Vì sao chỉ áp dụng tự động giãn kiểm định cho xe ô tô dưới 9 chỗ không kinh doanh vận tải?

Kiểm định đối với xe ô tô tải, đầu kéo đạt rất thấp

Theo Thông tư 02/2023 có hiệu lực ngày 22/3/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 16/2021 quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, các nhóm phương tiện được điều chỉnh chu kỳ kiểm định thêm 3 tháng hoặc 6 tháng so với chu kỳ kiểm định trước đây bao gồm: ô tô chở người đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải (có thời gian sản xuất đến 7 năm và thời gian sản xuất từ 13 năm đến 20 năm); ô tô chở người trên 9 chỗ có thời gian sản xuất đến 5 năm; ô tô tải các loại, ô tô đầu kéo đã sản xuất từ 20 năm trở lên.

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, nhóm phương tiện ô tô kinh doanh vận tải chở người trên 9 chỗ có thời gian sản xuất đến 5 năm, ô tô tải các loại, ô tô đầu kéo đã sản xuất từ 20 năm trở lên có cường độ sử dụng nhiều, do nhiều người vận hành, sử dụng khác nhau nên chế độ bảo dưỡng, chăm sóc, bảo quản chưa được tốt. Theo thống kê số liệu kiểm định, tỷ lệ đạt ngay từ lần kiểm định thứ nhất đối với nhóm phương tiện này rất thấp (có thời điểm chỉ đạt 67,6%).

Theo thống kê số liệu kiểm định, tỷ lệ đạt ngay từ lần kiểm định thứ nhất đối với ô tô tải các loại, ô tô đầu kéo rất thấp có thời điểm chỉ đạt 67,6%.

Cùng đó, đối với nhóm phương tiện ô tô chở người đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải đến hạn kiểm định hàng tháng có số lượng lớn, chiếm khoảng từ 33 - 43% trên tổng số phương tiện đến hạn kiểm định, đặc biệt tại khu vực Hà Nội và TP HCM.

Có thể thấy rằng, tỷ lệ nhóm phương tiện ô tô chở người đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải có tỷ lệ đạt đăng kiểm lần đầu rất cao. Bởi đây là nhóm phương tiện sở hữu cá nhân, về cơ bản cường độ sử dụng không nhiều, phương tiện là tài sản có giá trị của người dân và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng của chủ phương tiện cùng gia đình, người thân họ.

Đặc biệt, việc chăm sóc, bảo dưỡng, sửa chữa của chủ phương tiện tốt hơn so với loại phương tiện chuyên dùng kinh doanh. Song, theo thống kê, tỷ lệ đạt ngay từ lần kiểm định thứ nhất của nhóm phương tiện này rất cao (năm 2020 là 95,84%, năm 2021 là 96,33% và năm 2022 là 95,12%).

Trên cơ sở đó, Cục Đăng kiểm Việt Nam, Bộ GTVT thống nhất cho phép áp dụng ngay chu kỳ kiểm định theo quy định tại Thông tư số 02/2023 đối với ô tô chở người đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải đã được cấp Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định mà chủ phương tiện không phải đưa xe đến trung tâm đăng kiểm để thực hiện kiểm định lại.

Từ đó, tạo điều kiện cho các đơn vị đăng kiểm tập trung nhân lực và cơ sở vật chất phục vụ chủ yếu kiểm định cho các phương tiện kinh doanh vận tải khác cũng như các phương tiện quá hạn kiểm định nhưng chưa được kiểm định để vừa giải quyết được ùn tắc vừa đảm bảo sớm đưa phương tiện vào khai thác vận tải, giảm thiểu các thiệt hại không đáng có cho xã hội.

Áp dụng trong 1 năm

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, nếu thực hiện phương án này thì chủ phương tiện không phải đến trung tâm đăng kiểm để cấp đổi Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định. Chủ xe không phát sinh các thủ tục và chi phí cho chủ phương tiện và trung tâm đăng kiểm trong việc đổi Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định.

Tuy nhiên, phương án này sẽ gây ra khó khăn cho các đơn vị kiểm soát phương tiện khi tham giao thông cũng như xác định trách nhiệm bồi thường của cơ quan bảo hiểm. Về việc này, Bộ GTVT đã giao Cục Đăng kiểm Việt Nam làm việc với Cục Cảnh sát giao thông và các cơ quan có liên quan để có các giải pháp.

Bước đầu, các đơn vị đề xuất phương án cấp Giấy xác nhận thời hạn hiệu lực của Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định đối với các phương tiện này. Cục Cảnh sát giao thông đề nghị chỉ nên áp dụng trong vòng 1 năm kể từ ngày quy định này có hiệu lực.

Cục Cảnh sát giao thông đề nghị chỉ nên áp dụng tự động giãn đăng kiểm trong vòng 1 năm kể từ ngày quy định có hiệu lực.

Ví dụ, quy định này có hiệu lực từ tháng 6/2023 thì chỉ áp dụng cho các xe có hạn kiểm định từ tháng 6/2023 đến hết tháng 6/2024. Như vậy, thời hạn tiếp tục sử dụng của Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định trong mọi trường hợp không vượt quá ngày 31/12/2024.

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, do đây chỉ là giải pháp tình thế để giải quyết tình trạng ùn tắc phương tiện kiểm định tại các Trung tâm đăng kiểm hiện tại nên không cần thiết kéo dài thời gian dài và gây khó khăn cho cơ quan Công an, Thanh tra, bảo hiểm...

Hiệu lực của Giấy chứng nhận kiểm định và Tem kiểm định của phương tiện được áp dụng chu kỳ kiểm định mới được tiếp tục sử dụng đến hết thời hạn tính theo chu kỳ kiểm định mới. Thời điểm xác định được tính từ ngày quy định này có hiệu lực.

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, sẽ có gần 1,4 triệu ô tô đến 9 chỗ không kinh doanh vận tải được lùi thời hạn kiểm định thêm 6 tháng. Đồng nghĩa với việc các đơn vị đăng kiểm có thời gian, tập trung nhân lực để kiểm định cho các xe kinh doanh vận tải và các phương tiện khác hết hạn đăng kiểm nhưng chưa được kiểm định.

Do đó, đây là phương án hoàn toàn phù hợp với thực tế và có tính khả thi khi thực hiện. Và theo tính toán của Cục Đăng kiểm Việt Nam, với quy định mới này khi áp dụng sẽ giúp thời gian giải quyết được hết tình trạng ùn tắc trong khoảng hơn 1 tháng.

Lê Khánh