Vụ lùi xe trên cao tốc: Kết tội tài xế container có đúng luật?

Hiện trường vụ tai nạn xe container tông vào xe Innova trên cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên khiến 6 người thương vong

Hoãn tòa vì lời khai mâu thuẫn

Sáng 19/11/2016, tài xế Ngô Văn Sơn (SN 1978, Trung Nghĩa, Yên Phong, Bắc Ninh) lái xe ôtô Innova 8 chỗ ngồi chở anh Trường (quê Bắc Ninh) cùng 9 người thân của anh này đi ăn cưới ở TP Thái Nguyên.

Chiều hôm đó, tài xế điều khiển xe trên cao tốc. Do vượt quá lối ra khỏi cao tốc tại nút giao Yên Bình (TX Phổ Yên, Thái Nguyên) nên Sơn cho ô tô đi lùi, sát hàng rào bên phải. Cùng lúc này, tài xế Lê Ngọc Hoàng (tên gọi khác là Vũ Văn Hoàng, SN 1985, Thăng Long, Đông Hưng, Thái Bình) lái xe đầu kéo kéo theo rơ-moóc đi thuận chiều trên cao tốc, tốc độ 60-65 km/h.

Theo cáo buộc của cơ quan công tố, khi đến gần nút giao, thấy chiếc Innova phía trước, cách 70m đang bật đèn phanh đỏ, tài xế xe đầu kéo không phanh giảm tốc mà quan sát gương chiếu hậu. Do phía sau có ôtô khác đang vượt lên, Hoàng không thể chuyển làn rồi đâm vào đuôi chiếc Innova có 11 người ngồi trên. Sự cố khiến 4 người tử vong tại chỗ, 2 nạn nhân khác bị thương. VKS quy kết nguyên nhân tai nạn do tài xế Sơn đã vi phạm 3 lỗi “không được lùi xe ở khu vực cấm dừng trên cao tốc”, “điều khiển ôtô trên đường khi có nồng độ cồn” và “chở khách vượt quá số người quy định”. Cơ quan công tố cũng cáo buộc tài xế Hoàng đã vi phạm lỗi “không giữ tốc độ và khoảng cách an toàn với xe chạy liền trước”.

Ngày 9/5, tại phiên xét xử sơ thẩm, TAND TX Phổ Yên, Thái Nguyên tuyên phạt Ngô Văn Sơn 10 năm tù giam, Lê Ngọc Hoàng 8 năm tù giam về tội “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”.

Sau khi bị cáo Hoàng kháng cáo, TAND tỉnh Thái Nguyên đã đưa ra xét xử phúc thẩm lần thứ nhất ngày 10/8/2018, lần thứ 2 ngày 10/9/2018. Tuy nhiên, do lời khai của các bị cáo mâu thuẫn nhau, VKS đã yêu cầu HĐXX hoãn phiên tòa để triệu tập giám định viên, điều tra viên và những người vẽ sơ đồ hiện trường để làm rõ sự việc.

Tài xế Lê Ngọc Hoàng tại phiên xét xử sơ thẩm

Tòa án lập luận sai tội

Theo cáo buộc, tài xế Hoàng lái xe đầu kéo kéo theo rơ-moóc vi phạm Điều 12, Luật GTĐB. Theo điều luật này, người lái xe phải tuân thủ quy định về tốc độ xe chạy trên đường và phải giữ một khoảng cách an toàn đối với xe chạy liền trước xe của mình; ở nơi có biển báo “cự ly tối thiểu giữa hai xe” phải giữ khoảng cách không nhỏ hơn số ghi trên biển báo.

Tuy nhiên, TAND TX Phổ Yên xác định lái xe đầu kéo kéo theo rơ-moóc “vi phạm tốc độ xe và khoảng cách giữa các xe” là nhận định không đúng theo tinh thần của Điều 12, Luật GTĐB đã quy định. Việc giữ khoảng cách an toàn hoặc cự ly tối thiểu theo quy định được xác định đối với các phương tiện cùng chiều và tịnh tiến để tránh đâm vào xe đi trước khi gặp tình huống bất ngờ. Đối chiếu quy định này, việc xe Innova đi lùi ngược chiều trên cao tốc không quan sát phía sau, trong khi xe đầu kéo kéo theo rơ-moóc đi đúng chiều, đúng tốc độ cho phép mà va chạm với nhau không thuộc trường hợp để tính giữ khoảng cách an toàn theo quy định của Luật GTĐB. Chẳng lẽ khi phát hiện xe Innova đi lùi ngược chiều thì xe đầu kéo kéo theo rơ-moóc cũng phải đi lùi theo để giữ khoảng cách an toàn?

Khoảng cách an toàn là khoảng cách quy ước, quy định cho 2 xe chạy cùng chiều, không thể áp dụng cho một xe lùi và một xe chạy thuận chiều. Thứ hai, phải coi tài xế Innova lùi xe đâm vào container mới đúng, vì xe Innova đi trái luật hoàn toàn. Trong trường hợp này, cho dù tài xế container có thấy đèn phanh của xe Innova cũng không thể đoán được là xe Innova đang lùi, bởi nó trái ngược với nguyên tắc tham gia giao thông, đặc biệt là trên cao tốc.

Tại tòa, tài xế Innova cũng thừa nhận những cáo buộc của cơ quan công tố, quy kết anh ta lái xe chở quá số người, uống rượu bia trước khi điều khiển phương tiện và dừng đỗ sai vị trí. Chúng ta đều biết, xe container rất nặng và khi có tải, hầu như hiệu lực phanh rất kém, khó chuyển hướng. Khi chạy với tốc độ cao trên cao tốc, nếu bất ngờ gặp chướng ngại vật, xe container thường không có cách lựa chọn khác ngoài việc đâm thẳng, vì nếu phanh đột ngột, xe sẽ lật ngay.

Bởi vậy, tòa lập luận tài xế container “không giữ khoảng cách an toàn” là sai trong cách đặt vấn đề để luận và buộc tội.

Luật sư Nguyễn Anh Thơm (Đoàn Luật sư TP Hà Nội)