Vì sao Trung Quốc chuyển vaccine COVID-19 cho Singapore trước khi được phê chuẩn?

Người cao tuổi Singapore chờ đến lượt tiêm vaccine COVID-19 tại trung tâm tiêm chủng. Ảnh: Reuters

Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), khi vaccine ngừa COVID-19 của hai hãng dược phẩm Pfizer-BioNTech được đưa tới Singapore hồi tháng 12/2020, phản ứng mong chờ và đón nhận của người dân cũng như giới chính trị là giống nhau. Thủ tướng Lý Hiển Long gọi sự xuất hiện của vaccine này là “món quà chào mừng mà tất cả mọi người đều mong đợi”.

Câu chuyện tương tự tái diễn hai tháng sau, khi Singapore nhận được lô hàng đầu tiên của vaccine Moderna. Thủ tướng Lý Hiển Long bày tỏ ông rất “hài lòng” về thương vụ này. Các phóng viên đều háo hức chụp những hình ảnh tiếp nhận vaccine từ máy bay của hãng hàng không Singapore Airlines.

Tuy nhiên, không có một sự chào đón nào đối với lô hàng vaccine Sinovac của Trung Quốc diễn ra vào tối 23/2. Thay vào đó, sự kiện này chỉ được công chúng biết đến sau đó vài ngày qua một thông báo của Đại sứ quán Trung Quốc ở Singapore.

Bộ Y tế Singapore sau đó xác nhận các liều vaccine của Sinovac đã được đưa tới Singapore song nhấn mạnh loại vaccine này chưa được các nhà làm luật phê chuẩn và do đó không thể sử dụng ngay lập tức, không giống với vaccine của Pfizer và Moderna.

Giới phân tích cho rằng có thể đang xuất hiện một áp lực ngoại giao không đáng có đối với Singapore để phê duyệt vaccine Trung Quốc. Leong Hoe Nam, một chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm, lưu ý việc vaccine được chuyển đến một nước trước khi được cấp phép tại quốc gia đó là một điều “bất thường”.

Ông giải thích một lô hàng vaccine đến nơi trước khi được cấp phép có thể phải đối mặt với một loạt thách thức, bao gồm rủi ro vaccine hết hạn trước khi có phê duyệt chính thức mặc dù theo các báo cáo của nhà sản xuất Trung Quốc, thời hạn bảo quản vaccinee Sinovac trong tủ lạnh là 3 năm. Ông Leong nhận định “dường như Trung Quốc đang mong muốn Singapore sử dụng vaccine nước này”.

Người dân đeo khẩu trang trên đường phố thuộc quận tài chính ở Singapore. Ảnh: EPA

Mặc dù Singapore đã đạt được thỏa thuận với Sinovac về việc đặt hàng trước vaccine song không có thông tin chi tiết về ngày giao hàng dự kiến.

Khor Swee Kheng, một chuyên gia Malaysia về chính sách y tế, cho biết các quốc gia nhận vacicne trước khi được cơ quan quản lý phê duyệt phải đối mặt với những lo ngại về khả năng "mơ hồ về quy định" và nguy cơ sức ép chính trị đối với các cơ quan quản lý để phê duyệt lô hàng.

Ông giải thích các quốc gia trên thế giới đang chật vật để cân bằng giữa tốc độ phê duyệt vaccine và việc hết hạn các thỏa thuận với các công ty dược phẩm. Nếu một quốc gia quá chậm trễ trong việc phê duyệt vaccine và trễ hạn thực hiện hợp đồng, thì quốc gia khác có thể lấy lô hàng đó.

Bộ Y tế Singapore ngày 24/2 cho biết Sinovac đã bắt đầu gửi những dữ liệu ban đầu về hiệu quả của vaccine cho Cơ quan Khoa học Y tế của Bộ. Nhưng chuyên gia Leong cho biết không có khung thời gian chuẩn nào cho quy trình này. Chỉ khi đáp ứng được tất cả các điều kiện thì việc phê duyệt mới được thông qua.

Chong Ja Ian, một nhà khoa học chính trị và học giả về chính sách đối ngoại của Trung Quốc tại Đại học Quốc gia Singapore, cho hay Bắc Kinh rất mong muốn các quốc gia khác sử dụng vaccine của mình như một phần của cái gọi là ngoại giao vaccine. Ông nhận định lô hàng chuyển tới Singapore vào tối 23/2 là một phần của chính sách này.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Singapore đã ca ngợi lô vaccine trên tạo thêm một "điểm nhấn mới" cho 30 năm quan hệ Trung-Singapore. Trong một tuyên bố trên Facebook, Đại sứ quán Trung Quốc bày tỏ họ tin rằng vaccine Sinovac sẽ đóng góp vào nỗ lực ngăn chặn virus SARS-CoV-2 của Singapore và cam kết Bắc Kinh sẽ tiếp tục làm việc với chính phủ Singapore để "giành chiến thắng cuối cùng" trước đại dịch.

Theo ông Chong, với những quy định nghiêm ngặt của Singapore về tiêu chuẩn vaccine, một khi vaccine Sinovac được chấp thuận, đây sẽ trở thành giấy thông thành cho tất cả các vaccine do Trung Quốc phát triển.

Singapore là một trong số ít các quốc gia phát triển đang xem xét sử dụng vaccine Trung Quốc.

Victor Shih, Phó Giáo sư kinh tế chính trị tại Đại học California San Diego, bày tỏ quan điểm rằng sự chấp thuận của Singapore sẽ càng tạo thêm uy tín cho vaccine Trung Quốc trên toàn cầu. Dữ liệu thử nghiệm chỉ ra vaccine Sinovac chỉ đạt tỷ lệ hiệu quả khoảng 50,4%,, trong khi tỷ lệ đó ở vacicne Pfizer-BioNTech và Moderna lần lượt là 95% và 94%.

Tính đến thời điểm hiện tại, Chính phủ Singapore không tiết lộ họ đã nhận được tổng cộng bao nhiêu liều vaccine. Người dân cũng sẽ không được lựa chọn tiêm vaccine theo hãng dược phẩm. Trong chiến dịch tiêm chủng khởi động từ tháng 12/2020, khoảng 250.000 cư dân đã được tiêm liều đầu tiên và trên 110.000 người hoàn thành mũi tiêm lần hai.

Bảo Hà/Báo Tin tức