Vũ khí tối tân của Mỹ rơi vào tay quân khủng bố ở Syria chỉ sau 2 tháng?

Tổ chức Nghiên cứu Vũ khí Xung đột (Conflict Armament Research – CAR) đã xem xét 40.000 loại vũ khí thu được từ tay IS từ năm 2014 và nhận thấy rằng phần lớn trong số này là vũ khí của Mỹ vốn được cung cấp cho các lực lượng nổi dậy ở Syria.

Đặc biệt, có trường hợp một số lượng vũ khí lớn có cả tên lửa chống tăng của Mỹ đã rơi vào tay IS chỉ 2 tháng sau khi chúng được giao cho các nhóm vũ trang Syria.

Ảnh chụp phiến quân IS dùng tên lửa chống tăng để công kích thành phố Palmyra (Syria).

“Hoạt động cung cấp vũ khí vào cuộc chiến ở Syria do các nước ngoài, cụ thể là Mỹ và Ả Rập Xê út, thực hiện đã gián tiếp cho phép IS có được một số lượng đáng kể vũ khí hiện đại”, báo cáo của CAR cho biết. “Chúng bao gồm các loại tên lửa chống tăng và các loại rocket có nhiều loại đầu đạn khác nhau, được thiết kế để xuyên phá các loại giáp phản ứng hiện đại trên các loại xe bọc thép”.

Báo cáo của CAR không thể khẳng định liệu quân nổi dậy có tự nguyện giao vũ khí cho IS hay chính tổ chức khủng bố này đánh cắp chúng.

Có trường hợp, một lực lượng vũ trang tại Syria được Mỹ hậu thuẫn mang tên Sư đoàn 30 đã để kho vũ khí của mình rơi vào tay phiến quân IS. Họ đã bị tổ chức khủng bố thuộc Mặt trận al-Nusra mai phục vào tháng 8/2015, khiến toàn bộ Sư đoàn 30 bị tiêu diệt và kho vũ khí mà họ có thuộc về phiến quân Hồi giáo. Nhiều binh sĩ được Mỹ huấn luyện cũng đào ngũ và đầu quân cho IS và Mặt trận al-Nusra, và thường những người này cũng mang theo vũ khí do Mỹ trang bị cho mình.

“Những phát hiện này đang cho thấy vấn đề của việc cung cấp vũ khí trong một cuộc xung đột có nhiều lực lượng vũ trang nổi dậy khác nhau đang hoạt động”, báo cáo của CAR cho biết. “Trong hoàn cảnh đó, rất khó để có thể kiểm soát được vũ khí của mình đang do lực lượng nào sử dụng”. Báo cáo cũng kết luận rằng việc các nước cung cấp vũ khí cho lực lượng nổi dậy nhằm lật đổ Tổng thống Syria Bashar al-Assad “đã nâng cao đáng kể số lượng và chất lượng vũ khí mà IS sở hữu”.

Từ năm 2013 đến giữa năm 2017, Mỹ đã cung cấp vũ khí và huấn luyện kỹ năng chiến đấu cho các lực lượng nổi dậy ở Syria trong khuôn khổ chương trình Timber Sycamore của CIA. Vào tháng 7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chấm dứt chương trình này.

IS cũng có trong tay một số lượng lớn vũ khí Mỹ từ quân đội Iraq sau chiến dịch tổng tấn công mà chúng tiến hành vào năm 2014 và 2015, chiếm được một vùng lãnh thổ rộng lớn ở phía Tây Iraq và đánh bại quân đội nước này trong nhiều cuộc giao tranh.

Các nước khác đã cung cấp vũ khí và huấn luyện cho lực lượng nổi dậy Syria gồm có Pháp, Anh, Jordan, Ả Rập Xê út, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ (quốc gia này cũng triển khai hàng ngàn binh lính đến Syria).

Chương trình Timber Sycamore cũng khiến quan hệ giữa Mỹ và Đức phần nào bị rạn nứt bởi vũ khí Mỹ được đưa đến Syria từ căn cứ Không quân Mỹ tại Ramstein (Đức). Chúng được mua từ các công ty quốc phòng tư nhân của Đông Âu.

Mỹ hiện vẫn tiếp tục cung cấp vũ khí hỗ trợ cho Lực lượng Syria Tự do (SDF), một lực lượng có thành phần chủ yếu là binh lính người Kurd hoạt động biệt lập với quân chính quyền Assad và quân nổi dậy và tập trung chống lại IS. SDF hiện đang kiểm soát Raqqa, nơi từng được coi là “kinh đô” của IS sau 4 tháng giao tranh. Báo cáo của CAR không phát hiện có bằng chứng cho thấy vũ khí của SDF rơi vào tay IS.

Anh Tuấn (lược dịch)