Vay ngang hàng nguy cơ biến tướng tín dụng đen

Cho vay ngang hàng hình thức kết nổi người có tiền và người có nhu cầu vay. Bên vay rất có thể là nhóm người chuyên cho vay nặng lãi và khi xảy ra việc không trả nợ đúng hạn, nguy cơ đòi nợ kiểu xã hội đen có thể xảy ra. Ảnh minh họa

Cho vay ngang hàng (P2P) là hình thức người vay tiền và người có tiền kết nối thông qua ứng dụng trực tuyến trên di động hoặc máy tính mà không thông qua trung gian tài chính như tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Mô hình khá giống Uber, Grab trong kết nối người có nhu cầu đi xe và lái xe. Các công ty P2P cung cấp gói vay từ tín chấp, thế chấp đến mua trả góp như: Vay tín chấp theo lương; vay trả góp theo ngày; vay theo sổ hộ khẩu, hóa đơn điện nước, đăng ký xe máy, ôtô; vay cầm cố tài sản, vay cầm cố ôtô đang thế chấp ngân hàng; vay mua ôtô, nhà trả góp...

Ví dụ nếu muốn vay 15 triệu đồng, khách hàng có thể vay theo giấy đăng ký xe máy với số tiền cho vay bằng 50% giá trị xe Lead, được nhận tiền ngay. Sau thời hạn 30 ngày, số tiền phải trả cả gốc và lãi là 17.250.000 đồng (lãi suất 15%/tháng). Hoặc nếu chọn hình thức vay theo sổ hộ khẩu hoặc hóa đơn điện nước, số tiền vay là 10 triệu trong 30 ngày, đến hạn, tổng số tiền phải trả là 11.500.000 đồng (lãi suất 15%/tháng).

Theo các chuyên gia, sự xuất hiện của các công ty kinh doanh dịch vụ tài chính dựa trên nền tảng công nghệ (Fintech) mở ra kênh tiếp cận vốn mới cho những khách hàng không đủ tiêu chuẩn vay vốn ngân hàng và giúp giảm bớt việc vay tín dụng đen.

Ưu điểm của hình thức cho vay ngang hàng là thay vì phải đến ngân hàng trải qua quá trình xét duyệt phức tạp và yêu cầu khắt khe, người tham gia vay P2P được đơn giản hóa thủ tục, thời gian xét duyệt cho vay nhanh, giao dịch trực tuyến dễ dàng...

Tuy nhiên mô hình này tiềm ẩn rủi ro rất lớn khi xảy ra việc bên vay không trả tiền. Trao đổi với phóng viên Luật sư Trần Minh Hải – Giám đốc điều hành Công ty Luật BASICO cho biết, P2P ẩn chứa nhiều rủi ro và tập trung về phía nhà đầu tư.

Thứ nhất, P2P là hoạt động nhận tiền đầu tư và cho vay không qua trung gian tài chính, không được coi là hoạt động tín dụng thông thường, nên hiện nay chưa phải tuân thủ các quy định về an toàn hoạt động cũng như các quy định về giám sát, kiểm soát chặt chẽ như với các tổ chức tín dụng hay công ty quản lý đầu tư.

Vay ngang hàng nguy cơ biến tướng tín dụng đen. Ảnh minh họa

Theo đó, hành lang pháp lý chưa có hoặc chưa đầy đủ, nên khi xảy ra rủi ro, các bên liên quan không chịu trách nhiệm hoặc không được giải quyết đền bù như thường lệ.

Thứ hai, nhà đầu tư chịu nhiều rủi ro hơn so với bên vay, vì tại nhiều quốc gia, bên vay vẫn được hưởng các quyền lợi theo quy định về bảo vệ người đi vay như các quy định về lãi suất, quyền được cung cấp thông tin…, trong khi nhà đầu tư lại không được hưởng các quyền lợi liên quan đến việc bảo vệ người gửi tiền như trong hệ thống ngân hàng, mà vẫn phải chịu các rủi ro về tín dụng, thanh khoản, pháp lý…

Khi bên vay không được trả nợ (do khách quan hay cố ý, dù có thể được bù đắp một phần từ công ty P2P) và/hoặc công ty P2P dùng tiền đầu tư sai mục đích, quản lý kém hoặc phá sản (do khách quan hay cố ý), dẫn đến khả năng mất một phần vốn của nhà đầu tư.

Thứ ba, những biến tướng của hình thức cho vay này (như công ty P2P lừa đảo, áp dụng lãi suất và phí cao, bất chấp khả năng trả nợ của bên vay; hoặc bên vay trốn tránh trả nợ dẫn đến bên cho vay hoặc công ty P2P dùng mọi biện pháp, kể cả thuê xã hội đen đòi nợ …) dẫn đến diễn biến rất phức tạp, hệ lụy kinh tế và xã hội khó lường.trong vay ngang hàng nếu công ty quản lý phần mềm, sàn giao dịch gian lận hoặc kém năng lực thì khi xảy ra việc bên vay không trả khoản vay dễ trở thành nợ xấu.

Mặt khác, nếu sàn trung gian kết nối người có nhu cầu vay và người có tiền thì tự bản thân người cho vay phải biến mình thành một ngân hàng không chuyên nghiệp. Người cho vay không có công nghệ thẩm định, không có bảo đảm rủi ro, biện pháp bảo vệ tiền vay…Qua đó dễ dẫn đến nguy cơ mất tiền rất lớn.

Nguồn TTVN