Vì sao Gorbachev khuyên tân Tổng thống Mỹ nên gặp ngay Putin?

Nguy cơ xảy ra chạy đua vũ trang

Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START-3) là hiệp ước hạn chế vũ khí duy nhất hiện có giữa Nga và Mỹ. Nó sẽ hết hạn hiệu lực sau ngày 5 tháng 2 năm 2021.

Tổng thống Putin trước đó đã đề xuất gia hạn hiệp ước thêm 5 năm mà không kèm theo bất kỳ điều kiện tiên quyết nào. Trong khi đó, Nhà Trắng ở nhiều cấp khác nhau đang nhấn mạnh sự cần thiết phải đưa Trung Quốc tham gia đàm phán để xây dựng một thỏa thuận hạt nhân ba bên mới giữa Moscow, Bắc Kinh và Washington.

Chính quyền Nga lưu ý rằng Moscow vẫn chưa thấy quyết định rõ ràng của Hoa Kỳ về việc gia hạn Hiệp ước START-3. Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lavrov trước đó nhấn mạnh rằng Nga sẽ không đáp ứng những yêu cầu không thể thực hiện được của các đối tác Mỹ, bao gồm cả điều kiện liên quan đến sự tham gia của Trung Quốc. Còn Bắc Kinh đã bác bỏ ý tưởng này.

Trong bối cảnh này, ông Yuri Nazarkin, Trưởng phái đoàn Liên Xô tại cuộc đàm phán với Mỹ về hiệp ước START-1, đã dự đoán sẽ xảy ra một cuộc chạy đua vũ trang nếu Washington quyết định không gia hạn Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START-3) hiện tại.

Ông nhắc lại rằng, START-3 là hiệp ước duy nhất đang có hiệu lực giữa Nga và Hoa Kỳ trong lĩnh vực giải trừ hạt nhân. Hiệp ước này ít nhất cũng hạn chế được tình trạng chạy đua vũ trang. Tất nhiên là vẫn có chạy đua, nhưng tất cả đều nằm trong tầm kiểm soát của nhau, bởi vì vẫn tồn tại một cơ chế hạn chế.

Theo ông Nazarkin, nếu hiệp ước không được gia hạn, thì sẽ không còn bất cứ khuôn khổ nào. Trong trường hợp này, cuộc chạy đua vũ trang sẽ diễn ra mà không có bất cứ hạn chế nào, như ở thời kỳ Chiến tranh Lạnh, khi không có bất kỳ hiệp ước nào. Ông nói thêm rằng triển vọng trong những năm tới có vẻ hết sức không khả quan.

Cựu Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev và đương kim Tổng thống Nga Vladimir Putin

Cựu Tổng thống Liên Xô Gorbachev nói gì?

Trong bối cảnh đầy lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang mới giữa hai cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới, cựu Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev đã khuyên người chiến thắng trong cuộc tranh cử tổng thống ở Mỹ nên gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin ngay.

Cuộc bầu cử tổng thống tại Mỹ sẽ được tổ chức vào ngày 3 tháng 11 tới. Đương kim Tổng thống Mỹ của đảng Cộng hòa là ông Donald Trump tranh cử nhiệm kỳ thứ hai và sẽ đối đầu với ứng cử viên đảng Dân chủ là cựu Phó Tổng thống Mỹ dưới thời Obama là ông Joe Biden.

Trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Mỹ The Times, nhà lãnh đạo Liên Xô cũ tỏ ý lo ngại rằng, nếu không còn START-3, cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân có thể vượt khỏi tầm kiểm soát.

"Tình hình rất đáng báo động. Dù kết quả bầu cử thế nào, chúng ta cũng phải nối lại đối thoại để thoát khỏi tình trạng đóng băng như hiện nay. Chúng ta cần sự thúc đẩy mạnh mẽ từ phía Tổng thống của cả hai nước" - ông Gorbachev chia sẻ ý kiến của mình.

Ông cho rằng Nga và Mỹ nên tổ chức một "Hội nghị Reykjavik thứ hai", ngụ ý nói đến cuộc gặp thượng đỉnh năm 1986 của ông với Tổng thống Hoa Kỳ Ronald Reagan tại Iceland, tạo ra giai đoạn kết thúc Chiến tranh Lạnh.

"Quan hệ giữa Liên Xô và Hoa Kỳ vào giữa những năm 1980 phức tạp hơn nhiều so với hiện tại. Tuy nhiên, sau đó chúng tôi đã tìm ra lối thoát nhờ sự tin cậy, hiểu biết và xây dựng quan hệ với nhau" – nhà cựu Tổng thống Liên Xô nhấn mạnh.

Ông Gorbachev bày tỏ quan ngại đặc biệt về kế hoạch chế tạo vũ khí hạt nhân mới của Mỹ, với mục đích là hạ thấp ngưỡng sử dụng loại vũ khí này. Nó sẽ làm gia tăng khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân trên thế giới.

Nhật Nam