Vẫn còn tình hình trốn đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp

Ngày 17/8, Đoàn Giám sát tình hình thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế của Hội đồng Quản lý Bảo hiểm xã hội Việt Nam (Hội đồng) đã thực hiện chương trình giám sát tại tỉnh Quảng Trị. Đoàn Giám sát của Hội đồng do Thượng tướng Nguyễn Văn Thành - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Ủy viên Hội đồng quản lý Bảo hiểm xã hội Việt Nam làm Trưởng Đoàn.

Tham gia Đoàn Giám sát còn có Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam - ông Trần Đình Liệu cùng đại diện lãnh đạo Văn phòng Hội đồng, lãnh đạo một số đơn vị có liên quan của Bảo hiểm xã hội Việt Nam; và đại diện lãnh đạo một số đơn vị có liên quan của Bộ Công an.

Đoàn giám sát làm việc tại Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị.

Về phía tỉnh Quảng Trị làm việc với Đoàn có: Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Chính; cùng lãnh đạo một số sở, ngành liên quan (Công an, Tài Chính, Y tế, LĐ-TB&XH, Liên đoàn Lao động tỉnh, Cục Thuế, Ban Văn hóa xã hội - H tỉnh, Bưu điện tỉnh…) và lãnh đạo Bảo hiểm xã hội tỉnh, và lãnh đạo các Phòng nghiệp vụ có liên quan.

Theo chương trình làm việc của Đoàn Giám sát: Sáng 17/8, Đoàn làm việc với BHXH tỉnh và tiến hành khảo sát tình hình KCB BHYT tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Trung tâm Y tế huyện Triệu Phong; chiều cùng ngày, Đoàn làm việc với Tỉnh ủy, UBND tỉnh và một số sở, ngành có liên quan của tỉnh về tình hình tổ chức thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh.

Phát biểu trong chương trình Giám sát, Thượng tướng Nguyễn Văn Thành - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Ủy viên Hội đồng quản lý BHXH Việt Nam - Trưởng Đoàn Giám sát nhấn mạnh, Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế là những chính sách an sinh quan trọng trong hệ thống chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước ta.

Đặc biệt, hệ thống các văn bản hướng dẫn thực hiện Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế hiện là hệ thống có đầy đủ văn bản lãnh đạo chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhất trong các lĩnh vực. Các chế độ BHXH của Việt Nam đã bao quát hầu hết chế độ theo thông lệ quốc tế, thực hiện 8/9 chế độ BHXH theo thông lệ của các nước và Công ước số 102 (năm 1952) của Tổ chức Lao động quốc tế ILO về những quy phạm an sinh xã hội tối thiểu.

Quy mô BHXH ngày càng được mở rộng đến tất cả mọi NLĐ với gần 14 triệu người tham gia BHXH, hơn 86 triệu người tham gia BHYT.

Tuy nhiên, Thượng tướng Nguyễn Văn Thành nhận định, qua đánh giá còn một số tồn tại như diện bao phủ BHXH còn thấp so với tiềm năng; tình hình nợ đóng, trốn đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp còn phổ biến; tình trạng lạm dụng quỹ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế vẫn còn xảy ra thường xuyên.

Xã hội ngày càng phát triển thì việc tổ chức thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế càng trở thành vấn đề quan trọng, liên quan mật thiết đến vấn đề an sinh, an ninh, an toàn và ổn định chính trị - xã hội.

Theo đó, Thượng tướng đề nghị Tỉnh ủy, UBND tỉnh cùng các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh phải xác định rõ trách nhiệm tổ chức thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế không phải là nhiệm vụ riêng của Ngành BHXH mà là nhiệm vụ chính trị của cả hệ thống chính trị theo tinh thần Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng;

Đồng thời yêu cầu các cấp chính quyền, qua chương trình giám sát lần này cần tập trung đánh giá rõ thực chất việc tổ chức thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh; nhìn nhận khách quan về những hạn chế, khó khăn còn tồn tại để đưa ra các kiến nghị, giải pháp tháo gỡ cụ thể, nhằm tổ chức hiệu quả hơn các chính sách này trong thời gian tới, hướng tới hoàn thiện mục tiêu Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế toàn dân.

Thượng tướng Nguyễn Văn Thành phát biểu tại buổi làm việc.

Báo cáo về tình hình thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh với Đoàn Giám sát, Giám đốc BHXH tỉnh Hồ Sỹ Nam cho biết, trong những năm qua, BHXH tỉnh thường xuyên nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của BHXH Việt Nam, Tỉnh ủy, UBND tỉnh; sự phối kết hợp của các sở, ban, ngành liên quan, theo đó, công tác tổ chức thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trên địa bàn tỉnh đạt được những kết quả tích cực.

Ông Hồ Sỹ Nam nhấn mạnh, thời gian qua, xác định công tác thu, phát triển đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp là nhiệm vụ chính trị hàng đầu của Ngành, BHXH tỉnh đã chủ động áp dụng các giải pháp để tăng cường triển khai có hiệu quả.

Theo đó, tính đến ngày 30/6/2018, toàn tỉnh có: 2.531 đơn vị tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp; 49.960 người tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội tự nguyện, đạt 17,6% lực lượng trong độ tuổi lao động; 39.089 người tham gia BH thất nghiệp, đạt 13,76% lực lượng trong độ tuổi lao động; 579.474 người tham gia BHYT, tăng 33.000 người so với cùng kỳ năm 2017, đạt tỷ lệ bao phủ 92,13% dân số (579.474/629.005 người), vượt 6,33% so với chỉ tiêu Chính phủ giao năm 2018 (85,8%).

Công tác giải quyết các chế độ BHXH được thực hiện kịp thời, đầy đủ. Kết quả, trong 6 tháng đầu năm 2018, cơ quan BHXH các cấp của tỉnh đã: Chi trả chế độ lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng cho 23.657 người với số tiền 519,6 tỷ đồng; chi trả chế độ BH thất nghiệp hàng tháng và hỗ trợ học nghề cho 1.409 lượt người với số tiền là 13 tỷ đồng; giải quyếtcho 1.904 trường hợp hưởng chế độ BHXH, BH thất nghiệp hàng tháng, 2.345 người hưởng BHXH một lần, 8.374 lượt người hưởng các chế độ BHXH ngắn hạn.

BHXH tỉnh đã tổ chức giám định và thanh quyết toán cho 589 nghìn lượt KCB BHYT, giảm 2.300 lượt (0.39%) so với cùng kỳ năm 2017 với tổng chi phí trên 221.993 triệu đồng, giảm 20.992 triệu đồng (tương ứng 8,64%) so với cùng kỳ năm 2017; thực hiện phối hợp kiểm tra liên ngành (giữa BHXH, Sở Y tế và Công An tỉnh) theo Kế hoạch tại 06 cơ sở KCB BHYT, thu hồi về quỹ BHYT số tiền 936 triệu đồng.

Ông Hồ Sỹ Nam cũng cho biết, bắt đầu từ năm 2016, theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, chính sách BHYT đã có nhiều thay đổi như thực hiện thông tuyến huyện, tăng giá viện phí từ ngày 01/3/2016 theo quy định tại Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT-BYT-BTC ngày 29/10/2015 của liên Bộ Y tế - Tài chính về quy định thống nhất giá dịch vụ KCB BHYT giữa các bệnh viện cùng hạng trên toàn quốc. Vì vậy, chi phí KCB BHYT trên địa bàn trong các năm 2016, 2017 đã có gia tăng đáng kể và cũng trong hai năm này, lần đầu tiên kể từ khi thực hiện Luật BHYT, tỉnh Quảng Trị diễn ra tình trạng bội chi quỹ KCB BHYT.

Bên cạnh đó, do đặc thù của tỉnh, đa số các đối tượng tham gia BHYT trên địa bàn là đối tượng chính sách có mệnh giá thẻ BHYT thấp (bình quân 760.000 đồng/thẻ) so với mức chi KCB BHYT trung bình chung toàn quốc (năm 2017 là 1.106.000 đồng/thẻ); mặt khác, về mặt pháp lý, các cơ sở KCB BHYT chưa được gắn trách nhiệm quản lý quỹ KCB BHYT, vì vậy một bộ phận cơ sở KCB không tiết kiệm trong việc sử dụng quỹ BHYT, khiến tình trạng bội chi quỹ hai năm gần đây cao mà chưa thể khắc phục được triệt để.

Về công tác cải cách thủ tục hành chính, thực thi công vụ, ngoài việc tổ chức bộ phận “Một cửa” tại BHXH tỉnh và BHXH các huyện, thị xã, thành phố để tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân theo quy định, BHXH tỉnh đã vận hành có hiệu quả phần mềm “Tiếp nhận và quản lý hồ sơ”, đảm bảo công khai, minh bạch, chuyên nghiệp trong công tác tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính.

Việc thực hiện giao dịch điện tử, tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ bưu điện dần ổn định và đạt được những kết quả khả quan, rút ngắn thời gian, tiết kiệm chí phí, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các tổ chức, đơn vị, cá nhân trong giao dịch với cơ quan BHXH.

Ông Trần Đình Liệu - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam phát biểu tại buổi làm việc.

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết, xuất phát từ tình hình thực tế, đến năm 2020 không thể hoàn thiện mục tiêu khoảng 50% lao động trong độ tuổi tham gia BHXH theo tinh thần Nghị quyết số21-NQ/TW của Bộ Chính trị, vừa qua Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH đã giảm chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH xuống còn 35% vào năm 2021.

Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 102/NQ-CP về việc giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH với các nguyên tắc, chỉ tiêu, tiêu chí và phương pháp xây dựng chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH cụ thể.

Qua đó, Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu đề nghị, BHXH tỉnh cần chủ động phối hợp với Cục Thuế và Thanh tra của Sở LĐ-TB&XH rà soát, tổng hợp và nắm rõ số đơn vị, DN chưa tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động trên địa bàn tỉnh, đồng thời triển khai các giải pháp để tăng cường phát triển đối tượng tham gia với nhóm NLĐ tại các đơn vị, DN này; nỗ lực phát huy tối đa hiệu quả công tác thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT của Ngành để hạn chế tình trạng nợ đóng, trốn đóng BHXH, BH thất nghiệp, BHYT, đảm bảo an toàn quỹ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế.

Bên cạnh đó, Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu cũng nhấn mạnh, BHXH tỉnh cần chủ động tham mưu ngay với Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh để tiến hành các bước triển khai các Nghị quyết mới về BHXH của Đảng và Chính phủ với các chương trình hành động và kế hoạch cụ thể, kịp thời, nhằm đảm bảo công tác phát triển đối tượng tham gia đạt hiệu quả theo đúng mục tiêu BHXH toàn dân mà Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đặt ra.

Trong đó, cũng cần tính toán kỹ lưỡng và tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh xem xét việc cân đối bố trí ngân sách tỉnh hỗ trợ thêm cho người tham gia BHXH tự nguyện, hoặc xã hội hóa công tác này nhằm hướng tới đảm bảo an sinh cho nhóm lao động phi chính thức khi hết tuổi lao động; hoặc xét thấy cần đề nghị Chính phủ tăng mức hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện lên mức cao hơn thì phải có văn bản kiến nghị cụ thể.

Về công tác KCB BHYT, quản lý sử dụng quỹ BHYT, Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu yêu cầu, BHXH tỉnh tiếp tục chủ động phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế và các cơ sở KCB phân tích, nhận định rõ các nguyên nhân chủ quan, khách quan dẫn đến tình trạng bội chi quỹ BHYT để có những giải pháp nhằm đảm bảo an toàn quỹ, bảo vệ quyền lợi KCB chính đáng cho người có thẻ BHYT.

Bên cạnh đó, Phó Tổng Giám đốc cũng đưa ra thực trạng tại một số bệnh viện, tuy đã được ngân sách Nhà nước cấp trang thiết bị KCB hiện đại nhưng không sử dụng mà sử dụng máy móc xã hội hóa và đề nghị BHXH tỉnh kiến nghị để Tỉnh ủy, UBND tỉnh có các chỉ đạo kịp thời nhằm khắc phục tình trạng này, góp phần bảo toàn quỹ BHYT.

Trao đổi về giải pháp, thành viên Đoàn Giám sát - Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn cho rằng, trước khi hướng đến việc phát triển đối tượng BHXH tự nguyện tại khu vực phi chính thức nhằm tiến tới BHXH toàn dân, Quảng Trị cần rà soát và tăng cường công tác thu với số đối tượng bắt buộc tham gia BHXH theo quy định của Luật BHXH.

Hiện toàn tỉnh có trên 30.000 lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, nhưng mới có trên 22.000 lao động tham gia. Theo đó, BHXH tỉnh nên sớm tham mưu, đề xuất những giải pháp cụ thể với Tỉnh ủy, UBND tỉnh để có sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời trong công tác phối hợp liên ngành nhằm đưa số 8.000 lao động thuộc diện bắt buộc còn lại tham gia BHXH.

Trong chương trình làm việc, các thành viên Đoàn Giám sát cùng các đại biểu của tỉnh đã cùng nhau chia sẻ, thảo luận làm rõ những vướng mắc về: Trách nhiệm, vai trò tham mưu, đề xuất của các sở, ngành liên quan với Tỉnh ủy, UBND tỉnh trong việc lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT; công tác mở rộng đối tượng tham gia BHXH, BHYT; việc xử lý tình trạng nợ đóng, trốn đóng Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp, cũng như công tác thanh - kiểm tra các đơn vị nợ, nhằm đảm bảo quyền lợi an sinh của NLĐ; tình hình bội chi quỹ BHYT và các giải pháp tối ưu nhằm nâng cao khả năng quản lý sử dụng quỹ KCB BHYT…

Qua thảo luận, các đại biểu đều thống nhất cho rằng, để thực hiện có hiệu quả công tác phát triển đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp, đặc biệt là tham gia BHXH tự nguyện, cần phải tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông với việc đổi mới cả về nội dung và hình thức theo hướng chuyên nghiệp, tập trung vào nhóm đối tượng người tham gia BHYT theo hộ gia đình và NLĐ trong khu vực phi chính thức.

Phát huy vai trò của các cơ quan thông tấn báo chí trong công tác tuyên truyền nhằm giúp đơn vị, DN và người dẫn hiểu được bản chất ưu việt, nhân văn và lợi ích của các chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, từ đó tự giác tham gia.

Song song đó, nhằm đảm bảo việc sử dụng an toàn quỹ Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, công tác truyền thông phải đảm bảo phổ biến rộng khắp với tần suất gia tăng việc tuyên truyền về các quy định của pháp luật BHXH, BH thất nghiệp, BHYT, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về BHXH, BH thất nghiệp, BHYT của người tham gia, thụ hưởng chế độ nói riêng cũng như của các đơn vị, cơ sở KCB và người dân nói chung.

Kết luận chương trình giám sát, Thượng tướng Nguyễn Văn Thành - Trưởng đoàn Giám sát đánh giá cao sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự phối hợp tham gia của các sở, ngành, đoàn thể trong việc tổ chức thực hiện chính sách BHXH trên địa bàn tỉnh thời gian qua. Thượng tướng Nguyễn Văn Thành nhấn mạnh, qua giám sát cho thấy, Quảng Trị đã nhận định và đánh giá đúng, trúng tình hình, đưa ra được những kiến nghị, đề xuất cùng giải pháp cụ thể.

Thượng tướng Nguyễn Văn Thành yêu cầu, trong việc tổ chức thông tin, truyền thông về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp ngoài những ý kiến các đại biểu đã chỉ rõ, tỉnh cần phải tăng cường tính nhạy bén trong việc tổ chức thực hiện mặt công tác đón đầu này, phải thực hiện và truyền thông làm sao để dân hiểu, dân chia sẻ và ngày càng có lòng tin vào các chính sách ưu việt, nhân văn này của Đảng, Nhà nước ta; việc triển khai các chương trình hành động, kế hoạch tổ chức thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW phải được tiến hành với các bước đi thận trọng, có nghiên cứu, đánh giá đề xuất các nhiệm vụ giải pháp với lộ trình cụ thể nhằm tiến tới mục tiêu Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế toàn dân.

Trúc Diệp