Việt Nam sẽ xuất siêu năm thứ 4 liên tiếp

10 tháng đầu năm, tỷ trọng của khu vực kinh tế trong nước tiếp tục xu hướng tăng lên, chiếm 30,7% tổng kim ngạch XK. Ảnh: N.Thanh.

Điểm sáng của DN nội

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Công Thương, tính tới hết tháng 10, tổng kim ngạch XNK hàng hóa ước đạt 427,05 tỷ USD, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm 2018. Trong đó, kim ngạch XK ước đạt 217,05 tỷ USD, tăng 7,4%; kim ngạch NK ước đạt 210 tỷ USD, tăng 7,8%. 10 tháng qua, Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường XK lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 49,9 tỷ USD, tăng 26,6% so với cùng kỳ năm trước; tiếp đến là thị trường EU, Trung Quốc, ASEAN...

Trong "bức tranh" XK hàng hóa suốt từ đầu năm đến nay, điểm đáng chú ý hơn cả là bước chuyển biến khá rõ ở khối DN trong nước so với khối DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Điều này được thể hiện qua những con số, như tốc độ tăng kim ngạch XK 10 tháng của khu vực kinh tế trong nước đạt 16,2%, cao hơn nhiều tốc độ tăng của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (3,9%). Qua đó, tỷ trọng của khu vực kinh tế trong nước tiếp tục xu hướng tăng lên, chiếm 30,7% tổng kim ngạch XK (cùng kỳ năm trước là 28,4%). Như vậy, sau khi đạt mức tăng trưởng khá cao trong năm 2018 (14,96%), khối DN trong nước tiếp tục là điểm sáng trong hoạt động XK hàng hóa của Việt Nam trong 10 tháng đầu năm.

Nhìn nhận chung về tình hình XK 10 tháng qua, Bộ Công Thương cho rằng, mức tăng trưởng 7,4% tuy có phần chậm lại so với cùng kỳ năm 2018 và 2017 (tăng tương ứng 15,3% và 21,8%) nhưng cơ bản đã bám sát chỉ tiêu đặt ra của Quốc hội là đưa tăng trưởng XK tăng 7%- 8% trong năm 2019. Tính đến thời điểm hiện tại, kim ngạch XK hàng hóa của nước ta đã hoàn thành 82,5% mục tiêu cả năm. Điều này cho thấy nỗ lực không nhỏ trong việc khai thác thị trường, thúc đẩy XK và là xu hướng tích cực trong bối cảnh thương mại toàn cầu suy giảm.

"Cán cân thương mại hàng hóa 10 tháng ước tính xuất siêu 7,05 tỷ USD, cao hơn con số 6,83 tỷ USD của cả năm 2018. Với diễn biến này, nhiều khả năng năm 2019 sẽ là năm xuất siêu thứ 4 liên tiếp của Việt Nam và nền kinh tế đang có sự chuyển dịch từ nhập siêu sang xuất siêu trong những năm gần đây", Bộ Công Thương đánh giá.

Xuất khẩu ít biến động 2 tháng cuối năm

2 tháng cuối cùng khép lại năm 2019, dù kim ngạch XNK thường khá cao so với đầu năm do đây là thời điểm chuẩn bị hàng hóa phục vụ các dịp mua sắm lớn nhất trên toàn cầu, tuy nhiên Bộ Công Thương dự báo, hoạt động XK sẽ không có nhiều biến động do ảnh hưởng từ sự suy giảm của nền kinh tế toàn cầu.

XK hàng hóa có một số yếu tố thuận lợi. Cụ thể như: XK các mặt hàng dệt may, gỗ và sản phẩm gỗ, nông, thủy sản… thường ở mức cao trong giai đoạn cuối năm do nhu cầu hàng hóa phục vụ các ngày lễ, tết tăng cao. Bên cạnh đó, XK cá tra, basa sang thị trường Mỹ được dự báo sẽ phục hồi trong thời gian tới khi mới đây, theo quyết định sơ bộ đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 15 đối với sản phẩm cá tra Việt Nam, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã thông báo mức thuế sơ bộ cho bị đơn bắt buộc và bị đơn tự nguyện là 0 USD/kg; thuế suất toàn quốc là 2,39 USD/kg. Mức thuế này thấp hơn rất nhiều so với kết quả cuối cùng của đợt rà soát trước đó ở mức 1,37 - 2,39 USD/kg. Đây là tín hiệu tốt cho các DN XK cá tra sang thị trường Mỹ.

Dù vậy, Bộ Công Thương cũng nêu rõ còn không ít yếu tố cản trở đà tăng trưởng XK. Đó là XK điện thoại các loại sau khi tăng mạnh trong quý III/2019 (do Samsung cho ra mắt sản phẩm mới) sẽ chậm lại trong quý IV/2019. XK hàng hóa sang thị trường Trung Quốc vẫn còn nhiều khó khăn do kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại và tác động từ căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.

"Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong quý III/2019 thấp hơn dự kiến, chỉ đạt 6% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là mức tăng trưởng yếu nhất trong gần 3 thập kỷ qua của nước này. Thực tế này đến từ tình hình sản xuất kém sôi động trong bối cảnh ảnh hưởng mạnh mẽ từ thương chiến Mỹ - Trung cũng như nhu cầu tiêu dùng trong nước giảm. Không chỉ nhu cầu sụt giảm, XK các mặt hàng nông, thủy sản của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc cũng gặp nhiều khó khăn do nước này tăng cường kiểm tra, siểm soát chất lượng hàng hóa NK trước khi thông quan", Bộ Công Thương phân tích.

Từ nay đến cuối năm, Bộ Công Thương xác định tiếp tục theo dõi sát biến động của tình hình thế giới, đặc biệt là diễn biến cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung để chủ động trong công tác điều hành, có biện pháp thúc đẩy XK những mặt hàng có khả năng tận dụng cơ hội để XK và tăng cường quản lý chặt chẽ trước nguy cơ gian lận thương mại và gian lận xuất xứ hàng hóa; tăng cường công tác nghiên cứu, dự báo, cảnh báo đối với các biện pháp phòng vệ thương mại áp dụng lên hàng hóa XK của Việt Nam...

Tập trung chống gian lận xuất xứ

Liên quan tới câu chuyện gian lận xuất xứ hàng hóa, nhất là hàng hóa từ Trung Quốc và các nước khác lợi dụng xuất xứ của Việt Nam để lợi dụng ưu đãi thuế quan, trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV ngày 6/11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh: Bộ Công Thương đã có danh sách các cảnh báo sớm về các nguy cơ gian lận thương mại trong một số mặt hàng, ví dụ hiện có tới năm 25 mặt hàng XK đi Mỹ và các nước khác đang có nguy cơ bị lợi dụng, trong đó có những mặt hàng rất cao như điện tử, gỗ dán, dệt may, da giày,... Bộ Công Thương vừa ban hành Thông tư về tạm dừng việc tạm nhập cũng như XK gỗ dán đi Mỹ. Đây là mặt hàng có tăng trưởng lên tới hơn 400% trong thời gian qua và gây nguy cơ lớn cho câu chuyện gian lận thương mại, xuất xứ đi Mỹ.

"Chúng tôi cũng đang tiếp tục phối hợp với các hiệp hội, ngành hàng tổ chức khuyến nghị, cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời cảnh báo về những nguy cơ bị gọi là trừng phạt thương mại cũng như bị áp thuế trong các mặt hàng khác. Có rất nhiều sản phẩm của các nước khác bị áp thuế của Mỹ, EU và nhiều nước cả về thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp. Họ tìm cách lợi dụng những sản phẩm có xuất xứ của Việt Nam XK đi những quốc gia này ", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói.

Thanh Nguyễn