Văn bản TPP-11 cuối cùng mạnh tay loại bỏ dấu ấn của Mỹ

Văn bản cuối cùng của Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), hay TPP-11 công bố ngày 21.2. Ảnh: Reuters

Các chuyên gia nhận định, hiệp định này đã tiến gần hơn tới việc trở thành hiện thực ngay cả khi không có Mỹ.

“Liều thuốc” đối phó với Mỹ

Từ Wellington, Bộ trưởng Thương mại New Zealand David Parker cho biết, văn bản sửa đổi vừa công bố sẽ được xem xét kỹ lưỡng trước khi chính thức ký kết tại Chile ngày 8.3 tới. Theo Reuters, hơn 20 điều khoản đã bị đình chỉ hoặc thay đổi, trong đó, các quy tắc về sở hữu trí tuệ vốn được đưa vào TPP-12 theo yêu cầu của Washington.

“Những thay đổi lớn với TPP-11 là việc đình chỉ toàn bộ các điều khoản của hiệp định. Họ đã đình chỉ nhiều điều khoản gây tranh cãi, đặc biệt là về dược phẩm”- Kimberlee Weatherall - giáo sư luật tại Đại học Sydney - cho hay.

Reuters nhận định, sự thành công của hiệp định đã được giới chức Nhật Bản và các nước thành viên khác ca ngợi như là một “liều thuốc” ngăn chặn chủ nghĩa bảo hộ đang gia tăng của Mỹ, đồng thời hy vọng Washington sẽ ký kết lại.

“CPTPP trở nên quan trọng hơn trước những mối đe dọa ngày càng gia tăng đối với việc triển khai hiệu quả các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)”- Bộ trưởng Thương mại New Zealand David Parker nói về thỏa thuận sẽ có hiệu lực vào cuối năm 2018 hoặc nửa đầu năm 2019.

Theo Bộ trưởng Thương mại Australia Steve Ciobo, CPTPP sẽ loại bỏ hơn 98% thuế quan trong khu vực thương mại có GDP đạt khoảng 10 nghìn tỉ USD, chiếm hơn 13% GDP toàn cầu.

Các nước thành viên đã nhanh chóng nói về những lợi ích kinh tế mà CPTTP mang lại. “TPP-11 sẽ giúp tạo ra nhiều việc làm mới cho người dân Australia trên tất cả các lĩnh vực - nông nghiệp, chế tạo máy móc, khai thác mỏ, dịch vụ - khi thỏa thuận tạo ra những cơ hội mới trong khu vực mậu dịch tự do trải dài khắp Châu Mỹ và Châu Á”- Reuters dẫn lời Bộ trưởng Thương mại Australia.

Chính phủ New Zealand dự kiến CPTPP sẽ thúc đẩy nền kinh tế quốc đảo lên khoảng từ 1,2 tỉ đôla New Zeland (881 triệu USD) tới 4 tỉ đôla New Zealand mỗi năm. Các doanh nghiệp xuất khẩu trái kiwi và thịt bò nằm trong số những bộ phận hưởng lợi hàng đầu. Theo Interest, việc gia nhập CPTPP sẽ mang lại lợi thế lớn cho ngành công nghiệp sữa (dự kiến giảm 88,5 triệu đôla New Zealand nhờ cắt giảm thuế), thịt, bao gồm thịt bò và thịt cừu (57 triệu đôla New Zealand), và trồng trọt (25 triệu đôla New Zealand). Lâm nghiệp, thủy sản và rượu sẽ tiết kiệm được khoảng 10 triệu đôla New Zealand.

Các chuyên gia đánh giá cao việc gia nhập CPTTP giúp nước này tiếp cận các thị trường Mexico, Peru, Canada và Nhật Bản - những nước New Zealand hiện không có các thỏa thuận tự do thương mại. Ví dụ, khi CPTPP được thực hiện đầy đủ, các nhà xuất khẩu hàng hóa New Zealand sang Nhật Bản sẽ phải trả chưa tới 200 triệu đôla New Zealand tiền thuế.

Phân tích cũng cho thấy, nếu New Zealand không ký CPTPP sẽ dẫn đến giảm 183 triệu USD trong GDP vì “vị trí của New Zealand trong chuỗi cung ứng khu vực sẽ bị suy yếu”.

Hy vọng Mỹ trở lại

Tháng trước, ông Donald Trump tuyên bố trong Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Thụy Sĩ rằng, Washington có thể trở lại TTP nếu có 1 thỏa thuận tốt hơn. Một số nhà lập pháp đảng Cộng hòa đang đẩy mạnh việc đưa Mỹ trở lại. “Chúng tôi khuyến khích các vị nỗ lực để bảo đảm những cải cách cho phép Mỹ tham gia vào hiệp định” - Washington Post dẫn lá thư của 25 thượng nghị sĩ Cộng hòa.

“Tăng cường cam kết kinh tế với 11 quốc gia hiện có trong TPP có tiềm năng để cải thiện đáng kể khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Mỹ và hỗ trợ hàng triệu việc làm của Mỹ”- các nghị sĩ Mỹ nhận định.

Tuy nhiên, hôm 21.2, ông David Parker cho biết, triển vọng Mỹ trở lại trong 2 năm tới là “rất khó có khả năng” và thậm chí, nếu Washington tỏ ra sẵn sàng gia nhập CPTPP cũng không có gì đảm bảo rằng, các thành viên sẽ dỡ bỏ tất cả các điều khoản vốn đã bị đình chỉ.

“Chúng tôi đã làm việc, lấy động lực từ hy vọng Mỹ sẽ sớm trở lại hiệp định thương mại. Chúng tôi hoan nghênh sự tích cực của Mỹ đối với TPP. Tuy nhiên, chúng tôi mất nửa năm để đạt được thỏa thuận (đối với TPP-11) thông qua các cuộc đàm phán chuyên sâu”- trưởng đoàn đàm phán Nhật Bản Kazuyoshi Umemoto nói về khả năng thu hút Washington trở lại và cho rằng, thỏa thuận TTP-11 có thể sẽ tác động với Mỹ.

HÀ LIÊN