Vụ khai thác than trái phép núp bóng xây nghĩa trang: Hàng trăm nghìn tấn than đã bị 'bốc hơi'?

Hàng chục ha đất bị đào bới để lấy đất san lấp mặt bằng xây nghĩa trang của xã Quảng La đang có dấu hiệu khai thác than trái phép gây thất thoát tài nguyên.

Xây nghĩa trang tặng địa phương hay đào bới than?

Để giúp xã Quảng La, huyện Hoành Bồ cán đích nông thôn mới, năm 2015 Công ty cổ phần tập đoàn Hạ Long đã chi tới hơn 4 tỉ đồng để hỗ trợ xã xây nghĩa trang Đồng Khuôn tặng cho địa phương trong khu vực. Được cấp phép đào đất san lấp mặt bằng nghĩa trang, DN này đã đích thân tổ chức thi công dự án.

Sự “nhiệt tình” của DN đã khiến dư luận địa phương đặt câu hỏi đây có phải là chiêu trò để thực hiện mục đích khai thác than trái phép?

Quả nhiên, thắc mắc của dư luận đã được giải đáp khi dự án nghĩa trang mặc dù nằm trên sườn đồi, thay cho việc phải san gạt để tạo mặt bằng nhưng DN này lấy lý do cần có đất san lấp nền nghĩa trang nên đã đề xuất xin 2 điểm khai thác đất tại khu đồi rừng hồ Yên Lập cách đó 2 cây số.

Được biết, 2 điểm khai thác đất mà Công ty cổ phần tập đoàn Hạ Long xin đào bới, chính là khu đồi rừng có vỉa than số 10 nằm trong ranh giới quản lý tài nguyên của Tổng công ty Đông Bắc. Đây vốn từng là điểm nóng khai thác than thổ phỉ, và đã được Công ty cổ phần tập đoàn Hạ Long mua lại các mảnh đồi rừng (theo xác nhận của xã Quảng La).

Tháng 12/2015, huyện Hoành Bồ có văn bản đề xuất cho doanh nghiệp tổ chức khai thác lấy đất san nền nghĩa trang Đồng Khuôn, 3 ngày sau, UBND tỉnh Quảng Ninh có văn bản chấp thuận cho quy hoạch 2 điểm lấy đất ở khu vực nêu trên. Ngay lập tức 2 điểm trên (điểm số 1 diện tích 12,8 ha và điểm số 2 diện tích 4,59 ha) được huyện Hoành Bồ phê duyệt quy hoạch cho Công ty cổ phần tập đoàn Hạ Long khai thác.

Hơn 30ha đồi rừng bị đào bới để lấy đất san lấp nền cho dự án chỉ rộng 3ha nằm trên sườn đồi đang là nghi án khai thác than gây thất thoát tài nguyên

Chính quyền địa phương có bật đèn xanh?

Dường như chỉ chờ có vậy, Công ty cổ phần tập đoàn Hạ Long nhanh chóng đưa máy móc, phương tiện vào khu vực trên đào bới suốt ngày đêm. Sau 3 năm, đến tháng 10/2018, dự án nghĩa trang Đồng Khuôn dù được chính quyền xã, huyện cho rằng đã xong, nhưng thực chất vẫn còn ngổn ngang đất đá. Sườn đồi nơi được quy hoạch nghĩa trang chỗ đã được san mặt bằng, chỗ vẫn còn nguyên độ dốc. Trong khi tại 2 điểm được cấp phép lấy đất, DN này đã đào bới đất trên diện tích lên tới hơn 30 ha.

Lý giải về diện tích đất bị đào bới lan rộng ra tới mức “khủng” nêu trên, lãnh đạo xã Quảng La cho biết: Do cứ đào lên để lấy đất là lại gặp than, nên doanh nghiệp lại phải đào bới sang diện tích khác.

Tuy nhiên, Công ty TNHH MTV Thăng Long (Tổng công ty Đông Bắc), đơn vị được UBND tỉnh Quảng Ninh giao nhiệm vụ tận thu than tại 2 khu đất do công ty Cổ phần tập đoàn Hạ Long khai đào lại khẳng định, đơn vị chỉ tận thu 2 lần tại khu vực trên vào năm 2016, việc tận thu này đều dựa trên cơ sở tính toán của các ngành chức năng tỉnh Quảng Ninh với tổng số lượng gần 7.000 tấn.

Theo một số người am hiểu về lĩnh vực khai thác than, với diện tích bị đào bới ở khu vực vỉa 10 trên tính “bèo bọt” cũng cỡ cả trăm nghìn tấn than được bóc gỡ lên tại đây.

Liên quan đến vấn đề này, UBND huyện Hoành Bồ cũng từng xác nhận tại một biên bản, ở các điểm khai thác đất số 1 rộng hơn 12,8 ha đang tiếp tục được công ty Cổ phần tập đoàn Hạ Long khai thác ra ngoài ranh, mốc giới được giao, xuất hiện các hào, hố có độ sâu bốc xúc trung bình 5 – 7 m, các hố này xuất lộ phần đất có màu đen. Tại các khu vực này, cơ quan chức năng của Quảng Ninh phát hiện trên bãi tiếp tục tập kết hơn 2.000 m3 than, đá, xít.

UBND huyện Hoành Bồ cũng thừa nhận, Công ty cổ phần tập đoàn Hạ Long đã tự ý thu hồi than nhưng lượng than bị thu hồi là bao nhiêu thì lại chưa được huyện này nêu rõ.

Vụ đào bới hơn 30ha đồi rừng đã từng bị thanh tra do không thực hiện việc cải tạo, phục hồi môi trường

Chưa hết, theo UBND tỉnh Quảng Ninh mặc dù ngày 17/10/2016, tỉnh đã có văn bản chỉ đạo doanh nghiệp thực hiện việc cải tạo phục hồi môi trường tại khu vực khai thác đất, thời hạn đến 30/10/2017 phải xong. Tuy nhiên, DN trên vẫn không chấp hành, thậm chí trong quá trình thi công còn tự ý thu hồi than tập kết trên bãi.

Lượng than thực sự bị “bốc hơi” tại đây thực chất là bao nhiêu, chính quyền địa phương có bật đèn xanh cho doanh nghiệp khai thác than trái phép, trách nhiệm để thất thoát tài nguyên thuộc về ai, đơn vị nào, cấp chính quyền nào? Đây là những câu hỏi đang được dư luận địa phương đặt ra.