Vị Tết

Đúng là kẻ xa quê, lúc nào cũng thèm thăm nhà như chim câu tìm về tổ ấm. Dù là đi xa 3 năm, 5 năm hay 10 năm, thì vẫn mong cầu được ở thật lâu với cái Tết quê nhà. Có ba, có mẹ, có bạn bè, có ông bà, người thân ngồi quây tụ bên mâm cơm tất niên.

Giống như hồi nhỏ, tới 23 đưa ông Táo về trời là háo hức. Cứ như nghe mùi Tết tới thật gần, được nghỉ học sớm, được ăn những món ngon, rồi còn cả ra ngoài sân ngóng lên trời, coi ông Táo cưỡi cá chép bơi được tới đâu rồi. Cả mong cho ông đừng lên được trời, tại nghe đâu ông sẽ méc chuyện xấu của con nít tụi tôi. Nào là ăn vụng cá của mẹ, hôm thì trút giận đá đít con mèo miu, bữa thì giấu tờ điểm nhỏ vào đống tro tàn cũ ...

Tết ấm áp bên ông nội dấu yêu, người tôi vẫn gọi là "ông tiên" của nhà mình. Cách Tết tầm 1 tháng là ông đã hì hụi vót đũa cả, đũa nấu cho các con, để nhà ai cũng có những đôi đũa thơm mùi tre để nấu món ăn Tết. Rồi ông ngồi chẻ từng thanh lạt mỏng dính mà dai để gói bánh chưng. Hay những bó tăm tre, cái nào cũng bóng nhẵn và nhỏ tí xíu, là tác phẩm sau bao buổi trưa ngồi tỉ mẩn của ông, trong khi đứa cháu mè nheo nhất là tôi đang say giấc. Vì nếu tôi thức, thế nào tôi cũng mon men đến gần đòi ông làm cho đôi quang gánh nhỏ xíu, để chơi đồ hàng cùng bạn bè. Những đôi quang gánh ông làm cho tôi, đứa bạn nào thấy cũng thích, chúng vừa xinh xắn lại vừa chắc chắn. Có lần ông đang vót tre, tôi nghịch ngợm và ngã xô vào ông. Lần đó, con dao rơi xuống suýt chút nữa làm cụt ngón chân ông. Ông không kêu đau, mà mỉm cười an ủi cô bé khóc nhè vì sợ là tôi. Từ lần sau, mỗi khi ông vót tre, tôi ngồi bên ông trật tự như một học trò chăm chỉ.

Tết bên bà nội hiền từ, người vẫn gọi yêu tôi là cún con. Vì cứ mỗi lần bà sắp đi đâu, tôi đếu "đánh hơi" thấy và bám đuôi bà. Tết đi theo bà, tôi được bao nhiêu là tiền lì xì, được bao nhiêu là kẹo mang về. Những câu chuyện Tết lúc rôm rả, lúc trầm lắng. Những lời cảm thông, động viên nhau sang năm mới cố gắng hơn, khấm khá hơn, đi vào đầu tôi lúc đó chỉ như nước đổ đầu vịt. Nhưng, có một thứ mà bây giờ vẫn còn văng vẳng trong tôi. Đó là giọng nói ngọt ngào của bà. Giọng bà ấm áp như nắng mùa xuân luôn mang đến cho tôi những niềm vui sống.

Những ngày Tết nhà quê nhưng ấm cúng cùng ông bà có lẽ sẽ tiếp cho tụi trẻ thêm nhiều năng lượng mới.

Tôi lớn lên, biết quý cái hạnh phúc giản đơn bên ông bà thì ông bà đã đi xa. Bố mẹ tôi gồng mình nuôi chị em tôi ăn học. Cả năm bôn ba, chỉ Tết đến mới có thời gian rảnh để kể cho chúng tôi nghe chuyện ông bà. Trong ánh mắt mẹ, tôi nhìn thấy nét ưu tư khó tả. Bố mẹ tôi áy náy vì chưa mang đến được ngày nào sung sướng cho ông bà. Khi ông bà mất, bố mẹ tôi vẫn còn đang bần hàn. Tôi nhớ ánh mắt nhìn xa xăm của mẹ khi tôi kể chuyện bạn nọ, bạn kia được mua quần áo Tết thật đẹp. Tôi nhớ nụ cười ngắn ngủi của cha đang cố nén cái thở dài vào trong, khi nhìn người ta đề huề đào quất, còn nhà mình sắc xuân trong nhà chỉ có mấy đóa thược dược cắm trên bàn thờ tổ tiên.

Đêm 28 Tết, trong ánh đèn sợi đốt đỏ quạch, tôi giật bắn mình khi thấy một bóng người lù lù ngoài hiên. Tôi rón bước đi ra. Mẹ tôi. Mẹ đang lặng lẽ khâu lại mấy cái áo còn chưa cũ lắm nhưng đã sứt chỉ của tôi và em trai, để ngày mùng 1 Tết chúng tôi được gọn gàng, tươm tất. Bên cạnh là hai bộ quần áo mới của hai đứa em nhỏ. Mẹ nhẹ nhàng trong từng động tác sợ làm thức giấc chúng tôi. Còn tôi, đứng trân trân nhìn mẹ khâu lại từng cái cúc áo của các em.

"A, mẹ mua quần áo mới cho con và em. Thế quần áo mới của anh chị đâu hả mẹ…" - Hồi chiều, tiếng em gái tôi lanh lảnh khi thấy mẹ đi chợ về đã lọt vào tai tôi. Tôi cười nói với theo "Ai ngoan mới được mẹ mua quần áo mới". Em tôi cười tít mắt... Tôi sờ thấy má mình ướt ướt.

Ký ức về Tết với tôi là những đêm mấy chị em chia nhau mỗi đứa 2-3 tiếng thức cùng bố mẹ trông nồi bánh chưng Tết qua đêm. Rồi sáng sớm mẹ vớt bánh ra cái mẹt to, từng chiếc tròn trĩnh nóng hổi. Chọn cái bánh chưng bé xíu được gói riêng đeo tung tinh khắp nơi dù đứa nào cũng có.

Rồi còn nhớ có năm bố đi làm phải trực Tết không được về. Mẹ bảo vắng bố thì thôi năm nay nhà mình không nấu bánh chưng nữa. Rồi suốt cả những ngày Tết mặt ai cũng ỉu, mắt mẹ thì cứ rươm rướm dù không có khói nấu bánh. Năm đó bánh chưng mua nhạt thếch. Sau cái Tết đó cho đến tận bây giờ chưa năm nào mẹ không nấu bánh, bố đi làm có bận đến mấy Tết nhất định sẽ về nhà đón tết cùng cả nhà.

Tết giờ khác rồi. Có bao nhiêu niềm vui tôi tìm được mỗi năm trong những tình cảm mới, và bao nhiêu nỗi buồn khi chẳng hiểu vì sao những thân quen bỗng trở thành bối rối. Đôi lúc tôi thấy mình bước đi vội quá, nhanh quá, cảm xúc của tôi chập chờn và khó đoán quá. Hình như chưa bao giờ tôi thấy mình đủ thiết tha để giữ lại bên mình một vài điều sâu sắc nhất. Thi thoảng nghĩ về những điều đã cũ, tôi cũng chẳng dám khẳng định mình sẽ không lo sợ gì cho những kế hoạch được – mất của cuộc đời đầy khắc nghiệt này.

Anh chị em tôi giờ đều thành đạt, hạnh phúc. Giờ cha mẹ tôi thanh thản an hưởng tuổi già bên con cháu. Tết đến, điều quan trọng nhất với tôi là về quê thăm bố mẹ và đắp mộ ông bà. Tết nhà tôi vẫn đơn giản với nồi bánh chưng mẹ tôi tự gói và không cầu kỳ những bánh mứt chị em tôi mang về. Quan trọng nhất là đại gia đình tôi dành trọn vẹn những ngày nghỉ Tết bên nhau. Nhìn các cháu nằm ngủ rũ bên bà đợi vớt bánh chưng, tôi thấy lòng thanh thản lạ thường. Gần 360 ngày nhung lụa, những ngày Tết nhà quê nhưng ấm cúng cùng ông bà có lẽ sẽ tiếp cho chúng thêm nhiều năng lượng mới, để trưởng thành hơn. Cũng như tôi, những kỷ niệm Tết của tuổi thơ tôi cùng ông bà, bố mẹ sẽ mãi mang đến sức xuân cho tâm hồn tôi.

"Con xa quê mười lăm năm có lẻ

Vẫn bùi ngùi mùi nồng ấm lá dong

Nhớ gió mùa hanh hao mà dịu buốt

Bếp củi, ổ rơm, ấm áp chẳng chi bằng

Tràng pháo xinh góp vui tiếng đì đùng

Con sớm hiểu sống đâu cần gấm lụa

Chỉ người -người cũng đủ những nhớ nhung”.

An Nhiên