Vụ giấu hơn 40 m3 gỗ trong giấy phế liệu: Liệu có truy cứu trách nhiệm hình sự ?

Lực lượng chức năng phối hợp khám xét lô hàng vi phạm. Ảnh: Lê Đa Hùng.

Chủ nhân của hơn 40m3 gỗ lậu?

Ngày 6/9/2018, Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay, Cục Hải quan Quảng Trị làm thủ tục NK cho tờ khai số 102199649311/A11 mở ngày 4/9/2018. Hàng hóa NK là “Giấy loại hoặc bìa loại thu hồi (phế liệu và vụn thừa), giấy Kraff hoặc giấy hoặc bìa sóng chưa tẩy trắng” có trọng lượng 80 tấn. Chủ hàng là Công ty TNHH Minh Hoàng (có địa chỉ tại số 20, Đường Nam, thị trấn Phong Châu, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ). Đại diện Công ty đến làm thủ tục là ông Lê Văn Phi (trú tại xã Cam Chính, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị) theo Giấy giới thiệu số 1 ngày 5/9/2018 của Công ty. Lô hàng vận chuyển trên 4 xe ô tô đầu kéo lần lượt mang BKS: 74C-03712 + 74R-00256, 74C-03189+ 74R-00031, 74C-03419 + 37R-00238 và 74C-03398 + 74R-00118.

Trong quá trình làm thủ tục NK cho lô hàng nói trên, Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay nhận được tin báo trong lô hàng có gia cố, cất giấu gỗ không khai báo hải quan. Xác minh nguồn tin là có cơ sở, Chi cục đã phối hợp với Trạm Kiểm soát Biên phòng cửa khẩu quốc tế La Lay tiến hành khám xét 4 xe ô tô đầu kéo nói trên theo quy định.

Kết quả khám xét, lực lượng phát hiện trên 3/4 xe ô tô đầu kéo (lần lượt mang BKS: 74C. 03712 + 74R. 00256, 74C. 03 189 + 74R 00051, 74C 03419 + 37R. 00238) có một số lượng lớn gỗ không khai báo, không có hồ sơ, chứng từ chứng minh nguồn gốc hợp pháp được cất giấu trong các kiện giấy phế liệu gồm 6.043 thanh.

Tuy nhiên, bà Hồ Thị Thúy Hoa, Giám đốc Công ty TNHH Minh Hoàng cho biết, Công ty NK giấy phế liệu từ Công tỵ TNHH Nông sản Hung Xay Nha Sirng Cha Lơn (có địa chỉ tại tỉnh Chăm Pa Sắc, Lào), do ông Trần Xuân Công (trú tại Can Lộc, Hà Tĩnh) là Phó Giám đốc. Ông Công chịu trách nhiệm làm thủ tục đưa hàng hóa từ Lào về đến kho của Nhà máy giấy Hoàng Văn Thụ (tại Thái Nguyên). Việc giấu gỗ trong các kiện hàng, Công ty TNHH Minh Hoàng không biết.

Làm việc với cơ quan Hải quan, ông Trần Xuân Công thừa nhận, số gỗ giấu trong lô hàng giấy phế liệu do ông nhận mua của một người Lào, sau đó thuê nhân công dùng máy thủy lực bao giấy phế liệu xung quanh thành từng kiện, xếp cùng các kiện không chứa gỗ để NK về Việt Nam. Quá trình đóng kiện và bốc xếp các kiện có gỗ lên xe, các lái xe, Công ty Minh Hoàng và ông Lê Văn Phi không biết về số gỗ này.

Chi cục Hải quan cửa khẩu La Lay nhận thấy lời khai của đối tượng có liên quan có sự thống nhất nhưng chưa đủ cơ sở để khẳng định Công ty Minh Hoàng không liên quan đến số gỗ vi phạm nói trên, bởi theo quy định của pháp luật, Công ty Minh Hoàng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về sự xác thực của nội dung đã khai và các chứng từ đã nộp, xuất trình (quy định tại điểm c, khoản 2 điều 18, Luật Hải quan). Vì vậy, ngày 19/9, Chi cục đã lập biên bản vi phạm hành chính về hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới đối với Công ty Minh Hoàng.

“Lộ” 2 tội danh

Qua nghiên cứu hồ sơ, đối chiếu các quy định của pháp luật, Cục Hải quan Quảng Trị xác định vụ việc có dấu hiệu hình sự của tội Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới (quy định tại điều 189, Bộ luật Hình sự 2015 hoặc tội Vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản (điểm n, khoản 2, Điều 232, Bộ luật Hình sự 2015 do tổng khối lượng tang vật hơn 37 m3 gỗ quy tròn loài thực vật rừng thông thường và trên 5 m3 gỗ quy tròn có nguồn gốc từ nước ngoài thuộc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).

Do vậy, để đảm bảo việc xác định dấu hiệu tội phạm, loại tội phạm và đối tượng vi phạm đảm bảo việc xử lý vụ việc đúng quy định pháp luật, tránh bỏ lọt tội phạm, Cục Hải quan Quảng Trị đã báo cáo vụ việc và xin ý kiến trao đổi, thống nhất xử lý của cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Quảng Trị và Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Trị.

Ngày 2/10/2018, tại buổi làm việc liên ngành, các lực lượng thống nhất rằng vụ việc vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới của Công ty Minh Hoàng có dấu hiệu hình sự. Hành vi xâm hại tác động đến hai loại đối tượng khác nhau. Cụ thể, đối với tang vật vi phạm là gỗ Hương (37,722 m3 quy tròn), không thuộc Phụ lục của CITES: Có dấu hiệu hình sự theo Điều 232, Bộ luật Hình sự 2015, tội vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản vì vận chuyển hoặc mua bán trái phép từ 20 m3 đến 40 m3 gỗ loài thực vật rừng thông thường, quy định tại điểm k, khoản 1, Điều 232 (Công an Quảng Trị có thẩm quyền điều tra, khởi tố -PV).

Đối với tang vật vi phạm là gỗ Cẩm Lai (5,794 m3 gỗ quy tròn), có tên trong Phụ lục II CITES: Do tang vật chưa đủ theo quy định tại khoản 1, điều 232. Tuy nhiên, gỗ Cẩm Lai có trị giá trên 100 triệu đồng, đáp ứng dấu hiệu hình sự của Điều 189, Bộ luật Hình sự 2015 (tội danh cơ quan Hải quan có thẩm quyền điều tra khởi tố -PV).

Ngày 10/10/2018, căn cứ vào Điều 12, Thông tư liên tịch 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BCT-BNN&PTNT-VKSNDTC về giải quyết trường hợp liên quan đến nhiều đơn vị có thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Cục Hải quan Quảng Trị đã chuyển hồ sơ vụ vi phạm hành chính có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự cùng toàn bộ tang vật, phương tiện vi phạm, tài liệu liên quan đến Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Quảng Trị để xử lý theo thẩm quyền.

Kết quả giám định của Viện Nghiên cứu công nghiệp rừng cho thấy, 6.043 thanh gỗ lậu gồm: 5,794 m3 gỗ Cẩm lai và 37,722 m3 gỗ Giáng hương.

Cụ thể, gỗ Cẩm lai (Dalbergia oliver) có tên trong Phụ lục II tại “Danh mục các loài động vật, thực vật hoang dã quy định trong phụ lục của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp” ban hành kèm theo Thông tư 04/2017/TT-BNNPTNT ngày 24/2/2017 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Gỗ Giáng hương (Pterocarpus macrocarpus) không có tên trong Phụ lục II tại “Danh mục các loài động vật, thực vật hoang dã quy định trong phụ lục của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp” ban hành kèm theo Thông tư 04/2017/TT-BNNPTNT ngày 24/2/2017 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Quang Hùng