Việc luận tội Tổng thống Mỹ sẽ diễn ra thế nào?

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Ông Trump đã phủ nhận vụ việc cuộc gọi điện thoại giữa ông và ông Volodymyr là "cực kỳ thân thiện và đúng khuôn khổ", đồng thời ông không hề "tạo áp lực" lên ông Zelenskiy.

Vì sao lại có việc luận tội Tổng thống?

Những "cha đẻ" của nước Mỹ đã tạo nên một nền tảng cho Tổng thống. Nhưng họ lo ngại rằng những quyền lực có thể bị lạm dụng nên đã đính kèm trong hiến pháp một khả năng để loại bỏ Tổng thống đương nhiệm.

Theo hiến pháp, Tổng thống có thể bị luận tội và hủy bỏ chức vụ vì tội "phản quốc, nhận hối lộ và các tội nặng khác".

Những định nghĩa này khá mơ hồ. Tổng thống không nhất thiết phải vi phạm một đạo luật cụ thể nào để có thể bị luận tội.

Rất nhiều các chuyên gia luật đã nói rằng việc tạo áp lực lên lãnh đạo một đất nước nhằm can thiệp vào bầu cử Mỹ có thể được coi là một tội nặng đủ để luận tội Tổng thống.

Quy trình luận tội

Việc luận tội bắt đầu từ Hạ viện khi trình lên một bản án cho Tổng thống.

Vẫn đang có những tranh cãi về việc cuộc điều tra luận tội nên bắt đầu từ đâu. Doug Collins- lãnh đạo phe Cộng hòa tại Ủy ban Tư pháp Hạ viện đã tranh cãi rằng việc điều tra sẽ không chính thức bắt đầu tới khi Hạ viện bỏ phiếu thông qua. Tuy nhiên đảng Dân chủ lại cho rằng điều này là không cần thiết.

Ủy ban này từng tiến hành các cuộc điều tra luận tội trong quá khứ. Tuy nhiên, Chủ tịch Hạ viện có thể tự lựa chọn một Ủy ban để bổ nhiệm phụ trách điều tra.

Nếu như đạt được sự ủng hộ tối thiểu, tương đương với 218 phiếu thuận trên tổng số 435 phiếu, bản án sẽ được chuyển lên Thượng viện, nơi sẽ tiến hành xét xử liệu Tổng thống có tội hay không.

Việc luận tội Tổng thống cần sự hậu thuẫn của 2/3 số thành viên của Thượng viện, tương đương với 67 trên 100 thành viên.

Nếu bị luận tội, Tổng thống sẽ bị tước hết chức vụ và quyền hạn chờ điều tra.

Liệu việc luận tội ông Trump có thành?

Hiện Hạ viện có 235 thành viên đảng Dân chủ, 199 theo phe Cộng hòa và 1 người độc lập. Kết quả này là đủ để đảng Dân chủ có thể giành được tỷ lệ đa số tối thiểu cần thiết để gửi bản án lên Thượng viện.

Năm 1998, khi đảng Dân chủ chiếm đa số tại Hạ viện, bản án luận tội ông Bill Clinton, người thuộc phe Dân chủ đã được thông qua. Phải mất tới 2 tháng rưỡi kể từ thời điểm Hạ viện bỏ phiếu tới khi ông Clinton bị xét xử.

Thượng viện hiện tại có 53 đảng Cộng hòa, 45 thành viên đảng Dân chủ và 2 người độc lập, những người thường ủng hộ đảng Dân chủ. Việc luận tội thành công cần 67 phiếu bầu. Vì thế, nếu muốn luận tội thành công ông Trump, cần có ít nhất 20 thành viên đảng Cộng hòa và tất cả các thành viên đảng Dân chủ và độc lập bỏ phiếu thuận.

Tuy nhiên với đa số tại Thượng viện, đảng Cộng hòa có thể bỏ phiếu phủ quyết bản án ngay lập tức mà không cần nhìn vào bằng chứng.

Chưa có Tổng thống nào từng bị tước chức vụ do luận tội. Tổng thống Richard Nixon đã từ chức vào năm 1974 trước khi bị luận tội. Hai Tổng thống khác là Andrew Johnson và Bill Clinton từng bị xét xử nhưng không bị kết luận có tội.

Ai sẽ trở thành Tổng thống trong trường hợp ông Trump bị luận tội?

Dù điều này rất khó xảy ra, nhưng trong trường hợp đó Phó Tổng thống Mike Pence sẽ là người đảm nhiệm nốt nhiệm kỳ của ông Trump, tới ngày 20/1/2021.

Hoàng Việt (Theo Reuters)