Ðường ai nấy đi
Mối quan hệ vốn nhiều sóng gió giữa Nga với NATO đi vào 'ngõ cụt' khi Thứ trưởng Ngoại giao Nga A.Grushko vừa tuyên bố Nga và Tổ chức Hiệp ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO) đã hoàn toàn chấm dứt hợp tác ở cả các lĩnh vực dân sự và quân sự. Việc Nga và NATO 'đường ai nấy đi' không chỉ là sự đáng tiếc cho hai đối tác này, mà còn bất lợi cho hòa bình, ổn định của nhiều khu vực trên thế giới.
Bình luận quốc tế
Thứ trưởng Ngoại giao Nga A.Grushko trong trả lời phỏng vấn hãng tin RIA Novosti cho biết, phía NATO từ chối các nội dung nghị sự tích cực trong quan hệ với "xứ sở bạch dương". Ông cho rằng, hiện tại NATO chưa có nhận thức về việc "thoát khỏi ngõ cụt này". Theo ông Grushko, việc NATO quyết định dừng các tiếp xúc, hợp tác quân sự với Nga là không có lý do. Theo đó, quan hệ hai bên hiện nay đang lặp lại tình trạng chiến tranh lạnh như lúc ban đầu NATO mới được thành lập.
An ninh tại châu Âu phụ thuộc nhiều vào mối quan hệ giữa Nga và NATO, do đó giới phân tích lo ngại rằng, tình trạng "chiến tranh lạnh" trong quan hệ giữa hai đối tác này có thể tạo ra nguy cơ bất ổn đối với an ninh ở khu vực châu Âu. Trong cuộc trả lời phỏng vấn của RIA Novosti nêu trên, ông Grushko cho rằng thực tế hiện nay khiến Nga và NATO cần phải quay trở lại học thuyết đối thoại và kiềm giữ, tuy nhiên hiện đang có nhiều "kiềm giữ" và rất ít "đối thoại". Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nga, chi phí quân sự của NATO (khoảng 1.000 tỷ USD) đang cao hơn chi phí của Nga gấp 22 lần, song Moscow không có ý định tham gia chạy đua để tăng chi phí, mà hướng tới các biện pháp "tiết kiệm, trọng điểm và hiệu quả".
Bộ trưởng Ngoại giao Nga S.Lavrov từng đề cập mối quan ngại này khi trả lời phỏng vấn báo chí Pháp mới đây, rằng liệu cuộc tập trận của NATO tại Ðông Âu có tạo ra nguy cơ kích hoạt chiến tranh thế giới thứ ba hay không. Theo người đứng đầu ngành ngoại giao Nga, NATO "đủ khôn ngoan" không để xảy ra cuộc chiến tranh lớn. Tuy nhiên, ông Lavrov cảnh báo, việc không có đối thoại bình thường với Nga khiến nguy cơ sự cố đụng độ không mong muốn có thể tăng lên đáng kể.
Quan hệ Nga - NATO đã "cơm không lành, canh chẳng ngọt" suốt thời gian dài vừa qua liên quan đến các vấn đề như: NATO mở rộng ở châu Âu; Hiệp ước Các Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) và tên lửa Novator 9M729 do Nga chế tạo mà NATO cáo buộc đe dọa an ninh châu Âu... Theo đó, hai bên gia tăng chỉ trích đối phương hơn là hợp tác và đối thoại. Tháng 10-2018, Tổng thống Mỹ D.Trump cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước INF khi chế tạo tên lửa Novator 9M729 đe dọa an ninh châu Âu. Ðến tháng 12-2018, Mỹ tuyên bố sẽ rút khỏi hiệp ước, nếu Nga không tuân thủ trở lại thỏa thuận này trong 60 ngày. Tuy nhiên, phía Nga khẳng định loại tên lửa kể trên không vi phạm INF; đồng thời Moscow cáo buộc Mỹ "kiếm cớ" rút khỏi hiệp ước để có thể tự do phát triển những loại tên lửa mới. Trong lần đối thoại hiếm hoi giữa Nga và NATO hồi đầu năm nay, hai bên đã không thể giải quyết mâu thuẫn liên quan đến tên lửa Novator 9M729. Tổng Thư ký NATO J.Stoltenberg trong phát biểu tại họp báo sau cuộc gặp của Hội đồng Nga - NATO tại Brussels đã thừa nhận "thực tế phũ phàng" rằng không có tiến triển thực chất nào trong cuộc gặp giữa hai bên và INF đang gặp nguy hiểm thật sự.
Việc NATO và Nga "hoàn toàn chấm dứt hợp tác ở cả các lĩnh vực dân sự và quân sự" như tuyên bố của Thứ trưởng Ngoại giao Nga A.Grushko cho thấy mối quan hệ giữa hai đối tác này đã tạm thời "đóng băng". Thực tế nêu trên đòi hỏi cả Nga, Mỹ và các thành viên NATO cùng phải nỗ lực mới có thể tìm ra lối thoát để khai thông thế bế tắc trong quan hệ Nga - NATO. Trong phát biểu mới đây, ông Grushko đã đưa ra một "gợi ý" đáng chú ý là NATO có thể đổi mới thông qua con đường "thiết lập quan hệ đối tác chiến lược đích thực với Nga".
Trong bối cảnh Nga và NATO dù muốn hay không, vẫn luôn cần nhau và có lợi ích an ninh chung ở châu Âu; bên cạnh đó, quan hệ Nga - Mỹ đang có triển vọng được cải thiện; hy vọng rằng gợi ý của Thứ trưởng A.Grushko sẽ trở thành sáng kiến giúp đưa quan hệ Nga - NATO ra khỏi "ngõ cụt".
