Vụ án viết lại: 150 con bò làm sụp đổ... một doanh nghiệp

Công ty được đánh giá là đơn vị cung ứng giống cao su hàng đầu ở Quảng Trị, còn vị giám đốc thì được người dân tôn là “vua cao su”.

Bỗng tai họa ập đến, như thể từ trên trời dội xuống. Số là, để tham gia dự án giảm nghèo của tỉnh Quảng Trị, công ty đã nhập 150 con bò giống từ Xí nghiệp truyền giống gia súc Trung ương, đóng tại TX Bỉm Sơn (Thanh Hóa) về cung cấp cho các hộ nghèo thuộc các huyện miền núi của tỉnh Quảng Trị.

Minh họa: Nguyễn Mạnh Hùng

Nhưng khi bò nhập về, thì tại một số nơi trong tỉnh có bò giống của dự án giảm nghèo (do các đơn vị khác cung cấp) xảy ra dịch lở mồm long móng tuyp Asia1. Thế là toàn bộ 150 con bò của Công ty Thuận Thành, trong đó có cả những con đang mang thai, bị cưỡng bức phải tiêu hủy, mà không hề được làm thủ tục giám định bởi một cơ quan chuyên môn nào, để kết luận là chúng có mang bệnh hay mang mầm bệnh lở mồm long móng hay không.

Tháng 7/2007, tuy chẳng có căn cứ gì để khẳng định đại dịch lở mồm long móng trong tỉnh có nguồn lây lan từ 150 con bò do công ty nhập về, nhưng cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Quảng Trị vẫn ra quyết định khởi tố vụ án hình sự rồi sau đó khởi tố bị can đối với ông Dương Văn Hòa, giám đốc công ty về hành vi “làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động vật, thực vật” được quy định tại điều 187 Bộ luật Hình sự năm 1999.

Tuy không bị bắt tạm giam nhưng ông Hòa bị áp dụng biện pháp “cấm không được đi khỏi nơi cư trú”. Cuốn hộ chiếu của ông cũng bị gạch bỏ. Ông bị Viện KSND tỉnh Quảng Trị truy tố, và tháng 6/2008, TAND tỉnh đưa vụ án trên ra xét xử sơ thẩm, tuyên ông Hòa 18 tháng tù giam.

Không chấp nhận bản án, vì cho rằng mình không phạm tội, ông chống án. Qua nhiều phiên xét xử, từ TAND tỉnh Quảng Trị đến tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Đà Nẵng, hủy án, kết án rồi lại hủy án. Tháng 12/2009, Viện KSND tỉnh ra quyết định đình chỉ vụ án, miễn trách nhiệm hình sự đối với ông Hòa.

Theo quy định tại Bộ luật Hình sự năm 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009, thì “miễn trách nhiệm hình sự”, nghĩa là bị cáo vẫn có tội như cáo trạng của Viện KSND truy tố, nhưng vì một lý do nào đó, bị cáo được các cơ quan tố tụng miễn cho, không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi của mình.

Không chấp nhận điều đó, vì như vậy vẫn là bất công. Ông Hòa tiếp tục gửi đơn khiếu nại đến rất nhiều cơ quan, để minh oan và lấy lại danh dự, vì ông cho rằng hành vi nhập 150 con bò giống của mình là hoàn toàn chính đáng, đúng quy định của pháp luật, không cấu thành tội “làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động, thực vật”.

Năm 2017, Viện KSND tối cao quyết định chấp nhận khiếu nại của ông Dương Văn Hòa, ra quyết định hủy quyết định đình chỉ vụ án, miễn truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông. Tiếp theo, Viện KSND tỉnh Quảng Trị buộc phải ra quyết định đình chỉ vụ án vì “hành vi nhập 150 con bò giống của ông Dương Văn Hòa không cấu thành tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho động thực vật”.

Từ năm 2007 đến năm 2017, trải qua đúng 10 năm vướng vào vòng tố tụng một cách oan uổng, Công ty Thuận Thành hoàn toàn sụp đổ, thiệt hại về vật chất vô cùng lớn. Ngoài 150 con bò giống bị tiêu hủy oan một cách tức tưởi, thì các vườn cao su tại các xã Tân Liên (huyện Hướng Hóa), xã Gio Phong (huyện Gio Linh), xã An Bình (huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương), xã Gio Châu (huyện Gio Linh) và Mường Nòng (tỉnh Savannakhet, Lào)... cũng bị thiệt hại.

Các vườn ghép cành và vườn tiêu tại Gio Phong của “ông vua cao su Quảng Trị” bị hủy hoại hoàn toàn, thiệt hại đến hàng chục tỷ đồng. Đó là chưa kể những thiệt hại về tinh thần mà ông phải chịu đựng trong suốt 10 năm, hầu hết tòa này đến tòa khác, cùng việc đội đơn đến gõ cửa hàng chục cơ quan để kêu oan.

Và cũng vì vụ án oan này, mà trong 2 năm liền (2013; 2014), người con gái thứ tư của ông Hòa đều thi vào học viện cảnh sát nhân dân và đều thi đỗ, nhưng vẫn không được nhập học, chỉ vì lý lịch của cha.

TRẦN NINH THỤY