Vụ 'Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng' ở Lâm Đồng: Đã hình sự hóa các quan hệ kinh tế, hành chính?

Như đã phản ánh, việc ông Lê Hải Nhị, bà Đinh Thị Quỳnh Dao và ông Nguyễn Quyết Thắng - nguyên là cán bộ Ban GPMB bị TAND huyện Cát Tiên tuyên phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” có nhiều dấu hiệu bị “buộc án, gán tội”. Trong quá trình điều tra vụ án gần 2 năm, ngay các cơ quan liên quan điều tra đều đã không đồng tình với việc truy cứu trách nhiệm hình sự các thành viên Ban GPMB. TAND tỉnh Lâm Đồng đã đưa ra xét xử và nhiều lần bị hủy án.

Theo Luật sư Vũ Văn Biển (bào chữa cho bị cáo Thắng), cho biết, theo quy định tại Điều 285 BLHS 1999 về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” thì chủ thể của tội này phải là chủ thể đặc biệt là người có chức vụ và quyền hạn, trong khi bị cáo Thắng chỉ là nhân viên hợp đồng của Ban GPMB làm việc theo sự phân công, chỉ đạo của cấp trên, không có chức vụ quyền hạn quyết định nên không phải chủ thể của tội phạm.

Theo quy trình làm việc của Ban GPMB, thì bị cáo Thắng được phân công việc khảo sát thực tế tại hiện trường và đi đo đạc để tính mật độ cây cần bồi thường. Quá trình đi đo đạc bị cáo Thắng đều đi trực tiếp với lãnh đạo Ban GPMB, bị cáo Thắng đo đạc ra kết quả là 2200 cây/ha và đã báo cáo trực tiếp với Trưởng ban, nhưng Ban GPMB đã không dùng kết quả này mà thống nhất lấy mật độ 1800 cây/ha làm căn cứ để đi hiệp thương với hộ ông Cảnh. Việc thống nhất này không có nghĩa là mật độ 1.800 cây/ha được áp dụng để bồi thường cho hộ ông Cảnh mà phụ thuộc vào việc hiệp thương giữa Tổ hiệp thương với hộ ông Cảnh và bị cáo Thắng không được tham gia.

Bị cáo Thắng chỉ thực hiện theo sự phân công chỉ đạo của cấp trên và đã hoàn thành việc báo cáo. Việc có sử dụng báo cáo của Thắng hay không là quyết định của ban lãnh đạo Ban GPMB. Trong quá trình làm việc tại Ban GPMB, bị cáo Thắng đã hoàn thành nhiệm vụ với tư cách là một nhân viên và không có sai phạm cũng như trách nhiệm trong vụ việc này.

Luật sư Huỳnh Tho (bào chữa cho bị cáo Giao) và Luật sư Đỗ Văn Bảy (bào chữa cho bị cáo Nhị - Đoàn Luật sư tỉnh Lâm Đồng), phân tích: Trong vụ án này, các cơ quan tiến hành tố tụng huyện Cát Tiên đã hình sự hóa các quan hệ kinh tế, hành chính. Theo hợp đồng kinh tế đã ký giữa Trung tâm Quản lý và khai thác công trình công cộng huyện Cát Tiên (Trung tâm QL&KT) thì công việc Ban GPMB phải thực hiện là lập phương án đền bù, GPMB, khi phương án được UBND huyện Cát Tiên duyệt là hoàn tất hợp đồng.

Nếu phương án không được UBND huyện Cát Tiên duyệt thì Ban GPMB vi phạm nghĩa vụ trong hợp đồng kinh tế đã ký, chứ không phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp này. Các bên trong hợp đồng nếu có tranh chấp thì sẽ khởi kiện thành vụ án kinh tế.

Điểm mấu chốt trong vụ án này chính là việc CQĐT đã không chứng minh được thiệt hại, việc thu thập chứng cứ không được đầy đủ và thiếu chính xác.

Trong vụ án, việc xác định định lượng về thiệt hại hậu quả là dấu hiệu bắt buộc phải chứng minh do hành vi thiếu trách nhiệm gây ra, nhưng theo văn bản có giá trị pháp lý để xác định giá trị thiệt hại xảy ra là các Biên bản kiểm tra hiện trường từ ngày 22 đến ngày 24/2/2012 được sử dụng làm chứng cứ xác định thiệt hại trong vụ án này đều thể hiện hiện trường bị xáo trộn, một số cây trên hiện trường đã bị chặt hạ, bị đốt cháy, một số vị trí hiện trường đã bị san ủi…Do đó không có căn cứ, cơ sở nào để xác định diện tích bị san ủi là 11.028m2 có mật độ cây trồng là bao nhiêu...

Do hiện trường không còn nguyên vẹn (bị đốt, chặt hạ, san ủi trắng), không thể đo đếm được số lượng cây Dó Bầu trên diện tích giải tỏa nên phần chênh lệch giữa Ban GPMB và CQĐT xác minh là 1.533 cây, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 395 triệu đồng. Để xử lý số liệu tính ra số lượng cây Dó Bầu đã trồng, CQĐT đã áp dụng phương pháp mật độ bình quân của số cây còn sót lại tại hiện trường để áp đặt lên phần đã bị san ủi trắng là hết sức mâu thuẫn khi chính CQĐT kết luận việc Ban GPMB áp dụng phương pháp này là trái pháp luật. Tuy nhiên, cơ quan tiến hành tố tụng huyện Cát Tiên vẫn sử dụng chính phương pháp này để buộc tội các bị cáo.

Báo PLVN sẽ tiếp tục thông tin về diễn biến của vụ án này.

Trung Thứ