VietBank - ngân hàng 'kín tiếng' bậc nhất hệ thống đang làm ăn ra sao?

Được thành lập vào tháng 12/2006, gồm các cổ đông: Ngân hàng Á Châu (ACB), Công ty Đầu tư và Phát triển Hoa Lâm, Công ty TNHH Xây Dựng Thương Mại Diệu Hiền, VietBank hiện là một trong những ngân hàng nhỏ trong hệ thống. Quy mô vốn điều lệ (3.249 tỷ đồng) chỉ vừa đủ đáp ứng mức vốn pháp định (3.000 tỷ đồng). Tính đến giữa năm 2017, mạng lưới của VietBank mới có 96 điểm CN và PGD tại 11 tỉnh thành.

Một chi tiết đáng chú ý, VietBank từng gắn với một cái tên khá đình đám - "bầu" Kiên (Nguyễn Đức Kiên). Trước đây tại VietBank, ACB giữ tư cách là cổ đông sáng lập nhưng không công bố cụ thể khoản đầu tư tại đây là bao nhiêu. 2/8 thành viên HĐQT của VietBank có sự liên hệ đến ACB gồm bà Đặng Ngọc Lan (vợ ông Nguyễn Đức Kiên, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng sáng lập ACB) và ông Trương Hùng. Tại ACB, bà Lan đang giữ chức vụ Phó Ban Kiểm toán nội bộ còn ông Trương Hùng là Giám đốc Chi nhánh Phú Lâm (Quận 6).

Trong một động thái mới nhất, dường như "bầu" Kiên đang muốn thoái sạch vốn khỏi ngân hàng này. Theo đó, "bầu" Kiên gửi thông báo đăng ký thoái toàn bộ 66.132 cổ phần với mệnh giá 1 triệu đồng (tương ứng phần vốn hơn 66 tỷ đồng), theo phương thức giao dịch chuyển nhượng cổ phiếu của công ty đại chúng chưa niêm yết. Được biết, "bầu" Kiên cũng đã có 1 lần đăng ký bán 6,6 triệu cổ phiếu ngân hàng VietBank nhưng chưa thể thực hiện giao dịch do chưa thực hiện xong thủ tục lưu ký chứng khoán theo quy định.

Ngoài ra, bà Nguyễn Thúy Lan – em ruột của bầu Kiên cùng chồng và chị gái đã chuyển nhượng thành công lần lượt hơn 6,6 triệu cổ phiếu, 6,2 triệu cổ phiếu và 6,5 triệu cổ phiếu VietBank từ ngày 24-25/2018.

Bà Đặng Ngọc Lan, vợ "bầu" Kiên đang là thành viên HĐQT ngân hàng, hiện nắm giữ 14,97 triệu cổ phần tại VietBank. Trước đó, bà Ngọc Lan cũng đã đăng ký bán toàn bộ số cổ phiếu trên từ ngày 24-27/7 nhưng không thành công. Trong khi đó, bố mẹ của bà Ngọc Lan cũng đã bán gần 6,55 triệu cổ phần trong đợt đó và hiện còn nắm giữ lần lượt 3,54 triệu cổ phần và 3,94 triệu cổ phần tại Vietbank. Như vậy, nhóm cổ đông liên quan đến bầu Kiên hiện chỉ còn nắm giữ hơn 29 triệu cổ phần, chiếm tỷ lệ 8,95% vốn điều lệ tại ngân hàng.

VietBank còn cổ đông lớn khác là Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Hoa Lâm (Tập đoàn Hoa Lâm). Ông Dương Ngọc Hòa - Chủ tịch HĐQT VietBank là chồng bà Trần Thị Lâm - người đứng đầu của Tập đoàn Hoa Lâm. Ngoài ra, một cái tên đình đám trên báo chí thời gian qua cũng có mối quan hệ cùng VietBank thông qua Công ty TNHH XD TM Diệu Hiền, đơn vị đồng sáng lập VietBank.

Về phía VietBank, năm 2017, lợi nhuận trước và sau thuế đạt 263 tỷ và 262 tỷ đồng, gấp gần 4 lần cùng kỳ năm 2016. Tính đến 31/12/2017, Vietbank có tổng tài sản đạt 41.533 tỷ đồng, tăng 13,7% so với đầu năm, trong đó cho vay khách hàng đạt mức 28.713 tỷ đồng, tăng trưởng 9,1%.

Tuy nhiên, nợ phải trả tăng mạnh hơn 4.500 tỷ đồng, tương đương 13,6% lên mức 38.204 tỷ đồng, gấp 11,5 lần số vốn chủ sở hữu. Đặc biệt, khoản chi tiêu ngoài bảng tăng đột biến hơn 9 lần trong năm vừa qua, từ mức 4.053 tỷ đồng lên 37.590 tỷ đồng. Trong đó, riêng khoản cam kết giao dịch hối đoái đã tăng thêm gần 34.000 tỷ đồng lên 26.493 tỷ đồng, gấp hơn 15 lần so với con số 2.456 tỷ đồng cuối năm 2016.

Tính đến cuối năm 2017, tỷ lệ nợ xấu ở VietBank khá đẹp so với quy định dưới 3% của NHNN. Tuy nhiên, theo nhận định, tỷ lệ nợ xấu này đã loại trừ việc cho vay cầm cố bằng cổ phiếu STB (Sacombank).

Bước sang năm 2018, theo BCTC quý 2 riêng lẻ, thu nhập từ lãi thuần gần cán mốc 300 tỷ đồng, tăng trưởng 53%. Lãi lớn từ hầu hết các hoạt động chủ chốt giúp VietBank ghi nhận lợi nhuận trước thuế hơn 124 tỷ đồng trong quý 2/2018, gấp 6 lần cùng kỳ năm trước.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế vượt ngưỡng 200 tỷ đồng, tăng gấp nhiều lần. Nợ xấu của VietBank tăng thêm 160 tỷ đồng so với thời điểm đầu năm, tức tăng hơn 41% lên mức 547 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay theo đó tăng từ 1,35% lên 1,73%.

Được biết cuối năm 2012, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Chợ Đũi và Ngân hàng Thương mại cổ phần Phương Nam (hiện đã sáp nhập vào Sacombank) từng ký một thỏa thuận mua bán. Khoản phải thu phát sinh từ thỏa thuận này từng được cầm cố tại VietBank.

Trong cơ cấu tài sản của VietBank, hàng nghìn tỷ đồng đang được hạch toán vào Tài sản Có khác – một nơi, mà theo nhiều nhà phân tích, tiềm ẩn không ít rủi ro liên quan tới nợ xấu.

Hoàng Anh