Vì 'lợi ích nhóm'?

Bài liên quan

Bài 2: Ba năm vẫn “loay hoay” chưa có quy chuẩn cho Sữa học đường?

Bài 1: Bao giờ ra được quy chuẩn cho Sữa học đường?

Sữa học đường: Lời giải cho bài toán khó về thiếu vi chất dinh dưỡng

Theo lịch làm việc của Bộ Y tế, sáng nay sẽ diễn ra cuộc họp về Thông tư Sữa học đường dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến và Thứ trưởng Trương Quốc Cường, Vụ Bà mẹ và Trẻ em là đơn vị đứng ra chuẩn bị, mời các thành phần tham dự. Khi các doanh nghiệp ngành sữa và bậc phụ huynh đang háo hức chờ đợi những thông tin tích cực có thể đến từ cuộc họp này thì Bộ Y tế bất ngờ hủy họp, đồng nghĩa với việc ban hành Quy định đối với các sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường “dậm chân tại chỗ”, trong khi đó chỉ còn chưa đầy tháng nữa, năm học mới sẽ bắt đầu, nhiều tỉnh thành đang chuẩn bị đấu thầu sữa học đường nhưng chưa biết căn cứ vào quy định nào để thực hiện Chương trình Sữa học đường.

Vậy rào cản nào khiến Bộ Y tế liên tục trì hoãn, dư luận đặt nhiều dấu hỏi phải chăng đang có một “kịch bản” nhằm níu kéo ban hành quy định này, còn các chuyện gia cảnh báo, sự trậm trễ của Bộ Y tế có thể để lại nhiều hệ lụy xấu.

Làm khó cho địa phương và doanh nghiệp

Để thúc đẩy nhanh quá trình ban hành quy chuẩn cho Chương trình Sữa học đường, PGS.TS. Trần Quang Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam cho biết, ngày 2/8, Hiệp hội Sữa Việt Nam đã gửi công văn đến Bộ Y tế về việc ban hành “Thông tư quy định đối với các sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020”. Trên cơ sở kiến nghị của một số thành viên, Hiệp hội Sữa Việt Nam đưa ra đề nghị mong mỏi Bộ Y tế nhanh chóng hoàn tất các thủ tục để ban hành chính thức: "Thông tư quy định đối với các sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng, góp phần nâng tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020" trong thời gian sớm nhất để giúp các địa phương và doanh nghiệp triển khai hiệu quả Chương trình Sữa học đường.

Phụ huynh băn khoăn “Chưa có tiêu chuẩn Sữa học đường, tại sao mỗi nơi một phách”? Ảnh: Internet

Theo PGS, TS Trần Quang Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam cho biết, vì chưa có Thông tư nên ngành giáo dục tại các địa phương, các doanh nghiệp sữa đang loay hoay không biết lấy căn cứ nào để đấu thầu.

“Chỉ còn chưa đầy một tháng nữa, năm học mới sẽ bắt đầu. Nếu Thông tư Sữa học đường được ban hành kịp thời thì sẽ có căn cứ pháp lý, có sân chơi công bằng, minh bạch để các doanh nghiệp tham gia đấu thầu hợp lý. Hiện nay, khi chưa có Thông tư mà các đơn vị lại căn cứ vào quy định cũ sẽ phải hủy kết quả đấu thầu này làm lại khi có Thông tư mới, khó cho ngành giáo dục các địa phương và các doanh nghiệp”, ông Trung nói.

Cũng theo ý kiến của vị Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam, với quy trình sản xuất công nghiệp của các doanh nghiệp sữa hiện nay, họ sẽ “trở tay” không kịp nếu như Thông tư ban hành sát nút năm học mới. “Các nhà máy sản xuất phải căn cứ vào quy chuẩn Sữa học đường mà Thông tư ban hành gồm cả về bổ sung bao nhiêu vi chất, mẫu mã, bao bì, thiết kế nhãn như thế nào để bảo đảm sản xuất theo đúng quy chuẩn về nguyên liệu, công thức. Sữa học đường cũng cần phải được nghiên cứu và thử nhiều lần trước khi đưa vào chương trình, mất thời gian cả tháng”, ông Trung nói.

Việc bổ sung vi chất vào Sữa học đường là rất cần thiết, phù hợp với mức khuyến nghị dinh dưỡng dành cho người Việt Nam và rất cần thiết để cải thiện tình trạng thiếu vi chất ở trẻ em. Hàm lượng các vi chất bổ sung trong sữa cũng nằm trong hàm lượng mà Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến nghị, phù hợp với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới dành cho trẻ từ 6 tháng đến 12 tuổi. Theo đó, bổ sung 21 vi chất là hết sức cần thiết – ông Trung khẳng định.

Chậm trễ ban hành sẽ gây lãng phí lớn

Mặc dù nhận được sự đồng thuận của các doanh nghiệp nhưng cho đến thời điểm này, dư luận vẫn đặt câu hỏi vì sao Bộ Y tế vẫn chưa ban hành Quy chuẩn chung cho sữa học đường. Điều này quả thực rất khó hiểu với một chương trình có ý nghĩa xã hội lớn như vậy?

Trả lời báo chí, PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) nhận định: “Chương trình sữa học đường là một chủ trương đúng để góp phần nâng cao thể chất cho trẻ em. Việc thực hiện đấu thầu là hình thức cạnh tranh để tìm ra nhà cung cấp sản phẩm sữa hiệu quả nhất cho các trường học. Do đó nếu không đưa ra tiêu chí cụ thể thì làm sao có sự cạnh tranh để tổ chức đấu thầu? Việc chậm trễ ban hành quy định này có bí ẩn gì phía sau? Điều này cũng khiến cho việc tổ chức đấu thầu không được công khai, minh bạch khiến các đơn vị tham gia cũng như người dân có quyền đặt dấu hỏi nghi ngờ”.

“Đây không phải là một chương trình quá bí mật hay là xây dựng một đề án quá khó mà kéo dài hơn 3 năm. Càng chậm trễ càng gây tốn kém cho cả doanh nghiệp và xã hội, gây mất niềm tin của người dân. Trong bối cảnh chính phủ đang tạo thuận lợi kinh doanh thì thủ tục, thời gian cho một vấn đề quan trọng của đất nước thế này là quá chậm chạp, gây phiền hà. Cần quy trách nhiệm rõ ràng của các đơn vị liên quan khi đã được phân công cụ thể”, TS Ngô Trí Long nói.

Đồng quan điểm với PGS. TS Long, nhiều phụ huynh học sinh cũng đặt câu hỏi: Kết luận của Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường nêu rõ, đến ngày 10/7/2019, Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em đã gửi Công văn số 3963/BYT-BMTE v/v góp ý Dự thảo Thông tư (hỏa tốc) gửi cho các các đơn vị đề nghị các đơn vị cho ý kiến đóng góp Dự thảo Thông tư nêu trên trước ngày 12/7/2019.

Ngoài ra, thực hiện nhiệm vụ được Bộ Y tế giao theo Điều 2, Quyết định 5450/QĐ-BYT, Viện Dinh dưỡng quốc gia đã đề xuất bổ sung 21 loại vi chất dinh dưỡng và hàm lượng cụ thể theo Văn bản số 363/VCDD-VDD ngày 03/7/2019 về việc đề xuất các loại vi chất dinh dưỡng và hàm lượng trong các sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường, đã được thống nhất theo tinh thần cuộc họp do Thứ trưởng Trương Quốc Cường chủ trì vào ngày 18/6/2019.

Vậy tại sao đến lúc này Bộ Y tế vẫn chưa ban hành theo tinh thần đã thống nhất trong cuộc họp ngày 18/6/2019, phải chăng Bộ Y tế lại muốn thay đổi theo ý chủ quan của ai hay có lợi ích nhóm?

Ngày 28/4/2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 641/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tổng thể phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011-2030, để thực hiện Chương trình chăm sóc dinh dưỡng kết hợp với các chương trình chăm sóc sức khỏe, chất lượng dân số có liên quan (Chương trình 2 của Đề án); một trong các nội dung chủ yếu cần thực hiện đó là: Xây dựng và triển khai chương trình Sữa học đường đối với học sinh mẫu giáo, tiểu học.

Tháng 7/2016, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1340/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng cao tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020. Trong đó quy định về trách nhiệm của Bộ Y tế là “Xây dựng và ban hành các quy định về sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường, định mức, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm”.

Đến tháng 9/2016, Bộ Y tế ban hành Quy định tạm thời đối với sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường. Trong đó, Bộ Y tế giao Viện Dinh dưỡng chủ trì, phối hợp với Cục An toàn thực phẩm và các đơn vị liên quan tiến hành nghiên cứu, tổng hợp nhu cầu vitamin, khoáng chất ở trẻ Việt Nam và quy định của quốc tế, đề xuất bổ sung vào sữa dùng cho Chương trình Sữa học đường phù hợp với các nhóm đối tượng trẻ em mẫu giáo, tiểu học. Quyết định trên cũng nêu rõ Báo cáo Bộ Y tế trước ngày 30/6/2017.

Từ đó đến nay, đã có nhiều hội thảo góp ý về quy chuẩn đối với sữa tươi tham gia Chương trình Sữa học đường. Mới nhất là vào giữa tháng 6 vừa qua, Bộ Y tế chủ trì cuộc họp góp ý dự thảo quy định này. Sau đó, Bộ này tiếp tục ban hành Dự thảo 9.7 Thông tư quy định đối với sản phẩm sữa tươi phục vụ Chương trình Sữa học đường cải thiện tình trạng dinh dưỡng góp phần nâng tầm vóc trẻ em mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020 và đề nghị các doanh nghiệp liên quan góp ý trước ngày 12/7.

Thế nhưng giờ đã sang tháng 8, thời điểm năm học mới cũng sắp bắt đầu, trải qua nhiều cuộc họp nhưng đến nay vẫn chưa có thông tin Dự thảo 9/7 này khi nào sẽ được ký ban hành.

Thành Vinh