Vì S-400, Thổ Nhĩ Kỳ chịu mất cái ô phòng không NATO

Thỏa thuận về việc cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ bốn sư đoàn S-400 “Triumph” do Nga sản xuất được ký kết vào tháng 9 năm 2017. Giá hợp đồng lên tới 2,5 tỷ dollars, trong đó Nga cho vay một nửa giá trị hợp đồng. Việc giao hàng đến Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu vào tháng 7 năm 2019.

Do lo ngại bị rò rỉ dữ liệu về khả năng của máy bay chiến đấu F-35 Lightning II thế hệ thứ năm của Mỹ thông qua việc tập luyện với S-400 “Triumph”, Washington đã đình chỉ việc cung cấp thiết bị này cho Ankara. Trước đó Thổ Nhĩ Kỳ đã đặt mua hơn 100 máy bay.

Ngoài ra, cả Mỹ và NATO đều tuyên bố rằng, các hệ thống phòng không Thổ Nhĩ Kỳ mua của Nga sẽ không được tích hợp vào các hệ thống phòng thủ của NATO, hơn nữa, nước này có thể sẽ bị trừng phạt theo “Đạo luật Chống lại Kẻ thù của nước Mỹ thông qua trừng phạt” (Countering America's Adversaries Through Sanctions Act – CAATSA).

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg thông báo hôm 21/10 rằng, các hệ thống S-400 mà Thổ Nhĩ Kỳ mua từ Nga không thể tích hợp vào hệ thống phòng không thống nhất của NATO, Liên minh này ủng hộ chính quyền Ankara nỗ lực tìm kiếm giải pháp thay thế, nếu không, Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ mất đi sự che chở của cái ô phòng không NATO.

“Tôi lo ngại về quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400 và đã nhiều lần nêu vấn đề này trong các cuộc gặp ở Ankara. Hệ thống S-400 không thể tích hợp vào hệ thống phòng không thống nhất của NATO” - ông Tổng Thư ký nói trước khi bắt đầu phiên họp hai ngày của các Bộ trưởng Quốc phòng NATO qua cầu truyền hình.

Ông Stoltenberg nhắc lại các tuyên bố của Hoa Kỳ rằng hành động mua tên lửa Nga có thể bị chính quyền Washington trừng phạt theo đạo luật CAATSA. Ông tuyên bố ủng hộ chính quyền của ông Erdogan tìm kiếm các phương án thay thế.

Tổng Thư ký NATO cũng giải thích rằng hiện vẫn duy trì liên lạc giữa Ankara và Washington về triển khai hệ thống phòng không Mỹ “Patriot” và hiện nay, Thổ Nhĩ Kỳ đang làm việc với các thành viên châu Âu trong NATO để triển khai hệ thống phòng không Pháp-Ý.

Thổ Nhĩ Kỳ quyết định mua số lượng lớn S-400 Triumph của Nga

Ông Stoltenberg thừa nhận rằng các nước tự quyết định mua loại vũ khí nào, “nhưng điều quan trọng là đảm bảo sự tương thích cần thiết trong khuôn khổ các hệ thống vũ khí của NATO”.

Trước đó, ông Jens Stoltenberg cũng tuyên bố rằng, các hệ thống tên lửa phòng không S-400 (SAM) Thổ Nhĩ Kỳ mua của Nga có thể sẽ tạo rủi ro cho máy bay của các nước thành viên Liên minh.

“Việc Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400 gây khó khăn cho chúng tôi, có thể tạo rủi ro cho máy bay của các đồng minh, cũng như đặt Thổ Nhĩ Kỳ trước nguy cơ chịu trừng phạt của Hoa Kỳ. S-400 không thể tích hợp vào hệ thống của NATO và tôi hy vọng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tìm kiếm giải pháp thay thế” - ông Stoltenberg nói trong chuyến thăm Ankara hồi đầu tháng này.

Những thông tin của NATO đưa ra trong bối cảnh hồi giữa tháng 7, cổng thông tin Fighter Jets World cho biết, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu các cuộc thử nghiệm mới về hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumph chống lại máy bay chiến đấu F-16 và F-4 của Mỹ tại căn cứ không quân Myurt gần Ankara.

Theo nhận định của giới chuyên gia, các cuộc thử nghiệm S-400 của Nga cho phép quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có khả năng phát hiện, chế áp điện tử và bắn hạ chúng. Mục đích là nhằm nghiên cứu các tính năng ứng dụng, đánh giá hiệu quả của hệ thống S-400 và có thể phát hiện được cả những điểm yếu.

Cựu phó chỉ huy Lực lượng phòng không Liên Xô, Trung tướng Alexander Luzan lưu ý rằng, không thể hiểu được công nghệ từ S-400 về mặt kỹ thuật nguồn [do đã bị phong tỏa], do đó, các tính năng của S-400 phải được tìm hiểu bằng phương pháp thực nghiệm.

Huy Bình