Vụ Phó Chánh án quận 4, TP HCM: Gia hạn tạm giam trái luật?

“Qua thông tin báo chí, chúng tôi, những người bào chữa cho ông Nam được biết là Cơ quan điều tra (CQĐT) Công an TP HCM đã gia hạn tạm giam ông Nam lần thứ 2 với thời gian là 3 tháng. Để xác minh thông tin gia hạn tạm giam lần 2 là chính xác, cả ngày 20/2, tôi và LS Lưu Vũ Anh liên tục gọi điện cho điều tra viên nhưng không người nào bắt máy. Nếu có việc gia hạn này là hoàn toàn trái với quy định về pháp luật”, LS Nguyễn Văn Thân (Đoàn LS TP HCM) bào chữa cho ông Nam nói.

“Chúng tôi phản đối việc làm của CQĐT Công an TP HCM, khi họ không thực hiện thông báo, tống đạt quyết định gia hạn tạm giam lần 2 cho LS bào chữa mà lại đi cung cấp cho báo chí trước tiên. Những vi phạm tố tụng này đang cản trở quyền hành nghề hợp pháp của LS, làm cản trở quyền của các bị can được pháp luật bảo vệ”.

LS Thân phân tích: “Đối với tội danh “Xâm phạm chỗ ở của người khác”, mức khung hình phạt tối đa là 5 năm, tức tối đa chỉ thuộc trường hợp tội phạm nghiêm trọng. Trước đây, ngày 1/10/2019, ông Nam bị bắt giam thời hạn 3 tháng và sau đó gia hạn thêm 2 tháng (tối đa đến hết ngày 1/3 là hết hạn)”.

Quy định tại Điều 173 Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS) năm 2015, đối với tội phạm nghiêm trọng thì thời hạn tạm giam tối đa là 3 tháng và việc gia hạn chỉ được thực hiện 1 lần với thời gian không quá 2 tháng. Chậm nhất là 10 ngày trước khi hết thời hạn tạm giam, CQĐT phải có văn bản đề nghị VKS gia hạn tạm giam. Tức việc tạm giam tối đa với ông Nam theo quy định tại BLTTHS năm 2015 là 5 tháng.

Theo các LS, có 3 vấn đề vi phạm của CQĐT Công an TP HCM nếu gia hạn tạm giam đối với ông Nam và ông Từng lần thứ 2. Thứ nhất, CQĐT Công an TP HCM không có thẩm quyền ra quyết định gia hạn tạm giam. Thẩm quyền này thuộc về VKSND TP HCM. CQĐT chỉ là cơ quan đề xuất.

Thứ hai, như phân tích nêu trên thì đối với tội danh mà ông Nam bị truy tố, không thể gia hạn tạm giam lần 2. Thứ ba, không có bất cứ quy định pháp luật nào mà gia hạn lần thứ 2 có thời gian tạm giam cao hơn lần gia hạn thứ nhất.

Căn nhà số 29 Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Ngoài việc gia hạn tạm giam lần 2 thời gian 3 tháng đối với ông Nam bị cho là trái luật, ngay từ ban đầu, LS Thân đã có kiến nghị việc tạm giam đối với ông Nam là không đúng pháp luật. Như phân tích nêu trên, tội danh ông Nam bị truy tố chỉ thuộc trường hợp phạm tội nghiêm trọng.

Do đó, căn cứ khoản 2 Điều 119 BLTTHS năm 2015 thì việc tạm giam đối với ông Nam chỉ được thực hiện khi có căn cứ xác định ông Nam thuộc một trong các trường hợp: Đã bị áp dụng biện pháp ngăn chặn khác nhưng vi phạm; Không có nơi cư trú rõ ràng hoặc không xác định được lý lịch của bị can; Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã hoặc có dấu hiệu bỏ trốn; Tiếp tục phạm tội hoặc có dấu hiệu tiếp tục phạm tội; Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; Tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; Đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm và người thân thích của những người này”.

Vẫn theo LS Thân, ông Nam có đủ điều kiện để tại ngoại đúng theo quy định pháp luật là thuộc trường hợp phạm tội không bị tạm giam, phạm tội lần đầu, có thân nhân tốt, địa chỉ cư trú, nơi làm việc rõ ràng, có đơn xin bảo lãnh của gia đình, người thân.

Như PLVN phản ánh, ông Nam và ông Tùng bị khởi tố, bắt giam liên quan đến sự việc xảy ra tại căn nhà số 29 đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận 1, TP HCM, nơi mà bà Hoàng Thị Thu Thảo (SN 1983, ngụ quận Bình Thạnh) được cho là đang ở. Ngày 25/9/2019, bà Thảo có đơn tố giác tội phạm với ông Nam và ông Tùng. Hai ngày sau, ngày 27/9/2019, CQĐT Công an quận 1 khởi tố vụ án “Xâm phạm chỗ ở của người khác”.

Bốn ngày sau, CQĐT Công an quận 1 ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam 3 tháng đối với ông Nam và ông Tùng. Lệnh bắt tạm giam có phê chuẩn của VKSND quận 1.

Bùi Yên