Vì sao 'Chim ưng đêm' F-117A Night Hawk gãy cánh ở Serbia?

Chiếc chiến đấu cơ tàng hình thế hệ đầu tiên F-117 Night Hawk (Chim ưng đêm), loại máy bay ném bom tàng hình, niềm tự hào của Không quân Hoa Kỳ, đã bị bắn hạ chỉ ba ngày sau khi bắt đầu các vụ ném bom xuống Cộng hòa Liên bang Nam Tư.

Đây là trường hợp duy nhất từ trước đến nay, một chiếc máy bay với công nghệ tàng hình tối tân của Không quân NATO (Mỹ) bị bắn rơi.

Đại tá Nam Tư Zoltan Dani đã chỉ huy Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn Tên lửa Phòng không 250 có nhiệm vụ bảo vệ thủ đô Belgrade của Nam Tư cũ, bắn hạ "niềm kiêu hãnh của không lực Hoa Kỳ", vào ngày 27/3/1999, ở gần làng Buđanovci.

Đại tá Nam Tư Zoltan Dani, người chỉ huy đơn vị phòng không Nam Tư dùng S-125M Neva hạ F-117 Night Hawk tại làng Buđanovci

Trong cuộc trao đổi với phóng viên Hãng thông tấn Nga Sputnik, ông cho biết rằng, vào năm 1999, đơn vị của ông đã có các hệ thống radar có dải tần số vô tuyến cực ngắn để theo dõi và phát hiện các mục tiêu trên không, trong đó có cả những chiếc máy bay tàng hình F-117 Night Hawk.

“Radar với dải tần số 1 mét có thể dễ dàng phát hiện các máy bay với công nghệ tàng hình, vì vậy chúng tôi đã phát hiện kịp thời chiếc máy bay đó và cho phép nó bay vào vùng hủy diệt sâu nhất có thể" - ông Zoltan Dani hồi tưởng lại sự kiện đáng quan tâm nhất trong cuộc chiến tranh.

Thành công này đã cổ vũ người dân Serbia và tiếp thêm sức mạnh trong cuộc đấu tranh chống kẻ xâm lược. Các phương tiện truyền thông đã đăng tải bức ảnh người dân làng Buđanovci nhảy múa trên cánh máy bay Mỹ bị bắn rơi.

Đây là thành công vang dội của lực lượng phòng không Nam Tư, bởi F-117 đã trở nên nổi tiếng sau khi nó thực hiện nhiệm vụ chiến đấu ở Iraq, trong "Chiến tranh vùng Vịnh 1991" (còn được gọi là "Chiến tranh vịnh Ba Tư" hay "Chiến dịch Bão táp Sa mạc").

Night Hawk trở thành một biểu tượng của sức mạnh quân sự Mỹ nhờ công nghệ tàng hình hiện đại [kết hợp giữa thiết kế tán xạ sóng radar và các loại sơ hấp thụ sóng radar], khiên máy bay được Mỹ ca tụng là "vô hình đối với tất cả các hệ thống radar". Nhưng, hóa ra loại radar "bình dân" Liên Xô của Serbia vẫn có thể phát hiện ra nó.

Xác chiếc chiến đấu cơ tàng hình F-117 Night Hawk bị bắn rơi ở làng Buđanovci

Trong cuộc trao đổi với Sputnik, ông Dani cho biết rằng, Lực lượng phòng không Serbia thời đó được trang bị các thiết bị của Liên Xô - các tổ hợp tên lửa phòng không S-125M Neva sản xuất vào những năm 60, được cung cấp cho Nam Tư vào đầu những năm 80.

Tinh thần và động lực yêu nước ở mức rất cao, những người dân thường cố gắng hết sức mình để giúp đỡ chúng tôi! - ông Dani hồi tưởng lại và nhấn mạnh rằng, ngay cả sau 78 ngày bị bắn phá, không ai nghĩ đến việc bỏ cuộc.

Phương Tây đã lên kế hoạch để giải quyết vấn đề trong thời gian bảy ngày nhưng sau ngày thứ 50, chiến dịch chống Nam Tư bắt đầu mất đi tính cấp bách. Hóa ra, mọi thứ không dễ dàng như họ tưởng tượng và khi kết thúc chiến dịch, chỉ còn các phi công Mỹ và Anh vẫn tiếp tục bay.

Ông Dani nghĩ rằng, nếu chiến dịch can thiệp vẫn tiếp tục, NATO có thể gặp vấn đề nghiêm trọng và có thể chịu những thiệt hại nặng nề hơn, dẫn đến việc cục diện cuộc chiến ở Nam Tư có những thay đổi lớn so với hiện nay.

Một tấm áp phích Nam Tư tuyên truyền việc bắn rơi chiếc F-117A Night Hawk của Mỹ với ý nghĩa: "Xin lỗi, chúng tôi không biết nó là vô hình"

Ông Zoltan Dani cho biết, từ ngày 27 tháng 3 đến ngày 1 tháng 5 năm 1999, các chuyên gia quân sự của NATO đã điều tra tỷ mỷ vụ chiếc F-117 Night Hawk bị bắn rơi ở khu vực phía tây Srem, nơi có ngôi làng Buđanovci (Srem thuộc ở vùng đất thấp Trung Danube). Họ không thể hiểu nổi phương tiện nào đã bắn rơi chiếc máy bay đó. Thời đó, các chuyên gia quân sự phương Tây chắc chắn rằng điều này là không thể.

Ngoài ra, còn một vấn đề khác là tất cả các phi công máy bay chiến đấu phương Tây đều có cảm biến GPS để có thể tìm thấy họ nếu máy bay bị bắn hạ. Nhưng, vì một số lý do không rõ, phi công của chiếc F-117 Night Hawk không có cảm biến GPS.

Phi công điều khiển chiếc "Chim ưng đêm" là trung tá Dale Zelko. Để cứu viên trung tá phi công này, Mỹ đã triển khai chiến dịch tìm kiếm quy mô lớn nhất kể từ sau chiến tranh Việt Nam.

Một số mảnh vỡ của máy bay Mỹ đang được cất giữ tại nhà riêng của Đại tá Zoltan Dani. Và mặc dù người ta đề nghị mua những đồ vật này với giá cao, nhưng ông từ chối và nói sẽ không bao giờ bán chúng.

Nhật Nam