Vì sao tòa trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung vụ án bà Dương Thị Bạch Diệp?

Chiều 26/3, sau một ngày tạm nghỉ, HĐXX quyết định trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung đối với vụ án Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, Lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến việc hoán đổi khu đất vàng 185 Hai Bà Trưng và nhà đất số 57 Cao Thắng ở TP.HCM.

Theo HĐXX, kết quả tranh tụng tại tòa đã phát sinh một số vấn đề và tài liệu mới không thể bổ sung tại phiên xử nên cần điều tra bổ sung thêm.

Ngày ký hợp đồng thế chấp khác nhau

Theo tài liệu do Phòng Công chứng số 1 cung cấp và trên hệ thống tra cứu, thể hiện việc hồ sơ công chứng thế chấp nhà 57 Cao Thắng ngày thể hiện công chứng là 16/1/2009; trong khi đó, hợp đồng thế chấp lại ký ngày 31/12/2008.

Tại phiên tòa, bị cáo Dương Thị Bạch Diệp cho rằng sáng 31/12/2008, bị cáo đang ở Quy Nhơn (Bình Định). Đến tối 31/12/2008, bị cáo đến trụ sở Agribank để ký nhiều hợp đồng chứ không hề đến Phòng Công chứng số 1.

Bị cáo Dương Thị Bạch Diệp tại tòa

Đại diện phòng công chứng số 1 - ông Nguyễn Trí Hòa, cho biết ngày 31/12/2008 bà Diệp có đến phòng công chứng để ký hồ sơ. Ngoài hợp đồng thế chấp, bà còn có 7 hợp đồng mua bán khác được công chứng cùng ngày. Toàn bộ hồ sơ liên quan đến việc công chứng hợp đồng thế chấp nhà 57 Cao Thắng đã cung cấp cho HĐXX. Tòa cho rằng vấn đề này cần phải được xác minh, làm rõ.

Bên cạnh đó, HĐXX nhận thấy cũng cần phải làm rõ sự khác nhau giữa 2 biên nhận ngày 31/12/2008 của Trung tâm Thông tin Tài nguyên Môi trường và Văn phòng đăng ký nhà đất cấp.

Xác minh cập nhật quyền sở hữu nhà 57 Cao Thắng

Về việc tờ trình cập nhật quyền sở hữu nhà 57 Cao Thắng do Sở TN&MT cấp cũng không thống nhất về mặt thời gian. HĐXX đã triệu tập những người lập đề xuất, ký tờ trình đến tòa và những người này đã có lời giải thích.

Đại điện Sở Tài nguyên - Môi trường khẳng định các tài liệu trong hồ sơ là thật. Trong biên nhận có một số điểm mâu thuẫn "là do ông Phạm Ngọc Liên (cán bộ Sở) nhầm lẫn" nhưng tài liệu này đã có chữ ký của Giám đốc Sở Đào Anh Kiệt vào năm 2011.

Tại tòa, bị cáo Kiệt thừa nhận không đủ khả năng xem xét giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là thật hay giả. Tuy nhiên, ông Kiệt cũng lý giải rằng, khi đó có yêu cầu cán bộ Sở nhận hồ sơ và ký thì phải ghi thời gian bên cạnh để biết mỗi người có thời gian xem xét hồ sơ bao lâu.

"Những bất thường về mốc thời gian trong tờ trình là do các cán bộ thụ lý hồ sơ nhầm lẫn", ông Kiệt khai.

Được triệu tập bổ sung đến tòa theo yêu cầu của HĐXX, ông Phạm Ngọc Liên và bà Cao Linh (hai cán bộ thụ lý hồ sơ của bà Diệp) thừa nhận sự nhầm lẫn về ngày tháng nhưng cho đây là "lỗi đánh máy", còn tài liệu hoàn toàn là thật.

HĐXX cho rằng cần xác minh, làm rõ hơn quy trình thực hiện tờ trình trên và nguyên nhân của việc không thống nhất về mặt thời gian của việc ký tờ trình.

Hợp đồng ba bên

Trong quá trình xét xử, tòa nhận được tài liệu của Công ty TNHH TMDV Phan Thành (gọi tắt là Phan Thành) và luật sư của bị cáo Diệp cung cấp, thể hiện Công ty Diệp Bạch Dương vào năm 2014 có ký với Phan Thành một hợp đồng. Trong đó có nội dung thể hiện quyền sử dụng đất với tài sản 185 Hai Bà Trưng đang được thế chấp tại Agribank.

Vào ngày 18/9/2014, Agribank, Công ty Diệp Bạch Dương, Phan Thành lại ký văn bản thỏa thuận về việc cho thuê nhà đất 179bis-181-183-185 Hai Bà Trưng.

Chủ tọa phiên tòa yêu cầu trả hồ sơ, điều tra bổ sung vụ án

Tài liệu điều tra thể hiện từ 8/2/2013, bà Diệp đã lấy quyền sử dụng đất tại 185 Hai Bà Trưng thế chấp vay tiền tại Sacombank. Trong khi đó, tại phiên tòa, đại diện Agribank trình bày đến năm 2017 mới biết việc Công ty Diệp Bạch Dương được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với tài sản 185 Hai Bà Trưng cũng như việc thế chấp tài sản này cho Sacombank.

Mặt khác, thời điểm đó, tài sản 185 Hai Bà Trưng đang được thế chấp tại Agribank để hoán đổi với 57 Cao Thắng. Tuy vậy, Công ty Diệp Bạch Dương vẫn ký hợp đồng cho Phan Thành thuê lại tổ hợp nhà đất trên với sự đồng ý của Agribank.

HĐXX nhận định đây là các mâu thuẫn cần phải được làm rõ. HĐXX cho rằng cần làm rõ ý chí của Agribank trong việc đồng ý cho công ty của bà Diệp ký hợp đồng cho Phan Thành thuê lại tài sản nêu trên.

Ai là người giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 57 Cao Thắng

Đối với giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 57 Cao Thắng cấp ngày 21/1/2011 cho Công ty Diệp Bạch Dương; theo tài liệu điều tra và trình bày của Agribank thể hiện giấy chứng nhận này được Văn phòng đăng ký đất đai cấp và đã giao cho Agribank giữ.

Tuy nhiên, tại tòa, bị cáo Dương Thị Bạch Diệp phủ nhận điều này và cho rằng chính công ty của bà nhận giấy chứng nhận chứ không phải Agribank.

Bà Diệp nói không có thế chấp tài sản 57 Cao Thắng nên khi thấy Agribank cập nhật việc ghi thế chấp trên giấy chứng nhận, bị cáo đã yêu cầu Agribank xóa thế chấp.

Để chứng minh cho việc này, người bào chữa của bà Diệp đã trình cho HĐXX bản sao giấy chứng nhận được chứng thực đúng bản chính.

Tại tòa, phía ngân hàng khẳng định vẫn giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà đất 57 Cao Thắng, nhưng ngày 25/1/2011 bà Diệp vẫn sao y giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này tại UBND phường Bến Nghé.

"Nếu đã thế chấp thì sau khi hoàn thành thủ tục cấp đổi trả sổ phải có mặt 3 bên. Ngoài ra, cập nhật cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới ghi ngày 21/1/2011, nhưng thông báo ngăn chặn đề ngày 26/9/2011", luật sư Phan Trung Hoài nêu quan điểm.

HĐXX nhận thấy đây là tình tiết mới phát sinh tại tòa, cần phải được xác minh làm rõ. Đặc biệt là quá trình giao nhận, thu giữ, xuất nhập bản chính giấy chứng nhận từ Agribank và Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM.

Giám định chữ ký của bị cáo

Tại tòa, bị cáo Diệp cho rằng tài liệu của Công ty Diệp Bạch Dương do phía Agribank cung cấp đều là giả mạo. Bị cáo hoàn toàn không ký văn bản hay biên bản làm việc như đại diện Agribank trình bày.

HĐXX nhận thấy trong quá trình điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định trưng cầu giám định chữ ký của bị cáo Diệp tại các hợp đồng thế chấp, hồ sơ tín dụng, các chứng từ giải ngân...

Tuy nhiên, có một số tài liệu mới, tình tiết phát sinh trong quá trình tranh tụng. Để bảo đảm có đủ căn cứ vững chắc trong việc xác định chữ ký tại các văn bản hay biên bản làm việc giữa Agribank và bị cáo Diệp có phải của bị cáo hay không, HĐXX đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an trưng cầu giám định chữ ký của bị cáo Dương Thị Bạch Diệp.

Ngoài ra, HĐXX cũng đề nghị giám định chữ ký trên các biên bản, văn bản đó có phải của bà Nguyễn Thị Châu Hà (thành viên hội đồng của Công ty Diệp Bạch Dương) hay không để làm rõ trách nhiệm của người này.

Bị cáo có thế chấp tài sản 57 Cao Thắng không?

Thứ sáu, tại phiên tòa, Agribank luôn khẳng định tài sản 57 Cao Thắng đã được Công ty Diệp Bạch Dương thế chấp cho Agribank để bảo đảm khoản nợ 8.700 lượng vàng và các nghĩa vụ tín dụng khác. Hiện nay, Agribank giữ giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản 57 Cao Thắng tại ngân hàng.

Đại diện Agribank tại tòa sáng 25/3. Ảnh: Hữu Khoa.

Đại diện Agribank cho biết, ngân hàng cho bà Diệp mượn lại giấy chứng nhận để sao y là nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc sử dụng nhà đất 57 Cao Thắng. Việc đi sao y luôn có nhân viên ngân hàng đi theo và nhận lại bản chính lưu kho.

Ngược lại, bị cáo Diệp đưa ra nhiều chứng cứ cho rằng nhà 57 Cao Thắng không dùng để đảm bảo cho bất kỳ khoản vay nào. Bị cáo khẳng định các tài liệu đều là giả mạo. Do đó, HĐXX cho rằng vấn đề này cần được làm rõ để có căn cứ đánh giá một cách toàn diện, khách quan về quan hệ pháp luật này.

Bị cáo Diệp có thông đồng với các bị cáo khác?

Ngoài các tình tiết liên quan đến chứng cứ vụ án, HĐXX đề nghị điều tra làm rõ trong quá trình hoán đổi tài sản, bị cáo Diệp có thông báo hay cho các bị cáo khác trong vụ án, các cán bộ trong UBND TP.HCM liên quan biết việc hoán đổi này. Tòa đặt vấn đề, những người này có biết tài sản 57 Cao Thắng đang thế chấp hoặc tranh chấp về việc thế chấp với Agribank hay không.

"Để bảo đảm việc xác định chính xác hành vi phạm tội của các bị cáo nhằm đảm bảo xét xử đúng người, đúng tội, không oan sai cũng như không bỏ lọt tội phạm, HĐXX đề nghị VKSND Tối cao tiến hành điều tra bổ sung theo yêu cầu", quyết định trả hồ sơ của TAND TP.HCM nêu.

Hà Ly