Việt Nam tiếp tục nỗ lực gỡ 'thẻ vàng' của EC

Đánh giá cao về hệ thống dữ liệu tàu cá

Sau khi đoàn Thanh tra của Tổng vụ các vấn đề và biển và thủy sản thuộc Ủy ban châu Âu (EC) đến Việt Nam kiểm tra lần 2 việc thực hiện các khuyến nghị liên quan đến hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) từ ngày 5-14/11, ngày 19/11, Việt Nam đã nhận được bản thông báo ý kiến đối với các nội dung: đã kiểm tra và Việt Nam sẽ có thêm 6 tháng để xem xét gỡ "thẻ vàng”.

Đoàn thanh tra EC khẳng định Việt Nam đã có nhiều tiến bộ so với đợt kiểm tra lần 1 (tháng 5/2018) và đang đi đúng hướng, điều này được thể hiện bằng việc bước đầu đã tiến hành triển khai thực hiện Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn luật trên thực tế.

Việt Nam cũng đã cải thiện đáng kể trong công tác theo dõi, kiểm soát, giám sát tàu cá (MCS) so với lần kiểm tra trước như: Qua kiểm tra thực tế tại cảng cá Tắc Cậu (Kiên Giang) đã có sự tiến bộ đáng kể; quy trình quản lý, tổ chức giám sát tàu cá và kiểm soát sản lượng qua cảng được thực hiện linh hoạt và hiệu quả; Việt Nam đã rất nỗ lực triển khai lắp đặt thiết bị giám sát tàu cá (VMS); đưa ra quy định và thực hiện đánh dấu tàu cá theo khuyến nghị của EC để kiểm soát tàu cá hoạt động trên biển.

Thông qua việc ban hành Quyết định giao hạn ngạch Giấy phép khai thác thủy sản xa bờ cho 28 tỉnh ven biển, Việt Nam đã thể hiện được sự nỗ lực trong công tác quản lý cường lực khai thác.

Tuy nhiên, đoàn thanh tra cũng cho rằng, hiện tiến độ lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá còn chậm, việc giám sát tàu cá và sử dụng hệ thống giám sát tàu cá chưa được toàn diện còn nhiều lỗi kỹ thuật và việc xử phạt vi phạm hành chính còn rất hạn chế và chưa thống nhất giữa các địa phương đặc biệt là đối với tàu vi phạm vùng biển nước ngoài.

Bên cạnh đó, Việt Nam vẫn chưa có bằng chứng chứng minh các cơ quan thẩm quyền Việt Nam đã đảm bảo cơ chế truy xuất nguồn gốc đầy đủ và chính xác trong nhà máy chế biến… Quy mô đội tàu lớn dẫn đến việc quản lý cường lực khai thác còn rất đáng quan ngại, việc tăng đội tàu sẽ xóa bỏ các nỗ lực quản lý nguồn lợi thủy sản bền vững. Đặc biệt, tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài chưa có dấu hiệu giảm.

(Ảnh minh họa) Nguồn: Internet.

Những vấn đề cần khắc phục

“Đặc biệt trong lần kiểm tra này, EC cũng khẳng định chừng nào Việt Nam chưa giải quyết được vấn đề tàu cá của Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài thì Ủy ban châu Âu sẽ không rút 'thẻ vàng' cho Việt Nam. 6 tháng tới, đoàn thanh tra EC sẽ sang Việt Nam để kiểm tra tình hình triển khai các khuyến nghị của EC về khai thác khai thác IUU, Việt Nam phải nộp báo cáo tiến độ toàn diện về kết quả triển khai các nội dung theo báo cáo Giám sát trước ngày 15/ 5/2020”, bà Nhung nhấn mạnh.

Trong thời gian tới, để có thể triển khai các nội dung theo báo cáo giám sát, EC cũng đưa ra các khuyến nghị đối với Việt Nam như cần triển khai tất cả các cơ chế cần thiết để đảm bảo triển khai khung pháp lý mới một cách hiệu quả; Tăng cường sự giám sát trong việc triển khai thực hiện khung pháp lý, đặc biệt là công tác thực thi pháp luật trong thực tế; Tiếp tục rà soát, ghi nhận các vấn đề phát sinh để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng phải đảm bảo thực hiện các quy định về kiểm soát tàu cá ra vào cảng, giám sát thủy sản qua cảng được thực hiện đồng đều tại tất cả các tỉnh ven biển, nguồn nhân lực và kế hoạch giám sát dựa trên quản lý rủi ro cần được điều chỉnh phù hợp với sản lượng lên bến và lắp đặt xong thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên và triển khai toàn diện quy trình để theo dõi, kiểm soát hiệu quả đội tàu này.

Về quản lý đội tàu, cần cấm đóng mới tàu cá, thu hồi giấy chấp thuận đóng mới đối với các trường hợp chưa triển khai đóng tàu. Thực hiện đánh giá nguồn lợi hải sản định kỳ 3 năm/lần và xây dựng các biện pháp quản lý nhằm đảm bảo cân bằng đội tàu khai thác với hiện trạng nguồn lợi hải sản.

Xây dựng lộ trình giảm tàu, cấp hạn ngạch khai thác đối với một số loài/nhóm loài, hoặc hạn chế ngày khai thác trên biển; cần sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về nghề cá, vì đây là yếu tố then chốt trong việc cải thiện công tác quản lý nghề cá tại Việt Nam. Cải thiện quy trình đang thực hiện để kiểm soát quy trình truy xuất nguồn gốc tại các nhà máy chế biến, và giám sát được nguồn nguyên liệu chứng nhận được sử dụng tại các nhà máy chế biến.

Xuân Thảo