Vụ bồi thường án oan tội 'giết chồng, cha' ở Điện Biên: 5,7 tỷ đồng sau gần 30 năm đi 'hầu cửa quan'

Toàn cảnh phiên tòa hôm 20/9.

Vụ kiện hi hữu

Sáng 20/9, TAND tỉnh Điện Biên tổ chức phiên tòa sơ thẩm xét xử công khai lại vụ án dân sự thụ lý số 2 ngày 18/12/2019 về việc “Yêu cầu bồi thường thiệt hại trong quá trình tố tụng hình sự”.

TAND tỉnh này bị gia đình bà Đặng Thị Nga (trú tại khối Sơn Thủy, thị trấn Tuần Giáo, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, là gia đình trong vụ án oan giết chồng, giết cha 28 năm về trước đã được tổ chức xin lỗi công khai) khởi kiện về việc giải quyết bồi thường thiệt hại cho gia đình sau nhiều lần thương lượng bất thành.

Sau 5 lần tiến hành thương lượng bất thành, cho đến nay, việc giải quyết bồi thường thiệt hại cho gia đình bà Nga vẫn chưa thể thực hiện xong. Ngày 8/8/2019, cực chẳng đã, gia đình đã phải làm đơn khởi kiện TAND tỉnh Điện Biên.

Ông Trịnh Huy Dương (con trai thứ hai của bà Đặng Thị Nga) cho biết: Tại lần thương lượng thứ 5, TAND tỉnh Điện Biên đã có quyết định giải quyết bồi thường thiệt hại oan sai cho gia đình nhưng chỉ với tổng số tiền 3,6 tỷ đồng. Trong khi số tiền tạm thống nhất ở hai lần thương lượng vào giữa tháng 5 và 7/2018 là gần 13 tỷ đồng.

Các nội dung đạt được trong 2 lần này, gồm: Bồi thường thiệt hại do thu nhập bị mất, bồi thường thiệt hại tổn thất về sức khỏe; tiền tổn thất, thiệt hại về tinh thần cho bà Đặng Thị Nga, cũng như 3 người con Trịnh Huy Dũng, Trịnh Thị Ngọc, Trịnh Việt Vương; tiền thuốc bồi dưỡng sức khỏe đối với riêng bà Nga trong 28 năm; chi phí khai quật, mai táng, thuê luật sư; các khoản bồi thường thiệt hại cho ông Trịnh Công Hiến (con trai cả của bà Nga, đã mất); các khoản bồi thường thiệt hại cho ông Trịnh Huy Dương (con trai thứ hai của bà Nga), các khoản bồi thường hợp lý khác theo quy định của pháp luật…

Sáng ngày 17/7/2020, TAND tỉnh Điện Biên đã mở phiên tòa xét xử vụ kiện, tuy nhiên sau đó đã phải hoãn lại. Lý do là ngay khi phiên tòa bắt đầu, luật sư Vũ Thị Nga (luật sư bảo vệ quyền lợi cho gia đình) đã đề nghị thay thẩm phán chủ tọa phiên tòa.

Phiên tòa đã được hoãn lại và tái xét xử vào sáng 20/9. Tại đây, HĐXX đồng ý cho các bên thương lượng lần cuối. Ở lần thương lượng thứ 6, TAND tỉnh Điện Biên và gia đình bà Đặng Thị Nga đã đi đến thống nhất tổng số tiền bồi thường là hơn 5,7 tỷ đồng.

Trong đó, bồi thường cho bà Đặng Thị Nga gần 2,5 tỷ đồng; ông Trịnh Công Hiến 939 triệu đồng; ông Trịnh Huy Dương hơn 2,2 tỷ đồng; bồi thường cho ông Trịnh Việt Dũng, bà Trịnh Thị Ngọc, ông Trịnh Việt Vương tổng số tiền hơn 44 triệu đồng. Việc chi trả bồi thường thiệt hại được thực hiện theo phương thức chuyển khoản vào tài khoản ngân hàng.

Anh Trịnh Huy Dương (áo tối màu) tại phiên tòa.

Nhận 5,7 tỷ đồng bồi thường trong sự đau đớn…

Luật sư Vũ Thị Nga (Trưởng Văn phòng luật sư Công lý Việt, quận Cầu Giấy, Hà Nội) cho rằng, quan điểm của nguyên đơn (được ủy quyền là luật sư Vũ Thị Nga) vẫn giữ nguyên yêu cầu khởi kiện và yêu cầu TAND tỉnh Điện Biên bồi thường oan sai cho những người trong gia đình bà Đặng Thị Nga.

Bởi trong lần thương lượng thứ 2, TAND tỉnh Điện Biên đã ban hành quyết định với mức bồi thường hơn 12 tỷ đồng. Quyết định này cũng đã có con dấu, chữ ký của lãnh đạo TAND tỉnh Điện Biên. Tuy nhiên, trong thời gian yêu cầu và các lần thương lượng tiếp theo, số tiền này hiện không được công nhận.

Tại phiên tòa lần này, việc thương lượng ngay tại tòa được tiến hành thống nhất là do gia đình muốn chấm dứt mọi việc sớm, gia đình không quá bận tâm đến số tiền bồi thường, mà muốn dành thời gian chữa bệnh cho mẹ đẻ là bà Đặng Thị Nga.

Anh Trịnh Huy Dương (con trai thứ hai của bà Đặng Thị Nga) cho rằng, việc miễn cưỡng đồng thuận với mức tiền bồi thường này là do 3 năm qua mẹ mình đã quá yếu. Bản thân những người trong gia đình cũng không còn sức lực để đi khiếu kiện, kinh tế kiệt quệ. Nếu phải tiếp tục chờ đợi, theo đuổi tiếp thì sẽ chưa biết đến lúc nào mới có thể xong.

Từ ngày được minh oan, xin lỗi công khai cũng đã kéo dài tới gần 3 năm liền. Do đó gia đình chấp nhận mức tiền bồi thường 5,7 tỷ đồng là để dành thời gian tập trung chăm sóc sức khỏe cho mẹ. Bởi nếu người đã chết thì tiền bồi thường có bao nhiêu đi nữa cũng sẽ chẳng còn ý nghĩa.

Anh Trịnh Huy Dương cũng cho biết, người anh trai Trịnh Công Hiến là một thanh niên khỏe mạnh, khi có bản án oan không dám về nhà, sống lang thang, nằm vạ vật tại nghĩa trang và qua đời trước khi được minh oan. Bản thân anh Dương cũng phải sống lang thang khắp các xóm bụi, bãi rác mà không có một đồng trong tay, không có công ăn việc làm hay một tờ giấy tạm trú nào vì đều có xác nhận có tiền sự “giết bố đẻ”.

“Việc nhận lại số tiền hơn 5,7 tỷ đồng bồi thường là một điều đau đớn đối với cả gia đình chúng tôi. Tuy nhiên, vì không còn khả năng theo đuổi khiếu kiện, sức khỏe các thành viên trong gia đình đã suy yếu và kiệt quệ nên muốn sớm dứt điểm mọi việc ngay trong phiên tòa hôm nay”, anh Trịnh Huy Dương chia sẻ.

Năm 1989, thi thể ông Trịnh Huy Tùng (chồng bà Đặng Thị Nga) được tìm thấy dưới giếng. Cơ quan Công an huyện Tuần Giáo đã khởi tố, bắt giam ba mẹ con bà Nga để điều tra về tội giết người.

Năm 1990, TAND tỉnh Lai Châu cũ (nay là Điện Biên) mở phiên xử sơ thẩm và phạt bà Đặng Thị Nga 36 tháng tù treo về tội che giấu tội phạm. Hai con trai của bà Nga là Trịnh Công Hiến và Trịnh Huy Dương bị tòa buộc tội đã giết ông Tùng, tuyên án lần lượt 18 năm tù và 12 năm tù.

“Được” hưởng án treo, bà Nga lặn lội đến khắp các cơ quan Trung ương kêu oan cho mình và hai con. Sau đó, Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Hà Nội đã tuyên hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.

Tháng 1/1992, trong quá trình điều tra lại, VKSND tỉnh Lai Châu cũ có quyết định hủy bỏ việc tạm giam với anh Hiến và anh Dương sau 28 tháng tạm giam. Tuy nhiên, cũng kể từ đó, vụ án bị treo lơ lửng gần 30 năm mà không có bất cứ kết luận nào dù gia đình bà Nga liên tục gửi đơn kêu oan.

Ba mẹ con dù được “tự do” bên ngoài nhưng tội danh giết người và che giấu tội phạm vẫn ngày ngày bám theo. Năm 2016, cơ quan tố tụng liên ngành tỉnh Điện Biên vào cuộc để giải quyết đơn kêu oan của bà Nga và con trai.

Tháng 9/2017, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình đã đề nghị cơ quan tố tụng liên ngành sớm giải quyết vụ án oan dưới chân đèo Pha Đin. Tháng 10/2017, cơ quan tố tụng liên ngành đã quyết định đình chỉ bị can, tuyên bố bà Nga và hai con trai không phạm tội giết người và che giấu tội phạm.

Sáng 24/10/2017, tại huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, TAND tỉnh Điện Biên tổ chức buổi xin lỗi công khai 3 mẹ con bà Đặng Thị Nga.