rõ về việc thẩm định cấp số đăng ký lưu hành cho 7 loại thuốc do Công ty Helix Canada sản xuất, do Công ty VN Pharma đứng tên đăng ký và thẩm định cấp giấy phép hoạt động về thuốc và nguyên liệu làm thuốc cho Công ty Helix Canada.

Các bị cáo tại tòa.

Ngoài ra VKS yêu cầu làm rõ trách nhiệm của các cán bộ hải quan trong việc làm thủ tục thông quan cho lô hàng 9.300 hộp thuốc H-Capita.

Về những nội dung này cơ quan ANĐT đã tiến hành điều tra, xác xinh để làm rõ trách nhiệm của các cá nhân có liên quan nhưng căn cứ tài liệu điều tra đến nay cơ quan điều tra nhận thấy chưa đủ căn cứ để khởi tố vụ án hình sự, cần phải tiếp tục xem xét. Do đã hết thời hạn điều tra, cơ quan điều tra tách ra để xem xét, xử lý sau.

Còn với các yêu cầu điều tra làm rõ hành vi sai phạm của bà Tăng Thị Diệu Linh (cán bộ Công ty cổ phần Dược Trung ương 1) và ông Đào Văn Đôn (giảng viên Học viện quân y) là những dược sĩ được Công ty VN Pharma nhờ viết, chỉnh sửa hồ sơ đăng ký thuốc của Công ty Helix Canada để Công ty VN Pharma đứng tên nộp hồ sơ đăng ký lưu hành thuốc tại Việt Nam.

Trong đó có 7 loại thuốc đã được Cục quản lý dược cấp số đăng ký lưu hành. Sau đó, thuốc này đều bị Cục quản lý dược thu hồi. Hành vi của những cá nhân trên không liên quan tới hành vi mua bán thuốc nhưng cần làm rõ trách nhiệm trong việc tham gia viết các hồ sơ. Do hết thời hạn điều tra vụ án, cơ quan điều tra tách ra để xem xét, xử lý sau.

Kết quả điều tra lại cũng thể hiện từ tháng 10-2014 đến tháng 5-205, VN Pharma đã sử dụng 14,1 tỉ đồng để chi phí cho hoạt động bán thuốc vào các bệnh viện. Đây là số tiền VN Pharma nâng khống giá thuốc nhập khẩu, tuy nhiên cơ quan điều tra không xác định được đây là tiền nâng giá của lô nào.

Do tiền nâng khống giá được VN Pharma nhận lại bằng tiền mặt nên không có hóa đơn chứng từ, không có sổ sách ghi chép việc thu chi. Việc chi "hoa hồng" chỉ có lời khai của trình dược viên VN Pharama, không có tài liệu, chứng cứ vật chất chứng minh việc đưa tiền, đưa quà nên không đủ tài liệu kết luận về hành vi nhận "hoa hồng" của các cán bộ, bác sĩ bệnh viện.

Kết luận điều tra xác định đây là vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp xảy ra trong lĩnh vực dược phẩm, y tế, liên quan trực tiếp tới tính mạng, an toàn, sức khỏe của người dân, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.

Các bị can trong vụ án là những người làm việc, hành nghề trong lĩnh vực buôn bán nhập khẩu thuốc chữa bệnh có nhận thức hiểu biết về lĩnh vực này nhưng đã lợi dụng pháp nhân công ty kinh doanh dược phẩm để thực hiện hành vi phạm tội. Sau khi sự việc bị phát hiện các bị can tìm cách đối phó, tiêu hủy tài liệu gây khó khăn cho cơ quan điều tra, vì vậy cần xử lý nghiêm...

HOÀNG YẾN