Vay tiêu dùng lãi suất lên đến 40%-50% mỗi năm: Thực chất là 'tín dụng đen' biến tướng

Không chỉ trên mạng, những lời mời chào cho vay tiêu dùng còn dán nhan nhản trên phố ở Hà Nội và TPHCM.Ảnh: Thành Hoa

Và thực chất hoạt động không khác gì tín dụng đen.

Hiện nay, các trang web cho vay tiền siêu nhanh như Credy, ATMonline, vaytieudung, doctordong, SHA... đang gây sự chú ý với những lời chào mời “có cánh” như “vay tiền nhanh trong ngày online”, “có tiền mặt 30 phút”… lãi suất 0%, phí tư vấn 0%, phí dịch vụ 0%, thủ tục vay siêu nhanh, siêu đơn giản…

Đăng ký chưa đầy 1 phút đã có người tiếp nhận

Chúng tôi đăng ký nhu cầu vay 10 triệu đồng trên ứng dụng cho vay online có tên ola…vn và gửi yêu cầu cần vay 10 triệu đồng. Chưa đầy 1 phút sau, có một người gọi điện và tự xưng là nhân viên thông báo chi tiết muốn vay 10 triệu đồng thì sau khi cung cấp đủ giấy tờ sẽ có người mang tiền đến tận nhà và mức lãi được đưa ra tương đương 20%/tháng.

Nhân viên này cho biết đây là mức lãi được xem là cạnh tranh nhất hiện nay. Và theo như thực tế tìm hiểu chúng tôi có nhiều trang web cung cấp cũng loại hình vay như vậy nhưng lãi suất được quảng cáo rất cao. Đơn cử trên trang doctordong lãi suất 39%/tháng, còn tại trang Monily lãi suất 30 - 36%/tháng. Thế nhưng mức lãi suất cho vay như trên chưa phải là kịch trần.

Anh Hoàng (công nhân làm việc ở quận Thủ Đức, TPHCM) kể, do đang cần gấp khoản tiền hơn 3 triệu đồng để mua thuốc chữa bệnh cho con nhưng không đủ tiêu chuẩn để vay mượn tại các ngân hàng nên đã vào trang web doctordong để vay tiền nhanh. Do lần đầu vay nên anh chỉ được vay 2,5 triệu đồng trong thời gian tối đa 30 ngày, lãi suất công bố trên web là 39%/tháng. Như vậy, sau 30 ngày, tổng số tiền phải thanh toán khoảng 3,48 triệu đồng.

“Điều đáng nói là sau khi làm xong thủ tục vay, bên cho vay nói họ là đơn vị trung gian kết nối giữa người vay và cho vay nên thu phí quản lý khoản vay 2%/ngày, tức 60% một tháng, tương đương khoảng 720% một năm. Khi thấy lãi suất thực tế không như quảng cáo ban đầu, tôi thắc mắc thì nhân viên liền hăm dọa đủ kiểu” - anh Hoàng nói.

Loại hình tín dụng online đnag nở rộ hiện nay đa phần là tín dụng đen núp bóng với lãi suất cắt cổ. Ảnh: BẢO CHƯƠNG

Vay tiêu dùng có thể lên đến 40% - 50%/năm

Lãi suất cao khủng như vậy nhưng theo chuyên gia tài chính, TS Cấn Văn Lực thông tin có công ty cho vay theo mô hình này ở Việt Nam chỉ mới thành lập từ cuối năm 2017 nhưng mỗi ngày có tới 2.000 đơn xin vay.

Theo TS Lực, đây là cách thức cho vay không thông qua trung gian là ngân hàng thương mại, chỉ có đơn vị cung cấp nền tảng công nghệ kết nối giữa bên cho vay và người vay. Mô hình này có nhiều ưu điểm, chi phí thấp, giải ngân nhanh nhưng đáng lo là hình thức này đang bị biến tướng. Đồng thời, hiện chưa có cơ sở pháp lý để quản lý mô hình cho vay này.

TS Trương Huy Mai, Chuyên gia kinh tế RMIT, hiện nay pháp luật chưa có quy định nào về kiểm soát rủi ro khi vay ngang hàng. Do vậy, nếu xảy ra rủi ro cho các bên tham gia mô hình vay và cho vay này thì rất khó được giải quyết quyền lợi, vì không có cơ sở pháp lý để xử lý. Điều này đòi hỏi người tham gia mô hình vay ngang hàng phải thận trọng.

Cần xác định rõ tín dụng đen là hoạt động tội phạm và cần được trấn áp bằng các công cụ bảo vệ pháp luật.

Trên thị trường tín dụng hiện nay, nhiều công ty tài chính có mức lãi suất cho vay tiêu dùng có thể lên đến 40% - 50%/năm hoặc cao hơn nếu không trả nợ đúng hạn. Thực chất đây là mặt bằng của lãi suất tín dụng đen. Mức lãi suất cao như vậy sẽ gần như bất khả thi cho bất kỳ một kế hoạch sử dụng vốn và trả nợ nào.

Khi người cho vay không nhìn vào thu nhập của người vay để cho vay, ranh giới giữa cho vay tín dụng đen và cho vay tiêu dùng lãi suất cao trở nên mờ nhạt. Phương án thu hồi nợ vay trong những trường hợp này đều giống nhau, dùng các biện pháp mang nhiều tính bạo lực để ép người vay hay người thân của họ bán tài sản trả nợ.

BẢO CHƯƠNG - CAO NGUYÊN