Vốn tín dụng đánh đố nhà đầu tư cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận

Các ngân hàng thu xếp vốn cho dự án đang đưa ra quá nhiều điều kiện ràng buộc khó khăn để giải ngân nguồn vốn vay

Liên danh nhà đầu tư và 4 ngân hàng gồm: Vietinbank, BIDV, Agribank, VPBank đã ký hợp đồng tín dụng cho dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận từ tháng 6/2018. Tuy nhiên, hơn 1 năm qua, chưa có một đồng vốn tín dụng nào được giải ngân cho dự án.

Điều kiện cho vay khó chưa từng có

Trong buổi làm việc đầu tháng 8/2019 về các vấn đề liên quan đến dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật đề nghị UBND tỉnh Tiền Giang khẩn trương mời Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng tài trợ tín dụng để bàn bạc, thống nhất ngay việc giải ngân vốn tín dụng cho dự án. “Không thể nào chấp nhận có đến gần 20 rào cản được đưa ra trong điều khoản cho vay được. Cần hỏi thẳng là ngân hàng có cho vay hay không?”, Thứ trưởng Nguyễn Nhật thẳng thắn chia sẻ.

Đại diện Vụ Đối tác công tư (PPP, Bộ GTVT) cũng chỉ ra nhiều điều kiện cho vay rất ngặt nghèo mà phía ngân hàng tín dụng đặt ra. Cụ thể, đối với phần vốn chủ sở hữu, ngân hàng yêu cầu mức vốn của nhà đầu tư là 30% tổng vốn đầu tư (bao gồm cả phần hỗ trợ của ngân sách Nhà nước) khoảng 3.765 tỷ đồng.

Ông Vũ Tuấn Anh, Phó Vụ trưởng Vụ PPP cho rằng, tỷ lệ này cao hơn rất nhiều so với mức 20% áp dụng tính toán cho dự án cao tốc Bắc - Nam và các dự án khác có mức tối thiểu theo quy định tại Điều 10, Nghị định 63/2018 khoảng 12 - 15%.

Mặt khác, theo quy định phần vốn Nhà nước tham gia trong dự án PPP không tính vào tổng vốn đầu tư để làm cơ sở xác định tỷ lệ vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, theo điều kiện của phía ngân hàng, phần vốn cho vay sẽ bao gồm cả phần vốn ngân sách hỗ trợ dự án dẫn đến vốn chủ sở hữu yêu của nhà đầu tư tham gia dự án quá cao, chưa hợp lý. Trong khi đó, tại Văn bản 4878 ngày 19/05/2019, Bộ GTVT đã có ý kiến với ngân hàng Vietinbank khuyến nghị áp dụng mức vốn chủ sở hữu là 20% như các dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

Theo yêu cầu của phía ngân hàng, đối với phần vốn vay tín dụng, ngân hàng chỉ cho vay tối đa 49,5% tổng vốn đầu tư, khoảng 6.210 tỷ đồng. Đồng thời, ngân hàng yêu cầu nhà đầu tư đàm phán với các tổ chức tín dụng khác để cho vay phần thuế giá trị gia tăng và gửi thông báo cam kết cấp tín dụng (khoảng 930 tỷ đồng) đến ngân hàng đầu mối trước ngày giải ngân đầu tiên.

“Đây là yêu cầu rất khó đáp ứng khi thời gian hoàn thuế VAT phụ thuộc vào việc giải quyết của cơ quan thuế và khả năng ngân sách từng giai đoạn”, ông Trần Văn Thế, Phó tổng giám đốc Công ty CP BOT Trung Lương - Mỹ Thuận cho biết.

Ngoài ra, ngân hàng thu xếp tín dụng còn yêu cầu UBND tỉnh Tiền Giang và Bộ GTVT đảm bảo cho hoạt động thu phí của các trạm thu phí thuộc dự án không bị gián đoạn, đảm bảo lộ trình tăng phí như đã cam kết trong hợp đồng BOT ký với doanh nghiệp dự án. Mọi sự thay đổi có thể làm ảnh hưởng đến phương án tài chính của dự án phải được sự thống nhất giữa các tổ chức tín dụng hợp vốn, doanh nghiệp dự án và UBND tỉnh Tiền Giang trước khi được ký kết.

Vận mệnh dự án phụ thuộc vào vốn tín dụng

Ông Mai Mạnh Hồng, Tổng Giám đốc Công ty CP BOT Trung Lương - Mỹ Thuận cho biết, cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận là dự án trọng điểm quốc gia, những vướng mắc của dự án đã được Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành và tỉnh Tiền Giang nhanh chóng tháo gỡ để đẩy nhanh tiến độ triển khai. Tuy nhiên, để công trình thông tuyến và hoàn thành đúng tiến độ yêu cầu của Thủ tướng hay không đang phụ thuộc lớn vào nguồn vốn tín dụng từ phía các ngân hàng.

“Chúng tôi đang chờ câu trả lời dứt khoát từ phía các ngân hàng tài trợ vốn để tránh dự án rơi vào thế bị động, ảnh hưởng đến tiến độ thi công khi thời gian hoàn thành công trình không còn nhiều”, ông Hồng nói.

Ông Lê Văn Hưởng, Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang cũng khẳng định: “Việc khơi thông nguồn vốn tín dụng là vấn đề quyết định dự án có làm được hay không, không phải là chỉ trông chờ vào phần vốn ngân sách”.

Trước đó, tại cuộc họp hôm 8/8 tại UBND tỉnh Tiền Giang, ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng đang thu xếp vốn cho cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận hoàn thiện các hồ sơ pháp lý nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.

“Đây là dự án hiệu quả trong đầu tư thương mại, các ngân hàng cần mạnh dạn tham gia cho vay, đồng thời đề nghị các ngân hàng không áp đặt tỷ lệ vốn tự có của nhà đầu tư bằng 30% tổng mức đầu tư là điều kiện tiên quyết. Hiện nay, các ngân hàng thương mại không thiếu vốn, nếu có thiếu thì Ngân hàng Nhà nước sẵn sàng bù đủ vốn cho nhu cầu tín dụng của dự án”, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cho biết.

Một dự án có rất nhiều lợi thế như dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận hiện nay, được sự quan tâm rất lớn của Chính phủ, bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là niềm mong mỏi của hơn 20 triệu người dân Đồng bằng sông Cửu Long nhưng vẫn bị “gác” lại bở hàng loạt điều kiện khó khăn từ phía các ngân hàng thu xếp vốn tín dụng cho dự án.

“Nếu các ngân hàng thu xếp vốn cho dự án xét thấy vẫn còn các rủi ro cần phản hồi cụ thể hoặc báo cáo Chính phủ xem xét, xử lý. Về phía nhà đầu tư, trong trường hợp không thực hiện được việc vay vốn của các ngân hàng đã cam kết tài trợ cho dự án, chúng tôi sẽ tìm nguồn vốn khác và sẽ đàm phán lại thời gian để tiếp tục thực hiện hoàn thành dự án trọng điểm quốc gia này”, ông Mai Mạnh Hồng Hồng chia sẻ.

Linh Trang