Venezuela chuyển vàng qua Chương trình Phát triển LHQ: Anh có trả?

Venezuela kháng cáo việc Anh từ chối trả vàng

Ngày 25/7, Venezuela đã giành được quyền kháng cáo phán quyết của Tòa án Tối cao Vương quốc Anh về việc ngăn chính quyền của Tổng thống Nicolas Maduro lấy lượng vàng trị giá khoảng 1tỷ USD tại Ngân hàng Trung ương Anh (BoE), theo RT.

Hồi đầu tháng này, để bảo vệ phán quyết của mình, các thẩm phán Anh cho rằng họ công nhận nhà lãnh đạo tự xưng Juan Guaido chứ không phải ông Nicolas Maduro, là tổng thống Venezuela.

Quyết định này rất quan trọng đối với cuộc chiến pháp lý của Venezuela trong việc lấy lại lượng vàng thỏi của nước này đang được lưu trữ ở London, vì cả chính phủ Venezuela và phe đối lập đều đưa ra yêu sách đối với lượng vàng dự trữ này.

Ngân hàng Trung ương Venezuela (BCV) cho biết sẽ kháng cáo ngay sau khi Tòa án Tối cao Vương quốc Anh đưa ra phán quyết. Theo Bloomberg, luật sư đại diện của BCV cho biết sẽ đệ trình kháng cáo vào đầu tuần tới.

Anh kiếm cớ để không trả lại vàng cho Venezuela

"Rất hiếm khi một thẩm phán xét xử cho phép kháng cáo chống lại chính phán quyết của họ, vì vậy chúng tôi rất vui khi được cho phép kháng cáo, dù trong phạm vi hạn chế", theo ông Sar Sar Zaiwalla, một luật sư tại London đại diện cho BCV.

Chính phủ của Tổng thống Maduro rất cố gắng lấy lại tài sản vàng của mình từ Ngân hàng Trung ương Anh, bởi Venezuela rất cần tiền để đối phó với sự bùng phát của đại dịch coronavirus, bao gồm cả việc mua thuốc và thiết bị.

Tuy nhiên, yêu cầu của Caracas đã bị từ chối, một phần vì London không xem chính quyền Maduro là sở hữu hợp pháp khối vàng thỏi mà Venezuela ký gửi tại ngân hàng Anh, một phần vì phe đối lập cho rằng tiền sẽ không được sử dụng đúng mục đích.

Song lý do mà BoE từ chối yêu cầu rút vàng của BCV, theo báo cáo của giới chức Mỹ, thực chất là London muốn cắt đứt mối liên hệ của chính quyền Maduro với khối tài sản này, giúp Washington siết chặt lệnh trừng phạt khắc nghiệt đối với Caracas.

Hồi tháng 5, BCV đã thúc đẩy hành tiến trình pháp lý chống lại BoE, với lý lẽ được các luật sư của họ chỉ ra rằng Anh vẫn duy trì quan hệ ngoại giao đầy đủ với chính quyền Caracas, khi đại diện ngoại giao nhà nước Anh vẫn hiện diện ở Venezuela.

Vậy nhưng tiến trình pháp lý vẫn gặp trục trặc, lý do không hẳn ở địa vị pháp lý của chính quyền Tổng thống Maduro nữa, mà nằm ở việc Caracas bị nghi ngờ có thể sử dụng khoản tiền không đúng mục đích theo cáo buộc của phe đối lập.

Để đảm bảo tiền từ việc bán vàng sẽ không rơi vào tay kẻ xấu và được sử dụng cho các mục đích khác - như cáo buộc của phe đối lập - chính phủ Venezuela đề xuất sẽ chuyển trực tiếp sang Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP).

Liệu Anh có trả lại vàng cho Venezuela thông qua UNDP?

Có thể thấy, đề xuất đưa tiền bán vàng của Venezuela lưu trữ ở Anh sang UNDP là tính toán rất khôn ngoan của chính quyền Maduro, Venezuela "chỉ được, không mất" sau động thái này khi địa vị pháp lý của chính quyền Caracas được khai thác tối đa.

Dư luận còn nhớ, ngày 1/2, người phát ngôn của Tổng thư ký LHQ Stephan Dujarric khẳng định tổ chức quốc tế này chỉ công nhận Tổng thống hợp hiến Nicolás Maduro là nguyên thủ duy nhất của Venezuela.

“LHQ sẵn sàng tăng cường hoạt động nhân đạo và hỗ trợ phát triển tại Venezuela, nhưng LHQ cần sự đồng thuận và hợp tác của chính phủ được công nhận”, người phát ngôn của Tổng thư ký LHQ khẳng định. Đây là cơ sở cho Caracas hành động.

Chọn cơ chế UNDP là tính toán rất khôn ngoan của Caracas

Xin nhắc lại, UNDP là tổ chức trực thuộc Liên Hợp Quốc, thành lập năm 1965, dựa trên cơ sở hợp nhất hai cơ quan của Liên Hợp Quốc là Chương trình Hỗ trợ Kỹ thuật mở rộng và Quỹ Đặc biệt của Liên Hợp Quốc.

Cơ quan quyền lực cao nhất của UNDP là Hội đồng Chấp hành, gồm 36 thành viên phân bổ theo khu vực địa lý : Châu Phi - 8; Châu Á- 7; Trung Âu - 4; Mỹ Latinh và Caribê - 5; Tây Âu và các nước khác - 12, có nhiệm kỳ 3 năm.

UNDP là cơ quan trực thuộc Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc, chịu sự chi phối từ Đại Hội Đồng và Hội đồng Kinh tế-Xã hội LHQ (ECOSOC). Đại Hội Đồng quyết định các vấn đề chính sách lớn, ECOSOC xác định các nguyên tắc, quy chế hoạt động.

Trong số các vấn đề lớn của UNDP, có chương trình quốc gia là khuôn khổ hợp tác của UNDP với chính phủ các nước. Và trên cơ sở chương trình quốc gia, UNDP sẽ phối hợp với từng chính phủ xây dựng các chương trình dự án cụ thể.

Với cơ chế hoạt động của UNDP cho thấy, khi chuyển tiền bán vàng thỏi dự trữ của Venezuela ở ngân hàng Anh sang UNDP sẽ bác bỏ cáo buộc của phe đối lập cho rằng Caracas sẽ dùng tiền vào mục đích khác, trong đó có chính trị hóa nhân đạo.

Trong trường hợp này, với tôn chỉ và mục đích hoạt động của mình, UNDP không thể hợp tác với phe đối lập, mà chỉ hợp tác với chính quyền Venezuela hiện nay, sau khi LHQ công nhận ông Tổng thống Maduro là nguyên thủ duy nhất của Venezuela.

Còn với cơ chế hoạt động của UNDP, khả năng can thiệp của Washington vào khối tài sản này bị tối thiểu hóa, vì tỷ lệ các thành viên không thiện cảm với Caracas không áp đảo trong Hội đồng chấp hành UNDP và trong Đại Hội Đồng LHQ.

Trong trường hợp này, London không còn cớ hợp lý để từ chối yêu cầu trả vàng cho Venezuela, giúp Washington trừng phạt Caracas. Lúc này, từ chối trả vàng luôn là vi phạm nguyên của các định chế tài chính hoạt động theo cơ chế thị trường tự do.

Rõ ràng, LHQ công nhận địa vị pháp lý của chính phủ Venezuela hiện nay là thắng lợi cực kỳ quan trong đối với chính phủ và lực lượng chính trị đương quyền Venezuela, nó đã thu hẹp cuộc khủng hoảng chính trị thành cuộc khủng hoảng quyền lực.

Còn với cá nhân Tổng thống Maduro, tuyên bố của LHQ - tổ chức quốc tế lớn nhất hành tinh - về việc công nhận tính hợp hiến của chính phủ Venezuela, đã giúp “kiềng quyền lực” của Tổng thống đương nhiệm Venezuela trở nên vững chắc hơn rất nhiều.

Liệu Washington và London có còn song kiếm hợp bích ngăn chặn Caracas rút vàng?

Và nhà lãnh đạo Venezuela đã khai thác tối đa hiệu ứng tích cực từ động thái này để vượt khó, từ đó khiến đề xuất đưa số tiền bán lượng vàng thỏi của Venezuela gửi ở ngân hàng Anh sang UNDP trở nên thiết thực hơn.

Liệu London có thiện chí, Washington có ngăn cản trong việc trả lại lượng vàng thỏi của Venezuela gửi tại ngân hàng Anh, sau khi Caracas đề xuất được ấy lại khối tài sản này để bán lấy tiền phục vụ cho việc chống đại dịch Covid-19 đang hoành hành?

Điều đó sẽ phụ thuộc vào việc Tòa án Tối cao Anh tiếp nhận và xử lý kháng cáo của chính quyền Venezuela thế nào, và việc Ngân hàng Trung ương Anh xử lý ra sao khi Caracas chọn chuyển tiền cho UNDP để giải quyết vấn đề nhân đạo ở Venezuela.

Bên cạnh đó là lượng tiền rút khỏi nước Anh sau Brexit, khiến hệ thống tài chính Anh có nguy cơ sụp đổ, buộc London phải tìm ách giữ lại những tài khoản-tài sản, với cái cớ "tiền bẩn" như tiền của Nga hay mục đích sử dụng cho mưu đồ chính trị như vàng của Venezuela. Chúng ta cùng chờ xem!

Ngọc Việt