Vĩnh Phúc: Doanh nghiệp 'bức tử' hồ Đại Lải

Doanh nghiệp… “bạt núi, lấp hồ”

Người dân sinh sống tại xã Ngọc Thanh lâu nay bức xúc việc hàng chục ha mặt nước lòng hồ Đại Lải (thuộc xã Ngọc Thanh, thành phố Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc) đang bị “bức tử”.

Có thể dễ dàng nhận thấy cả một khu vực kéo dài gần 1km mặt hồ Đại Lải bị biến thành một công trường xây dựng khổng lồ. Đất đồi đỏ quạch được những chiếc máy xúc, máy ủi san gạt thẳng xuống lòng hồ. Một diện tích đất rộng lớn đến nhiều ha đã được san gạt phẳng với mức cốt cao hơn mặt hồ chừng 2m. Nhiều con đường nội bộ rộng rãi đã được cấp phối chia ô nối với các khu đất dự kiến sẽ trở thành những khu biệt thự sang trọng trong nay mai.

Công ty TNHH Đại Lải Việt Nam đang san lấp xuống khu vực lòng hồ

Trước thực trạng trên, ông Lưu Tiến Chung, Phó chủ tịch UBND xã Ngọc Thanh cho biết: “Khu vực đang tiến hành san lấp mặt bằng thuộc địa bàn thôn Đại Quang, xã Ngọc Thanh. Khu vực này đang thuộc quyền quản lý của Công ty TNHH Đại Lải Việt Nam, đã được UBND tỉnh Vĩnh Phúc chấp thuận đầu tư, giao đất quy hoạch chi tiết 1/2000. Theo đó, từ năm 2006 UBND tỉnh Vĩnh Phúc có quyết định giao đất cho 1 doanh nghiệp thực hiện dự án tổ hợp sân golf và biệt thự nghỉ dưỡng với tổng diện tích gần 300ha. Sau đó dự án được tách ra thành 2 phần, dự án sân golf đã thực hiện với diện tích 142ha. Phần đất còn lại với tổng diện tích 156,9ha thuộc quản lý của Công ty TNHH Đại Lải Việt Nam, tới nay họ tiến hành san lấp xây dựng”.

Cũng theo ông Chung, đơn vị tiến hành san lấp từ chỗ cao xuống chỗ thấp và san lấp trong chỉ giới được giao. Việc san lấp được tiến hành từ cuối năm 2019 tới nay, hoạt động san lấp được tiến hành tại chỗ. Quá trình thi công chính quyền địa phương chưa phát hiện sai phạm gì của chủ đầu tư. Hiện UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã thành lập đoàn thanh tra thanh tra dự án này đồng thời mở rộng thanh tra toàn bộ các dự án tại hồ Đại Lải nên chúng tôi chưa thể cung cấp thêm thông tin gì”.

Quản lý lỏng lẻo

Năm 1959, công trình hồ Đại Lải chính thức được khởi công với sự tham gia của hàng nghìn thanh niên xung phong trong tỉnh và các tỉnh thành cả nước về tham gia đào đắp, xây dựng phục vụ mục đích sản xuất. Công trình đã cơ bản hoàn thành vào năm 1963 với hơn 2,2 triệu ngày công, chủ yếu của thanh niên xung phong được huy động, 121.900m³ đất được đào đắp đã tạo nên lòng hồ rộng lớn. Hiện hồ Đại Lải có nhiệm vụ cực kỳ quan trọng là cung cấp nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp cho hơn 2.000 hecta đất canh tác của các huyện Bình Xuyên, TP Phúc Yên (tỉnh Vĩnh Phúc) và một phần huyện Sóc Sơn, Mê Linh (Hà Nội). Ngoài ra, hồ còn có chức năng gìn giữ, bảo tồn môi trường sinh thái, ngăn và xả lũ cho toàn bộ khu vực này.

Trên địa giới hành chính, hồ Đại Lải hiện thuộc quản lý của xã Ngọc Thanh (thành phố Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc), tuy nhiên, từ nhiều năm nay, ngay cả những cơ quan quản lý cũng không thể nắm rõ diện tích chính xác của hồ còn lại bao nhiêu.

Dự án Đảo Ngọc của Công ty TNHH Tiến Đạt cùng lấn diện tích rộng lớn của hồ Đại Lải

Cũng theo ông Lưu Tiến Chung, Phó Chủ tịch UBND xã Ngọc Thanh: Hồ Đại Lải có diện tích 377,8ha. Một số người dân địa phương cho biết, họ tìm hiểu thông tin về hồ Đại Lải trên các phương tiên thông tin thì hồ có diện tích 530ha. Tuy nhiên, đại diện Công ty TNHH MTV Thủy lợi Phúc Yên - đơn vị được giao quản lý hồ Đại Lải lại cho hay: “Hiện nay chưa có một cuộc khảo sát nào làm căn cứ khoa học khẳng định diện tích hồ Đại Lải. Do hồ Đại Lải chịu trách nhiệm cung cấp nước phục vụ nông nghiệp của 2 địa bàn là tỉnh Vĩnh Phúc và TP Hà Nội nên đơn vị quản lý hồ chịu sự quản lý song song của UBND tỉnh Vĩnh Phúc và Bộ NN&PTNT”.

Chính cơ quan chức năng trực tiếp quản lý hồ là Công ty TNHH MTV Thủy lợi Phúc Yên cũng như UBND xã Ngọc Thanh vẫn còn “mù mờ” khi xác định diện tích chính xác, mốc giới của hồ Đại Lải thì cũng không lạ gì khi các đơn vị này có vẻ vẫn rất “thờ ơ” trước thực trạng hồ Đại Lải ngày càng bị xâm hại nghiêm trọng.

Được biết, từ đầu năm 2020, Tổng cục Thủy lợi, Bộ NN&PTNT đã vào cuộc kiểm tra việc Công ty TNHH Đại Lải Việt Nam san gạt, đổ đất xuống hồ Đại Lải. Quá trình kiểm tra đã phát hiện Công ty TNHH Đại Lải Việt Nam đang thi công đổ đất vào lòng hồ (trong phạm vi được UBND tỉnh Vĩnh Phúc giao) theo mốc ranh giới đất, từ mốc 217 đến mốc 243, chiều dài 700m, chiều cao san lấp từ 2 - 3m. Đoàn kiểm tra phát hiện Công ty TNHH Đại Lải Việt Nam không có giấy phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi theo quy định.

Ngoài ra, việc UBND tỉnh Vĩnh Phúc giao đất, cho thuê đất và phê duyệt tỷ lệ 1/500 trong phạm vi bảo vệ hồ chứa nước Đại Lải cho các doanh nghiệp thực hiện dự án làm giảm dung tích phòng lũ của hồ chứa, ảnh hưởng tới nhiệm vụ và an toàn của hồ là vi phạm quy định của pháp luật về thủy lợi. Việc tôn nền đối với diện tích cao trình dưới diện tích ngập hoàn toàn theo thiết kế làm ảnh hưởng tới mục đích sử dụng đất đã được xác định là hồ chứa thủy lợi đã vi phạm Luật Đất đai.

Nhận thấy chủ đầu tư có những hành vi lấp hồ Đại Lải, ngày 7/1/2020, UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành thông báo kết luận yêu cầu UBND TP Phúc Yên thông báo tạm dừng toàn bộ hoạt động thi công các hạng mục công trình giáp mặt nước hồ Đại Lải. Tiếp đó, ngày 17/4/2020, UBND tỉnh này tiếp tục có quyết định về việc thành lập đoàn kiểm tra việc chấp hành quy định của pháp luật đối với dự án công trình ven hồ Đại Lải với thời hạn kiểm tra là 1 tháng. Tuy nhiên, hiện tại đoàn kiểm tra vẫn chưa ban hành được kết luận thanh tra.

Trước thực trạng hồ Đại Lại đang bị xâm hại nghiêm trọng, rất cần sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng và kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm này.

Vĩnh Phúc