Vấn đề 'nóng' của EU

Theo các nguồn tin báo chí châu Âu, Thủ tướng Anh T.May có phát biểu ngắn trước các lãnh đạo EU ngày 19-9 về vấn đề Brexit, trước khi lãnh đạo 27 nước EU còn lại thảo luận trong ngày 20-9. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Anh “không có gì nhiều để nói” trước các nhà lãnh đạo EU trong bối cảnh nội bộ nước Anh vẫn bất đồng về Brexit, trong khi đàm phán Anh - EU vẫn còn những trở ngại lớn. Hôm 18-9, Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU M.Barnier đã bày tỏ tin tưởng rằng hai bên có thể đạt được “thỏa thuận ly hôn” nếu tính toàn vẹn của thị trường chung châu Âu được bảo đảm.

Giới phân tích nhận định, đến thời điểm hiện tại, Anh và EU đã thu hẹp đáng kể bất đồng trong đàm phán Brexit. Tuy nhiên, hai bên vẫn chưa vượt qua được điểm mấu chốt để đạt thỏa thuận cuối cùng, đó là vấn đề biên giới giữa vùng lãnh thổ Bắc Ireland thuộc Anh và CH Ireland. Cả Anh và EU đều muốn tránh một đường biên giới cứng giữa Bắc Ireland và CH Ireland vì đường biên giới này có thể hủy hoại thỏa thuận hòa bình ký năm 1998 mang tên “Ngày thứ sáu tốt lành” giúp chấm dứt hàng chục năm xung đột tại đây. London và Brussels chưa đạt được sự đồng thuận về việc giám sát hoạt động trao đổi hàng hóa giữa Anh và EU tại khu vực này nếu không có đường biên giới.

Theo truyền thông châu Âu, EU cho rằng những đề xuất của Thủ tướng May về những quy định chung liên quan Brexit và thỏa thuận hải quan mà Anh đưa ra không bảo đảm tính nguyên vẹn của EU. Ngoài ra, các nhà ngoại giao EU cũng chỉ trích ngôn từ dùng trong dự thảo tuyên bố chính trị về thỏa thuận tương lai quan hệ Anh - EU là mập mờ, không rõ ràng. Quan điểm của EU vẫn là “kiên quyết không nhượng bộ” và Anh cần phải ký vào giải pháp dự phòng đối với vấn đề Bắc Ireland, nhằm bảo đảm sẽ không có đường biên giới cứng trên đảo Ireland thời hậu Brexit.

Trong khi đó, phía Anh cũng chưa có dấu hiệu sẽ “xuống thang” trong đàm phán Brexit với EU. Báo chí Anh vừa dẫn lời Thủ tướng Mây phát biểu trước thềm cuộc họp ngày 20-9 của EU rằng, dù tin tưởng đàm phán Brexit “về đích”, nhưng bà vẫn lưu ý rằng London cần chuẩn bị sẵn sàng trước nguy cơ không đạt “thỏa thuận ly hôn”. Người phát ngôn của Thủ tướng Anh còn nhấn mạnh rằng, Chính phủ Anh đang triển khai những kế hoạch sẽ giúp Anh thành công ở mọi kịch bản. Bên cạnh đó, Luân Đôn tiếp tục thể hiện quan điểm khá cứng rắn về các vấn đề liên quan Brexit.

Ngày 18-9, Bộ Nội vụ Anh thông báo sẽ xem xét một báo cáo của Ủy ban Tư vấn di trú (MAC), trong đó cho rằng Anh không nên ưu đãi cho công dân của EU trong hệ thống di trú nước này sau khi rời khỏi EU. Trước đó, Bộ trưởng phụ trách vấn đề Brexit của Anh D.Raab cảnh báo nước Anh sẽ không thanh toán khoản tài chính như đã cam kết với EU hậu Brexit, nếu hai bên không đạt được “thỏa thuận ly hôn”. Ông Raab nhấn mạnh “đây không phải lời đe dọa mà là tuyên bố thật sự”.

EU cũng tiếp tục “nắn gân” Anh bằng cảnh báo về viễn cảnh kinh tế đen tối, nếu đàm phán Brexit thất bại. Tờ Times vừa dẫn phát biểu trước thềm cuộc họp cấp cao EU của các nhà ngoại giao EU cảnh báo rằng, Thủ tướng Anh T.Mây cần phải có những điều chỉnh đáng kể về “ranh giới đỏ” của bà đối với vấn đề Brexit. Các nguồn tin từ báo chí Anh cho biết, những nhà ngoại giao kỳ cựu của EU dự đoán nước Anh sẽ bước vào những giờ khắc “đen tối nhất”, gần như rơi vào vòng xoáy của một Brexit không đạt được thỏa thuận.

Sau đó, nước Anh sẽ buộc phải tuân theo những yêu cầu của EU để hai bên đi tới thỏa thuận Brexit. Trong khi đó, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cảnh báo, kinh tế Anh sẽ suy yếu nếu vào năm tới nước Anh rời EU mà không đạt được một thỏa thuận Brexit. Báo cáo hằng năm của IMF dự báo kinh tế Anh sẽ chỉ tăng trưởng khoảng 1,5% trong năm 2018 và 2019 nếu Anh và EU đạt được một “thỏa thuận ly hôn”, thấp hơn so với tốc độ tăng trưởng 1,75% nếu Anh ở lại EU.

Trong bối cảnh thời gian để thảo luận không còn nhiều, Anh và EU vẫn ở thế giằng co trong đàm phán như trên, Brexit chắc chắn sẽ tiếp tục là một vấn đề gai góc của các nhà lãnh đạo EU trong hội nghị cấp cao lần này. Theo các nhà phân tích, việc không đạt được thỏa thuận hoặc chỉ đạt được thỏa thuận vào phút chót sẽ đều là “kịch bản tồi” với cả hai bên, bởi họ không còn quỹ thời gian để triển khai biện pháp đối phó các tác động tiêu cực từ việc Anh rời bỏ “mái nhà chung châu Âu”.

VIỆT HOÀNG