Việt Nam ban hành nhiều chính sách nhằm bảo vệ quyền con người

Trên cơ sở kế thừa các quy định của Hiến pháp trước đây, Hiến pháp năm 2013 quy định mọi người không bị tra tấn bạo lực, truy bức nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm.

Điều 10 Bộ luật tố tụng Hình sự nghiêm cấm tra tấn, truy bức dùng nhục hình các hình thức đối xử trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hạ nhục con người hoặc bất kỳ hình thức nào khác xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tạm giữ, người bị tạm giam (các điều 4 và 8 Luật Tạm giữ, tạm giam).

Pháp luật Việt Nam cũng đã thiết lập một số cơ chế để bảo đảm quyền này, chẳng hạn như Hiến pháp quy định mọi người có quyền khiếu nại tố cáo đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan tổ chức cá nhân, trong đó có hình vi tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe.

Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự được thực hiện theo quy định tại Chương 33 Bộ luật Tố tụng hình sự. Mọi hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc hành vi khác cản trở việc thực hiện quyền khiếu nại tố cáo sẽ bị xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự (Điều 166).

Theo luật, việc hỏi cung phải được ghi âm, ghi hình. Ảnh minh họa: Theo báo Hậu Giang

Theo luật, Viện Kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong quản lý thi hành tạm giữ tạm giam. Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giám sát hoạt động của cơ quan quản lý thi hành tạm giữ, tạm giam và cơ quan tổ các liên quan đến hoạt động tạm giữ, tạm giam theo quy định của pháp luật.

Người bị thiệt hại do các hành vi tra tấn, bức cung, nhục hình có quyền được bồi thường về vật chất, tinh thần và phục hồi dân sự theo quy định của pháp luật.

Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định các biện pháp phòng ngừa bức cung, nhục hình như việc hỏi cung bị can tại cơ sở giam giữ, hoặc tại trụ sở cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải được ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh.

Bộ luật Hình sự không quy định tội danh riêng về tra tấn. Tuy nhiên, các hành vi có nội hàm tra tấn được xác định là hành vi phạm tội hình sự được quy định trong Tội bắt giữ hoặc giam người trái pháp luật, Tội dùng nhục hình, Tội bức cung. Ngoài ra, Bộ luật Hình sự cũng có các quy định về việc xử lý hình sự đối với một số hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm con người liên quan đến các khía cạnh tra tấn.

Pháp luật hình sự cũng quy định, người bị buộc tội có quyền nhưng không buộc phải chứng minh là mình vô tội; không được dùng lời nhận tội của bị can, bị cáo làm chứng cứ duy nhất để buộc tội.

Việc gây mê, mổ, cắt bỏ, cấy ghép mô, bộ phận cơ thể người, thực hiện kỹ thuật phương pháp khám chữa bệnh mới trên cơ thể người, thử nghiệm y học dược khoa khoa học hay bất kỳ hình thức nào khác trên cơ thể người phải được sự đồng ý của người đó và phải được tổ chức có thẩm quyền thực hiện.

Bên cạnh đó, Luật Hiến, ghép, lấy mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác cũng đã có các quy định cụ thể về hành vi nghiêm cấm trong việc hiến ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác như lấy như nghiêm cấm lấy trộm mô, bộ phận cơ thể người; lấy trộm xác; ép buộc người khác phải cho mô, bộ phận cơ thể người hoặc lấy mô bộ phận cơ thể của người không tự nguyện hiến. Người nào mua bán chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người khác có thể bị xử lý hình sự về tội mua bán chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người.

H.L