Việt Nam thử nghiệm vaccine Covid-19 trên khỉ

Sáng 30/10, ông Đỗ Tuấn Đạt, Giám đốc Công ty TNHH MTV Vaccine và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH), cho hay vaccine được thử nghiệm trên giống khỉ vàng Macaca mulatta ở Đảo Rều (Quảng Ninh).

Thử nghiệm song song

Theo ông Đạt, 12 con khỉ khỏe mạnh được lựa chọn từ đàn tự nhiên ngoài đảo, 3-5 tuổi, cân nặng trên 3 kg và đảm bảo không mắc bệnh. Việc kiểm tra sức khỏe cho số khỉ này được tiến hành cẩn thận. Trước đó, chúng được nhốt trong lồng một thời gian để qua giai đoạn cửa sổ, từ đó đảm bảo việc kiểm tra chính xác.

Ông Vũ Công Long, Trại trưởng Trại chăn nuôi động vật thí nghiệm, thuộc Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (Bộ Y tế), cho biết thêm việc tiêm vaccine trên đàn khỉ được thực hiện hôm 27/10. “Dự kiến, sau khi tiêm, khỉ sẽ được theo dõi khoảng 3 tháng và tiếp tục lấy mẫu máu gửi về Hà Nội để làm các xét nghiệm”, ông Long thông tin.

Theo kế hoạch, 12 con khỉ sẽ được tiêm vaccine thử nghiệm theo 2 đợt. Một đợt chia làm 2 nhóm: Được tiêm và không. Sau khi tiêm, nhóm khỉ sẽ được nuôi trên đảo riêng biệt và theo dõi sức khỏe hàng ngày.

“Việc tiêm khỉ sẽ gần giống mô hình mà chúng tôi dự định khi triển khai cho người. Đó là 2 mũi tiêm, cách nhau 21-28 ngày. Sau một tháng kể từ mũi cuối, chúng tôi sẽ xem xét đáp ứng miễn dịch trên khỉ được tiêm để biết hiệu quả miễn dịch giữa nhóm được tiêm và không tiêm”, lãnh đạo VABIOTECH nói.

Trước đó, đơn vị này đã thử nghiệm vaccine Covid-19 trên chuột. Ông Đạt cho hay việc thử nghiệm trên 2 loại động vật này được tiến hành song song để đủ dữ liệu. Thử nghiệm trên khỉ chỉ là một phần và các nhà khoa học sẽ phải tiếp tục thử nghiệm trên động vật khác, đồng thời phân tích trong phòng thí nghiệm trước khi thử nghiệm lâm sàng.

“Chúng tôi cần rất nhiều số liệu và hồ sơ mới đủ minh chứng về tính an toàn, hiệu quả bảo vệ, sinh miễn dịch của vaccine. Khi đó, chúng ta mới có thể thử nghiệm trên người”, ông Đạt cho hay.

VABIOTECH thử nghiệm vaccine Covid-19 trên chuột song song với khỉ. Ảnh: BSCC.

Tiến độ sản xuất vaccine Covid-19 của Việt Nam

Trả lời Zing, GS.TS Nguyễn Thu Vân, Chủ nhiệm Ban Chủ nhiệm Chương trình sản phẩm quốc gia vaccine sử dụng cho người, nguyên Giám đốc VABIOTECH, nhận định thử nghiệm trên khỉ chỉ là bước đầu trong quy trình nghiên cứu vaccine. Các đơn vị nghiên cứu có thể lựa chọn thử nghiệm trên động vật khác nhau như chuột, khỉ, thỏ...

“Thử nghiệm để đánh giá về tính an toàn, đáp ứng miễn dịch, còn lựa chọn động vật nào, bao nhiêu loại thì tùy từng đơn vị”, GS Vân nói.

Đánh giá về việc VABIOTECH đang thử nghiệm trên khỉ, bà Vân cho rằng đây là một bước tiến của đơn vị này song vẫn ở giai đoạn thử nghiệm tiền lâm sàng trong phòng thí nghiệm.

“Chúng ta chậm so với thế giới trong sản xuất vaccine Covid-19. Đến nay, các đơn vị vẫn trong giai đoạn nghiên cứu ở quy mô phòng thí nghiệm và xây dựng quy trình sản xuất, kết quả thử nghiệm tiền lâm sàng cũng chưa có đầy đủ và hoàn thiện”, PGS Vân cho hay.

Vaccine Covid-19 sau khi được cấp phép sẽ tiêm cho một lượng người rất lớn, nên việc thử nghiệm lâm sàng đòi hỏi rất thận trọng. Thế giới đã bước sang giai đoạn thử nghiệm lâm sàng và cũng có những vấn đề xảy ra ở một số quốc gia.

Theo GS Vân, cho đến nay, Việt Nam tiếp cận tương đối kịp thời và triển khai nghiên cứu với các công nghệ khác nhau.

Hai đơn vị tiến nhanh được là Viện vaccine và sinh phẩm y tế (IVAC) và Công ty TNHH công nghệ sinh học dược Nanogen. IVAC dự kiến cuối năm có lô đi thử nghiệm lâm sàng. Tuy nhiên, trước đó, họ phải đánh giá hiệu lực bảo vệ của vaccine trên động vật thí nghiệm.

Về VABIOTECH, Chủ nhiệm Ban Chủ nhiệm Chương trình sản phẩm quốc gia vaccine sử dụng cho người cho rằng nếu thúc đẩy tiến độ nhanh nhất, phải đầu năm 2021, đơn vị này mới có lô vaccine để thử nghiệm lâm sàng.

“Nếu kịp tiến độ, may ra cuối năm mới hoàn thiện xong thử nghiệm lâm sàng cả 3 giai đoạn. Sau đó, lô vaccine còn phải đưa ra hội đồng đánh giá, nghiệm thu và chuyển sang Cục Quản lý Dược cho Hội đồng cấp phép sử dụng. Đây là quá trình mất rất nhiều thời gian”, GS Vân phân tích.

GS Vân nhận định nếu được sự ủng hộ của cơ quan quản lý, cấp phép, các kết quả trong phòng thí nghiệm tốt và đạt yêu cầu, đến giữa năm 2022, chúng ta mới có vaccine Covid-19.

Hà Quyên