Việt Nam-Nhật Bản thúc đẩy hợp tác nhằm tối đa hóa lợi ích trong hội nhập

TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM phát biểu tại Diễn đàn nghiên cứu Việt Nam – Nhật Bản

Việt Nam luôn hấp dẫn các DN Nhật

Diễn đàn “Tăng cường hợp tác song phương sau 10 năm thực thi Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam – Nhật Bản được coi là cơ hội để trao đổi thảo luận những vấn đề liên quan đến hợp tác, thương mại – đầu tư giữa Việt Nam – Nhật Bản và những nỗ lực hướng tới thúc đẩy hợp tác song phương nhằm tối đa hóa lợi ích hội nhập khu vực và toàn cầu trong bối cảnh mới.

Phát biểu tại Diễn đàn, TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM cho biết, trong thời gian 45 năm qua, quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản không ngừng phát triển. Đặc biệt, Việt Nam và Nhật Bản đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược từ năm 2009 và nâng tầm lên quan hệ đối tác chiến lược toàn diện từ năm 2014.

Tuy nhiên, Việt Nam và Nhật Bản chưa thể tự bằng lòng với mức phát triển quan hệ kinh tế - thương mại hiện nay. Bối cảnh thương mại thế giới hiện có không ít bất định và xung đột giữa các đối tác lớn, trong đó nguyên nhân không chỉ là phân bổ lợi ích từ tăng trưởng thương mại.

“Gia tăng kết nối – cả “cứng” và “mềm” – được kỳ vọng giúp các nền kinh tế xích lại gần nhau hơn, song cũng là lĩnh vực mà không ít cường quốc đang tranh giành ảnh hưởng. Cố gắng đứng ngoài và giảm thiểu thiệt hại không phải là cách tiếp cận tối ưu với bất cứ nền kinh tế nào”, ông Nguyễn Đình Cung nói.

Theo ông Nguyễn Đình Cung, là hai thành viên năng động nhất ở khu vực phát triển và hội nhập năng động vào bậc nhất trên thế giới, Việt Nam và Nhật Bản cần nhìn rộng hơn khỏi những vấn đề, lĩnh vực hợp tác thương mại – đầu tư song phương để có những hành động chung phù hợp với bối cảnh mới ở thế giới và khu vực.

Tại diễn đàn, chuyên gia kinh tế, TS. Võ Trí Thành cho rằng, Việt Nam luôn là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư, sản xuất Nhật Bản. Để tăng cường liên kết, Việt Nam cần tạo nền tảng vững chắc, vượt bẫy thu nhập trung bình; chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa nhiều hơn vào năng suất, sáng tạo.

Việt Nam cũng phải hội nhập sâu rộng theo phương châm “đa phương hóa, đa dạng hóa”, đồng thời cần có chuyển hướng trong chính sách thu hút FDI, theo đó, cần tối ưu hóa chất lượng FDI gắn với tác động kéo, lan tỏa công nghệ, kỹ năng và tăng trưởng xanh, phát triển bền vững…

Cũng tại diễn đàn, GS. Mie Oba, Đại học Khoa học Tokyo cho rằng, để tăng cường liên kết, Việt Nam và Nhật Bản cần làm thế nào để hợp tác xây dựng trật tự khu vực. Theo đó, duy trì trật tự kinh tế tự do, mở rộng CPTPP, hiệp định đối tác toàn diện khu vực, hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản. Bên cạnh đó, cần tăng cường hợp tác quốc phòng giữa hai nước.

Nhật Bản trong top đầu đầu tư vào Việt Nam

Thông tin thêm về mối quan hệ hợp tác VIệt Nam – Nhật Bản, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Ban Chính sách kinh tế vĩ mô, CIEM cho biết, quan hệ hợp tác đầu tư Việt Nam - Nhật Bản nổi lên như một nét đặc trưng kể từ năm 2008.

Theo đó, Nhật Bản luôn nằm trong nhóm 2 quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam. Cuối năm 2017, Nhật Bản giữ vị trí dẫn đầu, nhưng kể từ đầu năm 2018 Nhật Bản đang đứng vị trí thứ 2.

Trước đây, đầu tư của Nhật Bản vào Việt Nam tập tung chủ yếu ở các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Tuy nhiên, thời gian gần đây, các DN Nhật Bản đang gia tăng đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp và dịch vụ.

Ông Dương cũng cho biết, hợp tác Việt Nam với Nhật Bản góp phần cải thiện năng lực sản xuất để phục vụ cho XK của Việt Nam thông qua XK trực tiếp, hiệu ứng lan tỏa đối với các DN trong nước, gắn kết VIệt Nam vào mạng lưới sản xuất toàn cầu và cải thiện cơ sở hạ tầng phục vụ thương mại…

Ông Nguyễn Anh Dương cho rằng: “Hiện nay, vẫn còn dư địa để cải thiện liên kết giữa DN Nhật Bản và Việt Nam. Tuy nhiên, để tăng cường liên kết, Việt Nam cần chủ động hơn, chứ không chỉ đòi hỏi các dự án tài trợ cho các hoạt động. Hơn nữa, Việt Nam cần thay đổi tư duy khi tham gia chuỗi giá trị toàn cầu; cần hợp tác theo cơ chế đa phương để thúc đẩy và tạo thuận lợi cho đầu tư; duy trì đối thoại liên tục và thực chất về các vấn đề liên quan đến đầu tư như: cải cách môi trường kinh doanh, nhu cầu nâng cao năng lực của Việt Nam, nhu cầu phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế tại Việt Nam…”, ông Dương nhấn mạnh.

H.Anh