Vì sao Mỹ đưa Israel vào AOR của CENTCOM?

CENTCOM sẽ bao trùm cả Israel

Quyết định của Lầu Năm Góc vào tháng trước để chuyển Israel đến khu vực khu vực chịu trách nhiệm (AOR) của Bộ Chỉ huy Chiến trường Trung tâm của quân đội Hoa Kỳ (CENTCOM, hoạt động ở Trung Đông) là một bước phát triển quan trọng. Nó phản ánh nhu cầu ngày càng tăng trong việc phối hợp các hoạt động quân sự giữa Israel, Mỹ và các quốc gia vùng Vịnh khi đối mặt với mối đe dọa chung do “trục Iran” gây ra.

Mặc dù động thái này sẽ mất một thời gian nữa thì mới có hiệu lực, quyết định gần đây của Lầu Năm Góc về việc di dời Israel đến khu vực đảm trách của CENTCOM là phản ánh hoạt động trực tiếp của Hiệp định Abraham, trong đó Israel bình thường hóa quan hệ với UAE và Bahrain, với sự hỗ trợ của Saudi Arabia.

Người đứng đầu CENTCOM, Tướng Thủy quân Lục chiến Kenneth McKenzie, gần đây đã nói với Viện Trung Đông rằng: “Hiện nay, chúng tôi có rất nhiều hoạt động chung với Israel là một vấn đề thực tế, bởi vì các mối đe dọa của họ thường xuất phát từ phía đông. Ở một khía cạnh cấp độ hoạt động, đây chỉ là sự thừa nhận tự nhiên về thực tế đó”.

Trong các bình luận được Defense News đưa tin, tướng McKenzie cho biết việc đưa Israel vào CENTCOM sẽ cho phép Mỹ đưa ra những “quan điểm hoạt động” đối với Hiệp định Abraham, thiết lập “các hành lang xa hơn và cơ hội mở ra giữa Israel và các nước Ả Rập trong khu vực” ở lĩnh vực quân sự. Điều này sẽ mở đường cho một cách tiếp cận khu vực tập thể đối với các mối đe dọa chung của Trung Đông.

Ông McKenzie tuyên bố rằng động thái này cũng phù hợp với tầm nhìn của Hoa Kỳ về việc “đồng minh của Mỹ trong khu vực sẽ làm được nhiều hơn cho chính họ, trong đó, các nước láng giềng sẽ hợp tác chặt chẽ với nhau. Ông nhấn mạnh rằng, động thái của CENTCOM là “một bước đi theo hướng đó”.

Những lí do Mỹ đưa Israel vào AOR của CENTCOM

Trước quyết định của Lầu Năm Góc, Viện Do Thái về các vấn đề an ninh quốc gia (Jewish Institute for National Security Affairs - JINSA) thân Israel, trụ sở tại Washington (thành viên bao gồm một số cựu quan chức quân sự cấp cao của Mỹ), đã công bố một báo cáo chi tiết, trong đó có đề cập đến việc đưa Israel vào khu vực đảm trách của CENTCOM.

Theo Giám đốc chính sách đối ngoại của JINSA là Jonathan Ruhe, ban đầu ý tưởng này đã nhận được nhiều phản hồi trái chiều từ các cơ cấu quốc phòng, nhưng phản hồi ngày càng tích cực hơn trong ba năm qua.

Mỹ và Israel đang gia tăng các hoạt động huấn luyện chung

JINSA lập luận rằng, một cơ cấu trách nhiệm như vậy có thể dẫn đến việc tạo ra một mạng lưới phòng thủ tên lửa toàn khu vực, với các thông tin cảnh báo sớm được chia sẻ rộng rãi.

Ngoài ra, sự hợp tác này có thể bao gồm các bước đi nhằm ngăn chặn sự phổ biến vũ khí tiên tiến của Iran cho các tổ chức ủy nhiệm của họ, vốn nhắm vào Israel, các lực lượng Mỹ và các quốc gia Hồi giáo dòng Sunni.

Đối mặt với những mối đe dọa này, CENTCOM cũng có thể bắt đầu các cuộc tập trận chung và các kế hoạch dự phòng cho các mối đe dọa cụ thể của Iran, từ đó thúc đẩy hợp tác, trong khi Israel có thể tìm ra một khuôn khổ mới để chia sẻ thông tin quan trọng từ "Cuộc chiến giữa các cuộc chiến" (war between the wars) nhằm phá vỡ kế hoach xây dựng lực lượng trong khu vực của Iran.

Như báo cáo của JINSA nêu rõ, động thái này cuối cùng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hành động tập thể trong khu vực đảm trách của CENTCOM, nhằm xóa bỏ dấu ấn của Iran, đồng thời chuẩn bị cho một cuộc chiến tiềm tàng đang rình rập và thao luyện thành thục các hoạt động hợp tác thường xuyên.

Báo cáo cho biết: “Việc đào tạo như vậy sẽ rất quan trọng để phát triển các hệ thống phòng không - phòng thủ tên lửa hiệu quả, cũng như tăng cường khả năng sẵn sàng và khả năng tương tác trong không gian mạng, chống khủng bố, các hoạt động đặc biệt và an ninh hàng hải”.

Sự thay đổi từ EUCOM sang CENTCOM

Báo cáo giải thích rằng, mỗi Bộ chỉ huy Tác chiến theo Khu vực Địa lý Quân sự của Mỹ (COCOM) chịu trách nhiệm thực hiện chính sách quốc phòng của Mỹ trong AOR của mình, thực hiện quyền chỉ huy thống nhất đối với tất cả các lực lượng trong phạm vi quyền hạn của mình.

Mỗi COCOM làm việc và phối hợp với quân đội đối tác trong khu vực của mình, biến họ thành “cơ chế chính cho hợp tác khu vực do Hoa Kỳ dẫn đầu về hoạch định chiến lược, đào tạo, học thuyết, hậu cần, tình báo, công nghệ, mua sắm, chiến dịch và các hoạt động quân sự quan trọng khác”.

Trong bối cảnh đó, việc chuyển Israel sang CENTCOM chính thức hóa các cuộc tập trận quân sự thường xuyên giữa Mỹ, Israel và các quốc gia Ả Rập.

Israel không còn bị các quốc gia Ả Rập loại trừ trong khu vực của CENTCOM mà đang trở thành một thành viên trung tâm của liên minh chống Iran trong khu vực. Việc chuyển sang CENTCOM là sự phản ánh của sự thay đổi lịch sử này.

Israel đã thuộc Khu vực chịu trách nhiệm của Bộ Chỉ huy Chiến trường châu Âu (EUCOM) kể từ khi được thành lập vào năm 1952, một thỏa thuận đã chứng tỏ giá trị cho cả hai bên trong nhiều thập kỷ.

Thỏa thuận đó cho phép Mỹ và các thành viên NATO khác hợp tác chặt chẽ với Israel, đặc biệt là sau vụ khủng bố ngày 9/11/2001, cũng như phát triển hợp tác phòng thủ tên lửa chặt chẽ (lực lượng EUCOM đến Israel để tham gia các cuộc tập trận phòng thủ tên lửa Juniper Cobra hai năm một lần).

Báo cáo của JINSA chỉ ra rằng, cả EUCOM và CENTCOM đều đang trải qua những thay đổi và các thay đổi đó đã được chuẩn bị từ nhiều năm trước.

Các bước chuẩn bị phản ánh điều này có thể được tìm thấy kể từ tháng 3 năm 2018, khi CENTCOM đưa ra một tuyên bố quan điểm, trong đó lần đầu tiên liệt kê Israel là một đồng minh, một đối tác hợp tác an ninh, trong bối cảnh các mối đe dọa từ Iran và Nhà nước Hồi giáo đang gia tăng trong khu vực đảm nhận trách nhiệm của mình.

Thiên Nam