Vì sao Chủ tịch Interpol Mạnh Hoành Vĩ từ đỉnh cao bỗng dưng 'mất tích'?

Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế (Interpol) là cơ quan thúc đẩy hợp tác cảnh sát lớn nhất thế giới được thành lập năm 1923, hiện có 192 thành viên và đặt trụ sở tại Lyon, Pháp.

Tháng 11-2016, ông Mạnh Hoành Vĩ là người Trung Quốc đầu tiên trở thành Chủ tịch Tổ chức Cảnh sát hình sự thế giới Interpol. Trước khi, trở thành Chủ tịch Tổ chức Cảnh sát hình sự thế giới, ông Mạnh Hoành Vĩ từng giữ nhiều chức vụ quan trọng của nhà nước Trung Hoa như: Thứ trưởng Công an Trung Quốc, Cục trưởng Cục Trung tâm Quốc gia Trung Quốc thuộc Interpol, Phó Cục trưởng Cục Hải dương Nhà nước kiêm Cục trưởng Cục cảnh sát biển Trung Quốc…

Chủ tịch Tổ chức Cảnh sát hình sự Quốc tế Interpol – Mạnh Hoành Vĩ

Tại Đại hội lần thứ 85 của Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế Interpol, ông Mạnh Hoành Vĩ được bầu giữ chức Chủ tịch Interpol. Vị trí Chủ tịch Interpol có nhiệm kỳ 4 năm và được bầu bởi tất cả thành viên.

Đại hội đồng Interpol, gồm đại biểu của tất cả quốc gia thành viên là cơ quan quản lý tổ chức. Đại hội đồng họp hàng năm để đưa ra các quyết định quan trọng liên quan đến chính sách, nguồn lực, phương pháp làm việc, tài chính và hoạt động.

Ủy ban điều hành gồm 13 người được bầu bởi Đại hội đồng, là những người đưa ra phương hướng và chỉ dẫn cho tổ chức, đồng thời giám sát việc thực hiện các quyết định được Đại hội đồng đưa ra hàng năm. Thành viên ủy ban là những quan chức an ninh hàng đầu tại một số nước, họ vận dùng nhiều năm kinh nghiệm và kiến thức để cố vấn.

Nhiệm vụ của chủ tịch Interpol Mạnh Hoành Vĩ là chủ trì các cuộc họp của Đại hội đồng và Ủy ban điều hành, đảm bảo rằng hoạt động của tổ chức phù hợp với các quyết định của Đại hội đồng và Ủy ban điều hành, đồng thời duy trì liên lạc trực tiếp và liên tục với Tổng thư ký.

Trụ sở của Interpol tại Lyon, Pháp

Đỉnh cao trong sự nghiệp của Chủ tịch Interpol Mạnh Hoành Vĩ

Từ khi đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế Interpol, ông Mạnh thường xuyên làm việc ở trụ sở chính của Interpol tại Lyon, Pháp và xuất hiện nhiều tại các cuộc họp về phòng chống tội phạm. Hồi tháng 5, ông phát biểu tại Ireland, thảo luận về sự thay đổi của tội phạm toàn cầu và sự cần thiết của việc Interpol không bị ràng buộc bởi các yếu tố chính trị. "Trước hết, rõ ràng là toàn cầu hóa, ảo hóa và công nghệ cao là những tính chất mới của tội phạm", ông nói.

"Tôi hy vọng rằng chúng ta sẽ giữ lập trường và thái độ trung lập trong những vấn đề chính", ông Mạnh phát biểu thêm.

Với hơn 40 năm kinh nghiệm trong ngành Công an và xét xử hình sự, giám sát các vấn đề liên quan đến thể chế pháp lý, chống khủng bố, kiểm soát biên giới, nhập cư và hợp tác quốc tế. Từng là chủ tịch của Cơ quan chống khủng bố khu vực của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, ông Mạnh đã đảm nhiệm vai trò tổng tư lệnh cho hai cuộc tập trận chống khủng bố với các nước thành viên của tổ chức ở tỉnh Tân Cương của Trung Quốc vào năm 2006 và 2011.

Vào tháng 4 năm 2013, sau một vụ xung đột bạo lực khiến 21 người chết - trong đó có 15 cảnh sát và nhân viên công vụ - ở quận Bashu của Tân Cương, ông Mạnh, sau đó là Giám đốc Văn phòng chống khủng bố quốc gia, phát biểu trên đài truyền hình nhà nước rằng chính quyền Bắc Kinh sẽ áp dụng tất cả các biện pháp cần thiết để kiên quyết đàn áp các hoạt động bạo lực, khủng bố và trừng phạt nghiêm khắc các phần tử khủng bố theo luật pháp.

Ông Mạnh được giao đảm nhận các chức vụ liên quan đến lĩnh vực chống khủng bố

Ông cũng là từng là người đứng đầu của cơ quan Cảnh sát biển Trung Quốc - được thành lập vào năm 2013 bằng cách sáp nhập 4 cơ quan hàng hải khác, nhằm mục đích duy trì sự ảnh hưởng của Bắc Kinh trên khu vực biển Đông.

Sự nghiệp bỗng dưng “biến mất”

Chủ tịch của Interpol Mạnh Hoành Vĩ, người đồng thời là thứ trưởng công an Trung Quốc bị bắt giữ để điều tra vì cáo buộc hối lộ và “gây nguy hiểm nghiêm trọng” cho Đảng và lực lượng cảnh sát.

Trong một cuộc họp hôm 8-10, các quan chức cho biết cuộc điều tra các hoạt động bất hợp pháp của ông Mạnh và các cộng sự sẽ được thực hiện công bằng, hoàn toàn không có đặc quyền hoặc ngoại lệ trước pháp luật.

Các nhà phân tích nhận định, cuộc điều tra nhắm vào ông Mạnh, người Trung Quốc đầu tiên giữ chức Chủ tịch Interpol vào năm 2016, cho thấy không ai được miễn trừ trong cuộc chiến chống tham nhũng của Bắc Kinh.

Ông Mạnh Hoành Vĩ và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình

Trung Quốc đang đẩy mạnh chiến dịch "Săn cáo" nhằm truy nã và hồi hương các quan chức và doanh nhân tham nhũng trốn ra nước ngoài, đôi khi với sự giúp đỡ của Interpol. Vị trí Chủ tịch Interpol có thể khiến ông Mạnh, người có thâm niên công tác trong ngành công an Trung Quốc, chịu thêm áp lực.

Tháng 4-2017, theo yêu cầu của Bắc Kinh, Interpol đã phát lệnh truy nã đỏ với tài phiệt Trung Quốc Quách Văn Quý, người bị cáo buộc tham nhũng đã rời khỏi nước này năm 2014. Lệnh truy nã đỏ được ban hành với những cá nhân đang bị truy tìm để bắt hoặc truy tố, nhưng không phải là lệnh bắt quốc tế. Hiện có 44 người bị truy nã đỏ theo yêu cầu của Trung Quốc trong danh sách trên trang web của Interpol.

Cương vị của ông Mạnh khiến ông tiếp xúc gần gũi với các lãnh đạo Trung Quốc trong ngành an ninh. Dù hiện không có cáo buộc công khai nào chống lại ông, ông Mạnh nhiều khả năng từng phối hợp chặt chẽ với cựu trùm an ninh Chu Vĩnh Khang, người đang chịu án tù chung thân vì tham nhũng.

Chu Vĩnh Khang là một trong những quan chức cấp cao nhất ngã ngựa trong chiến dịch chống tham nhũng "đả hổ diệt ruồi" do Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khởi xướng. Các quan chức có dấu hiệu tham nhũng thường bị các điều tra viên của Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương giữ lại để thẩm vấn, điều tra trong thời gian dài, trước khi hồ sơ được chuyển cho cơ quan công tố.

Thứ trưởng Mạnh từng là cấp dưới của ông Chu Vĩnh Khang, cựu ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc và cựu Bộ trưởng Công an. Ông Chu bị tuyên chung thân về tội nhận hối lộ, lạm quyền và làm lộ bí mật quốc gia hồi tháng 6-2015. Ông Mạnh làm trợ lý bộ trưởng khi ông Chu làm Bộ trưởng Công an (2002 - 2007). Tháng 6-2003, ông Mạnh theo ông Chu trong một chuyến công tác ở tỉnh Chiết Giang và đến tháng 4-2004 thì được thăng chức làm thứ trưởng.

Đảng ủy Bộ Công an Trung Quốc hồi tháng 4 đã miễn nhiệm vị trí ủy viên của ông Mạnh nhưng không đưa ra lời giải thích.

Nguyễn Thủy