Vụ Công ty Lê Thành đập phá nhà dân: Luật sư nói gì?
Liên quan đến việc người dân tố cáo ông Lê Hữu Nghĩa chỉ đạo nhóm công nhân, bảo vệ Công ty Lê Thành dùng máy móc đập phá nhà của người dân, PV đã có cuộc phỏng vấn với Luật sư Trương Mỹ Lài, Đoàn luật sư TP.HCM.
PV: Xin bà cho biết các yếu tố cấu thành của tội xâm phạm chỗ ở người khác?
Luật sư Trương Mỹ Lài: Về tội xâm phạm chỗ ở của người khác theo quy định tại Điều 158 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì các yếu tố cấu thành được thể hiện qua 4 yếu tố sau:
Mặt khách quan của tội phạm
Chỗ ở của công dân được hiểu là bất kỳ nơi nào đang có người cư trú hợp pháp và được cơ quan, tổ chức hoặc chính quyền địa phương thừa nhận. Đây có thể là nơi thường trú, chỗ ở lâu dài không phân biệt đó là thuộc sở hữu nào như nhà riêng, tập thể, nhà thuê, mượn, hay là tạm trú, nơi di động như thuyền của ngư dân...
Hành vi xâm phạm chỗ ở của người khác được mô tả cụ thể tại khoản 1 điều 158 BLHS 2015, gồm các hành vi:
a) Khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác: là hành vi của người không có thẩm quyền, nhiệm vụ nhưng vì động cơ riêng tư đã tự ý vào lục soát, khám xét, tìm kiếm những gì mà người khám có ý định tìm kiếm trong phạm vi chỗ ở của người khác khi chưa được sự cho phép của pháp luật.
b) Đuổi trái pháp luật người khác ra khỏi chỗ ở của họ: là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, gây sức ép về tinh thần hoặc thủ đoạn trái pháp luật khác buộc người khác phải rời khỏi chỗ ở hợp pháp của họ một cách miễn cưỡng, trái với ý muốn của họ, ngoại trừ trường hợp cưỡng chế để thi hành một quyết định hợp pháp về nhà ở như cưỡng chế để thi hành bản án dân sự.
c) Chiếm giữ chỗ ở hoặc cản trở trái pháp luật người đang ở hoặc người đang quản lý hợp pháp vào chỗ ở của họ: Dùng mọi thủ đoạn trái pháp luật nhằm chiếm, giữ chỗ ở hoặc cản trở trái phép, không cho người đang ở hoặc quản lý hợp pháp chỗ ở được vào chỗ ở của họ
d) Xâm nhập trái pháp luật chỗ ở của người khác: Tự ý xâm nhập chỗ ở của người khác mà không được sự đồng ý của chủ nhà hoặc người quản lý hợp pháp.
Hậu quả của tội xâm phạm chỗ ở của công dân là làm cho người khác bị mất chỗ ở, bị ảnh hưởng đến cuộc sống, đến sinh hoạt bình thường của công dân và các thành viên trong gia đình họ hoặc gây ra những thiệt hại về vật chất hoặc tinh thần cho người bị hại. Các thiệt hại này, đều có liên quan đến quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân.
Mặt chủ quan của tội phạm
Tội xâm phạm chỗ ở của công dân được thực hiện do cố ý (lỗi cố ý phạm tội), tức là người phạm tội nhận thức rõ hành vi xâm phạm chỗ ở của người khác là trái pháp luật, thấy trước được hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra.
Chủ thể thực hiện tội phạm
Chủ thể của tội xâm phạm chỗ ở của người khác phải đảm bảo các yếu tố (điều kiện) cần và đủ như: độ tuổi, năng lực trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 12, Bộ luật hình sự 2015.
Khách thể của tội phạm
Khách thể của tội phạm này là quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của người khác, quyền này đã được ghi nhận tại Hiến pháp năm 2013 và được cụ thể hóa bởi những quy định khác của pháp luật như quy định của Bộ luật tố tụng hình sự tại Điều 8 về đảm bảo quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở; Điều 140 về căn cứ khám người, chỗ ở; Điều 143 về khám chỗ ở.
PV: Vậy còn quy định về tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản thì như thế nào thưa bà?
Luật sư Trương Mỹ Lài: Về tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản Theo Điều 178 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 thì các yếu tố cấu thành được thể hiện như sau:
Mặt khách quan của tội phạm.
Hành vi hủy hoại hoặc làm hư hỏng tài sản được thực hiện bằng nhiều phương thức khác nhau tùy thuộc vào thủ đoạn mà người phạm tội thực hiện như: Đập phá, dùng thuốc nổ, đốt cháy, dùng chất độc, hóa chất…
a) Hủy hoại tài sản là làm cho tài sản mất hẳn giá trị sử dụng không thể khôi phục lại được, toàn bộ giá trị tài sản không còn.
b) Làm hư hỏng tài sản là làm giảm đáng kể giá trị sử dụng của tài sản và giá trị sử dụng bị giảm đó có thể khôi phục được (có thể khôi phục lại như cũ, nhưng có thể chỉ khôi phục lại được một phần).
Hậu quả của hành vi hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản là giá trị hoặc giá trị sử dụng của tài sản bị hủy hoại hoặc hư hỏng.
Mặt chủ quan của tội phạm
Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản được thực hiện do cố ý. Mục đích của người phạm tội là mong muốn hủy hoại hoặc làm hư hỏng tài sản của người khác.
Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của tội xâm phạm chỗ ở của người khác phải đảm bảo các yếu tố (điều kiện) cần và đủ như: độ tuổi, năng lực trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 1 Điều 12, Bộ luật hình sự 2015.
Khách thể của tội phạm
Khách thể của tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản là xâm phạm đến quyền sở hữu của công dân.
PV: Luật sư cho biết với hành vi ông Lê Hữu Nghĩa (Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành) chỉ đạo nhóm công nhân, bảo vệ công ty Lê Thành dùng máy móc đập phá nhà của người dân có phạm tội xâm phạm chỗ ở người khác và tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản hay không?
Luật sư Trương Mỹ Lài: Như đã phân tích về các yếu tố cấu thành tội phạm, thì hành vi của ông Lê Hữu Nghĩa chỉ đạo nhóm công nhân, bảo vệ Công ty Lê Thành phá khóa vào trong nhà và ném vứt các tài sản của công dân ra ngoài sau đó lập hàng rào cách ly đã đủ yếu tố cấu thành tội xâm phạm chỗ ở của người khác theo quy định tại Điều 158 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 và hành vi nhóm công nhân, bảo vệ của Công ty Lê Thành dùng máy móc phá hủy và san phẳng toàn bộ căn nhà cùng tất cả tài sản nuôi trồng (gia cầm, cây ăn trái) của công dân, hành vi này đã đủ yếu tố cấu thành tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản theo quy định tại Điều 178 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.