Vấn nạn 'ngáo ma túy': Không xử lý hình sự làm mất tính răn đe?

Sử dụng ma túy là không có tội?

Thời gian gần đây, trên địa bàn cả nước đã xảy ra những vụ án gây rung động dư luận mà trước đó đối tượng đã sử dụng ma túy. Như vụ ca sĩ Châu Việt Cường giết người tình trong cơn “ngáo đá”, các con nghiện sát hại nữ sinh giao gà tại Điện Biên, phê ma túy giết cụ già 84 tuổi ở Bình Dương…

Là một ca sĩ, Châu Việt Cường đã đánh mất nhân tính trong cơn "ngáo đá" và ra tay giết người.

Thực tế này làm dư luận rất lo ngại, khiến cho Bộ Công an phải lên tiếng. Theo đại tá Hà Văn Huy, Trưởng phòng Phòng ngừa đấu tranh, chống sử dụng ma túy trái phép (Bộ Công an), từ khi Bộ luật Hình sự bỏ Điều 199 quy định về tội phạm sử dụng trái phép các chất ma túy, các đối tượng nghĩ rằng sử dụng ma túy là không có tội. Số người nghiện không ngừng gia tăng trong các năm qua, trong đó người nghiện sử dụng ma túy tổng hợp chiếm tỷ lệ ngày càng cao và xu hướng ngày càng trẻ hóa.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, cần quy định lại việc xử lý hình sự đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy, thay cho việc xử phạt hành chính như hiện nay. Trong khi mất kiểm soát do ma túy, người nghiện có thể trở thành mối nguy hiểm đối với cộng đồng, xã hội.

Luật sư Lê Văn Kiên.

Luật sư Lê Văn Kiên, Trưởng Văn phòng Luật sư Ánh sáng công lý cho biết: "Hiện nay, các cá nhân sử dụng trái phép chất ma túy theo luật Hình sự hiện hành thì không còn bị coi là tội phạm. Nhìn lại quá khứ, theo Điều 199 Bộ luật Hình sự 1999, người sử dụng ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, sẽ bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm tù; nếu tái phạm có thể lĩnh án tù đến 5 năm tù.

Tuy nhiên, theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2018) không coi việc sử dụng ma túy trái phép là tội phạm. Theo luật mới, người sử dụng trái phép chất ma túy không bị truy cứu trách nhiệm hình sự mà chỉ bị xử phạt hành chính".

Luật sư Lê Văn Kiên cũng bày tỏ quan ngại việc bỏ Điều 199 làm mất đi tính răn đe đối với những người sử dụng ma túy trái phép. Vì nếu chỉ phạt hành chính thì chưa thể khiến người sử dụng ma túy e dè với hành vi của mình. Luật sư Kiên cho biết: "Người sử dụng ma túy không chỉ gây hại cho bản thân mà còn gây nguy hiểm cho xã hội. Theo tôi cần phải coi đây là hành vi phạm tội, chúng ta nên cân nhắc đến việc khôi phục chế tài như cũ".

Quản lý người nghiện thế nào

Theo con số thống kê chính thức, cả nước có 225.000 người nghiện ma túy nhưng con số thực có lẽ còn cao hơn nhiều. Đối với người sử dụng ma túy, Luật phòng, chống ma túy (sửa đổi bổ sung 2008) quy định việc đưa họ vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong thời hạn từ 1 - 2 năm. Phạm vi áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc là cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên, đã được giáo dục tại địa phương mà vẫn còn nghiện.

Cùng với sự thay đổi của Bộ Luật Hình sự 2015 (coi người nghiện là một người bệnh, thay vì tội phạm), các trung tâm cai nghiện bắt buộc trước kia cũng đã thay đổi chức năng, chỉ còn là các cơ sở giáo dưỡng tập trung. Người nghiện sau cai được thí điểm đưa về quản lý tại cộng đồng, thay vì cách ly như trước.

Luật sư Nguyễn Văn Tú.

Theo luật sư Nguyễn Văn Tú, Giám đốc Công ty luật Fanci thì việc quản lý người nghiện sao cho hiệu quả cũng là điều rất đáng lưu tâm. Luật sư Nguyễn Văn Tú cho biết: "Các cơ sở giáo dưỡng hiện nay chúng ta quy định cũng rất khác trước. Đầu tiên, chúng ta cho người nghiện được giáo dục tại địa phương, xã phường và gia đình quản lý. Nếu như địa phương không quản lý được thì mới đưa vào cơ sở giáo dưỡng.

Các bước quá nhiều rào cản như thế nên hiện nay chúng ta chưa quản lý được. Nếu chúng ta chấp nhận hình sự hóa hoạt động này, khởi tố ngay và đưa vào cơ sở giáo dưỡng luôn thì chúng ta sẽ quản lý tốt một số lượng lớn các con nghiện hiện nay" - Luật sư Nguyễn Văn Tú cho biết.

Hiện nay, các chất ma túy tổng hợp mới phát sinh ngày càng nhiều, khiến việc kiểm soát gặp khó khăn. Người nghiện từ chỗ tự tàn phá cơ thể mình, nay đã có xu hướng gây hại cho xã hội trong những cơn phê pha, hay còn gọi là trạng thái "ngáo". Đã đến lúc cần thiết phải có những chế tài mạnh tay hơn, trong đó cân nhắc việc tái hình sự hóa đối với việc sử dụng trái phép các chất ma túy./.

Trọng Phú/VOV.VN