Vài lời về đoạn thơ trích mà một số bạn tranh luận và mắng mỏ

Đây là bài thơ kể chuyện. Một em bé nằm ở bệnh viện, mơ thấy Bác Hồ đến thăm, Bác cho em quà và đắp lại cái áo cho em khi đêm phanh ra hở ngực, rồi lặng lẽ ra đi. Em bé tỉnh dậy và thấy đấy chỉ là giấc mơ. Còn sự thực là đầy trời đèn sáng trong mưa. Mọi người vẫn đang viếng Bác (Xin nhớ hồi Bác mất, mưa tầm tã suốt một tuần), và em nghĩ rằng, có lẽ Bác chỉ yên nghỉ ban ngày, còn ban đêm Bác đi chăm sóc trẻ con, nhất là những em bé bất hạnh phải nằm trong bệnh viện. Bài thơ có gì là ghê sợ đâu. Bác Hồ yêu thương trẻ em là điều ai cũng biết. Chúng ta đã từng thấy bức ảnh Bác bón bột cho một em bé ở Việt Bắc. Bác còn viết: "Ai yêu các nhi đồng/ Bằng Bác Hồ Chí Minh.".."Đêm nay trăng sáng như gương,/ Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng"... Bác còn viết Bác chỉ muốn làm xong công việc rồi "Xách bương dắt trẻ ra vườn tưới rau....".

Tôi viết bài thơ này cũng chỉ nói về tấm lòng Bác đối với trẻ con. Bài thơ viết khi tôi có 11 tuổi đang nằm viện. Chuyện Bác Hồ đến thăm là giấc mơ của em bé đang nằm viện. Câu chuyện cũng chỉ diễn ra trong bệnh viện. Chỉ tiếc người làm sách lại trích mấy câu cuối, và đoạn trích lại tách ra khỏi bài, nghĩa là tách ra khỏi hoàn cảnh của câu chuyện nên người đọc không hiểu gì cả. Còn tất nhiên câu hỏi thì không có gì khó. Chỉ yêu cầu đặt câu hỏi cho những chữ in đậm thì em bé nào cũng làm được. Tuy nhiên, tôi vẫn muốn những người làm sách nên cẩn trọng. Có những câu thơ tách ra, nó vẫn đứng được độc lập. Nhưng cũng có những câu không tách ra được. Trường hợp mấy câu trích này là thế. Múon tách phải có lời dẫn. Ở đây không có lời dẫn. Đấy là điều rất tiếc. Cả bài thơ đây:

EM GẶP BÁC HỒ:

Có ai se sẽ ngồi xuống đầu giường

Đưa bàn tay mát như kem sữa

Xoa lên trán em đang dịu lửa

Vuốt lên mắt em đang bớt mờ

A, Bác Hồ!

Bác Hồ ta đó!

Bác mặc tấm áo ka ki

Bàng bạc sương rừng Pắc Bó

Trán Bác có ngôi sao

Thảo nào

Bác đi đêm không lạc

Bác cười rung rung chòm râu

Mắt Bác sao mà thương thế

Tóc Bác thơm lừng gió bể

Thơm nắng đường xa

Bác cho em nhiều quà

Và khen dạo này em béo khỏe

Hơn ngày xưa nhiều

Cúc áo em bị đứt từ chiều

Đêm phanh ra, hở ngực

Bác đắp vào cho em

Rồi Bác ra rất êm

Bác đi!

Bác đi rồi!

Em bỗng òa lên khóc

Tỉnh dậy thấy ướt đầm mái tóc

Nhìn xem Bác có đâu đây

Chỉ thấy đầy trời đèn sáng, mưa bay

Người người lặng im đi viếng Bác

Bóng đèn rưng rưng nước mắt...

Đúng rồi

Bệnh viện em vừa truy điệu Bác chiều nay

Nhưng Bác chỉ yên nghỉ ban ngày

Chứ ban đêm là Bác rời linh cữu

Bác chào chú đứng gác

Rồi đi vòng quanh khắp trên thế giới

Để chăm sóc trẻ con

Nhất là đứa nào phải nằm trong bệnh viện...

Viện Mắt - phố Bà Triệu, đêm 9-9-1969

________________

Nguồn: Trần Đăng Khoa, Góc sân và khoảng trời, NXB Văn hóa dân tộc, 1999

Trần Đăng Khoa