Vietravel: Bước ngoặt chuyển mô hình, cổ đông thân tín 'nhập cuộc'

Cơ hội cho cổ đông mới

Vietravel vốn là doanh nghiệp trực thuộc Bộ Giao thông vận tải (GTVT). Năm 2014, Vietravel chuyển từ hình thức sở hữu Nhà nước sang mô hình Công ty cổ phần không còn vốn nhà nước. Ngày 21/01/2014, Công ty chính thức chuyển đổi thành Công ty CP Du lịch và Tiếp thị GTVT Việt Nam – Vietravel. Chính bước ngoặt giai đoạn 2014-2015 này đã là tiền đề cho một bộ máy lãnh đạo mới của doanh nghiệp này.

Theo tìm hiểu của Chất lượng Việt Nam Online, tính đến ngày 25/3/2019, Vietravel có tới 859 cổ đông trong nước, trong đó nhiều cổ đông là cán bộ, công nhân viên nhưng đa phần sở hữu số lượng ít cổ phần (dưới 5%).

Cơ cấu cổ đông Vietravel nổi bật lên 02 cổ đông nắm giữ trên 5% vốn điều lệ là cá nhân ông Nguyễn Quốc Kỳ (sở hữu 9,075 vốn điều lệ) và Công ty TNHH MTV Dịch vụ du lịch và Lữ hành Quốc tế Sài Gòn – SG Travel (sở hữu 16,22%).

Ông Nguyễn Quốc Kỳ là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc điều hành của Vietravel. Cá nhân ông Kỳ (SN 1958) là thạc sĩ Quản trị kinh doanh, hiện đang giữ chức Chủ tịch Liên đoàn Quần vợt Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa ẩm thực Việt Nam (VCCA). Ông Kỳ từng có thời gian giữ chức quyền Tổng Cục trưởng Tổng Cục Du lịch - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Còn Công ty TNHH MTV Dịch vụ du lịch và Lữ hành Quốc tế Sài Gòn – SG Travel, đây là đối tác quan trọng của Vietravel. Doanh nghiệp này hiện do bà Nguyễn Nguyệt Vân Khanh (SN 1991) làm Chủ tịch. Tuy nhiên, bà Khanh chính là con gái ruột của ông Nguyễn Quốc Kỳ, đồng thời bà Khanh cũng là thành viên HĐQT của Vietravel từ năm 2015, tức là thời điểm bà Khanh mới 24 tuổi, đúng giai đoạn Vietravel tiến hành thoái vốn Nhà nước.

Như vậy có thể thấy cả 02 cổ đông lớn của Vietravel đều nằm trong nhóm cổ đông có những mối quan hệ mật thiết với cá nhân ông Nguyễn Quốc Kỳ.

Không những thế, trong thành viên HĐQT của Vietravel còn có ông Nguyễn Lưu (SN 1944). Ông Lưu đóng vai trò là thành viên HĐQT không điều hành và chính là anh trai của ông Nguyễn Quốc Kỳ. Bản thân ông Nguyễn Quốc Kỳ còn làm Chủ tịch HĐQT Công ty CP Du lịch và Thương mại đầu tư Đảo Ngọc Bích – một công ty con của Vietravel. Đây là doanh nghiệp được thành lập tháng 4/2016 với trụ sở chính tại huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.

Công ty Đảo Ngọc Bích do 03 cổ đông góp vốn thành lập. Trong đó, Vietravel nắm giữ 51% vốn điều lệ - đại diện là ông Nguyễn Quốc Kỳ, Công ty TNHH MTV dịch vụ vận chuyển thế giới nắm giữ 24,5% vốn điều lệ – đại diện là ông Trần Đoàn Thế Duy (SN 1973), và Công ty TNHH MTV Du lịch và Lữ hành quốc tế Sài Gòn – SG Travel nắm giữ 24,5% vốn điều lệ - đại diện là bà Nguyễn Nguyệt Vân Khanh.

Như đã nói, bà Nguyễn Nguyệt Vân Khanh là con gái ông Nguyễn Quốc Kỳ, từng làm Trợ lý Giám đốc Ban Tiếp thị Vietravel, sau đó từ tháng 10/2013 đến nay làm Chủ tịch Công ty TNHH MTV Dịch vụ du lịch và Lữ hành quốc tế Sài Gòn, từ năm 2015 đã nằm trong thành viên HĐQT của Vietravel sở hữu 0,18% cổ phần.

Có thể thấy quá trình chuyển hóa từ doanh nghiệp nhà nước sang mô hình cổ phần không còn vốn nhà nước của Vietravel, cũng là thời điểm rõ nét mà nhóm cổ đông cá nhân gia đình doanh nhân Nguyễn Quốc Kỳ dần nắm giữ cổ phần và thâu tóm các vị trí quan trọng trong Vietravel.

Hướng đi nào cho hãng bay mới

Ngoài việc kinh doanh lữ hành, vào đầu năm nay Vietravel nộp đề án thành lập Công ty Hàng không lữ hành Việt Nam (Vietravel Airlines) lên Sở Giao thông Vận tải Thừa Thiên - Huế thực hiện tham vọng tiến tới có một hãng bay riêng. Để chuẩn bị cho hình thành hãng hàng không mới, vào tháng 2/2019 Vietravel thành lập Công ty TNHH Hàng không Lữ hành Việt Nam - Vietravel Airlines, đặt trụ sở tại TP.Huế.

Để trở thành một hãng hàng không vận hành được thì tiềm lực tài chính mạnh của nhà đầu tư là yếu tố then chốt, bên cạnh những vấn đề về chuyên môn vận hành.

Nếu xét vào Vietravel có thể thấy, tại thời điểm 30/9/2019, tổng tài sản của Vietravel đạt 2.243 tỷ đồng. Trong đó các khoản phải thu ngắn hạn lên tới 961 tỷ đồng, đầu tư tài chính dài hạn 713 tỷ đồng. Khoản nợ phải trả của Vietravel lên đến 1.989 tỷ đồng, riêng nợ phải trả ngắn hạn đã là 1.239 tỷ đồng, nợ dài hạn 749 tỷ đồng. Trong đó đáng chú ý là các khoản vay và nợ thuê tài chính cả ngắn và dài hạn đều có những bước nhảy vọt.

Báo cáo tài chính hợp nhất Quý 3/2019 thể hiện, khoản vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn đầu năm 78,74 tỷ đồng nhưng đến cuối kỳ là gần 146 tỷ đồng; tương tự với khoản vay và nợ thuê tài chính dài hạn đầu năm là gần 36 tỷ đồng nhưng cuối kỳ báo cáo là gần 729 tỷ đồng.

Dù tổng tài sản của Vietravel đạt 2.243 tỷ đồng, tuy nhiên vốn chủ sở hữu chỉ đạt 254 tỷ đồng (tương đương khoảng 11% tổng tài sản). Nên nhớ rằng, Vietravel đầu tư 100% vốn điều lệ vào Vietravel Airlines theo con số đăng ký lên đến 700 tỷ đồng, tức là lớn hơn rất nhiều so với vốn chủ sở hữu của chính công ty mẹ (Vietravel). Tuy nhiên, tại ngày kết thúc kỳ báo cáo tài chính quý 2/2019 cho thấy, Vietravel mới đầu tư 5 tỷ đồng tương đương 7,14% vốn điều lệ vào Vietravel Airlines. Rõ ràng những con số này cho thấy Vietravel đang không mấy dư dả về tài chính khi phải huy động đủ vốn cho Vietravel Airlines theo đúng đăng ký.

Trong khi đó báo cáo tài chính quý 3/2019 thể hiện, tại thời điểm 30/9/2019 tiền và tương đương tiền của Vietravel chỉ là 153 tỷ đồng. Trong đó tiền mặt khoảng 17 tỷ đồng, tiền gửi ngân hàng không kỳ hạn gần 122 tỷ đồng.

Dù trong giai đoạn 2014-2018 doanh thu thuần của Vitravel duy trì tăng từ mức 3.461 tỷ đồng lên 7.340 tỷ đồng, tuy nhiên lợi nhuận sau thuế của Vietravel lại khá mỏng, năm 2014 chỉ đạt trên 11 tỷ đồng, các năm 2015, 2016, 2017, 2018 lần lượt đạt 21,8 tỷ đồng, gần 42 tỷ đồng, 37,232 tỷ đồng và trên 58 tỷ đồng. Đồng nghĩa với việc dù doanh thu “khủng” nhưng tỷ suất lợi nhuận của Vietravel rất thấp. Đây là vấn đề đáng lưu tâm về dòng tiền và các hoạt động lưu chuyển.

Có thể thấy rằng, tuy là doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực kinh doanh lữ hành nhưng quy mô vốn của Vietravel hiện “khá mỏng” so với những doanh nghiệp hàng không. Nhưng với định hướng cho ra đời một hãng bay mới có lẽ Vietravel đã xây dựng phương án riêng cho mình trong “cuộc chơi” mới này.

Loan Hoàng