Ung thư não: Định nghĩa, triệu chứng, nguyên nhân

Ung thư não là gì?

Các tế bào ung thư phát triển để tạo thành một khối mô ung thư (khối u) can thiệp vào các chức năng của não như kiểm soát cơ bắp, cảm giác, trí nhớ và các chức năng cơ thể bình thường khác.

Các khối u bao gồm các tế bào ung thư được gọi là khối u ác tính, và những khối u bao gồm chủ yếu là các tế bào không ung thư được gọi là khối u lành tính.

Các tế bào ung thư phát triển từ mô não được gọi là khối u não nguyên phát trong khi các khối u lan từ các vị trí cơ thể khác đến não được gọi là khối u di căn hoặc thứ phát.

Thống kê cho thấy ung thư não xảy ra không thường xuyên (1,4% trong tổng số bệnh nhân ung thư mới mỗi năm), do đó, nó không được coi là một bệnh phổ biến và có khả năng phát triển ở khoảng 23.770 người mới mỗi năm với khoảng 16.050 ca tử vong theo ước tính của Viện Ung thư Quốc gia (NCI) và Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ.

Chỉ có khoảng 5% khối u não có thể là do các điều kiện di truyền như u xơ thần kinh, xơ cứng củ và một số loại khác.

Phân nhóm ung thư não

Các khối u não nguyên phát phổ biến nhất thường được đặt tên cho loại mô não (bao gồm cả ung thư thân não) vị trí chúng phát triển ban đầu.

Đó là u thần kinh đệm, u màng não, u tuyến yên, u tế bào Schwann ở tiền đình và khối u nguyên bào tủy (medulloblastomas). Gliomas có một số loại phụ, bao gồm u tế bào hình sao (ví dụ, u tế bào hình sao là ung thư não bao gồm các tế bào não bất thường được gọi là tế bào hình sao), oligodendrogliomas, ependymomas và u nhú màng đệm.

Glioblastomas phát sinh từ tế bào hình sao và thường là khối u rất ác tính (ác tính); các bác sĩ chẩn đoán Thượng nghị sĩ John McCain với dạng khối u não này.

Những cái tên này đều phản ánh các loại tế bào khác nhau trong não bình thường có thể trở thành ung thư. Các loại u được kết hợp với tên khối u, nó giúp các bác sĩ hiểu rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của bệnh ung thư não.

Ví dụ, u thần kinh đệm độ III (anaplastic) là một khối u nguy hiểm, trong khi u dây thần kinh thính giác là khối u lành tính độ I.

Tuy nhiên, ngay cả các khối u lành tính cũng có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng nếu chúng phát triển đủ lớn để gây tăng áp lực nội sọ hoặc làm tắc nghẽn cấu trúc mạch máu hoặc dòng chảy dịch não tủy.

Phân cấp độ ung thư não

Không phải tất cả các khối u não đều giống nhau, ngay cả khi chúng phát sinh từ cùng một loại mô não. Các khối u được chỉ định một lớp tùy thuộc vào cách các tế bào trong khối u xuất hiện như thế nào dưới kính hiển vi. Phân cấp độ này cũng cung cấp cái nhìn sâu sắc về tốc độ tăng trưởng của tế bào.

Viện Ung thư Quốc gia Hoa KỳNCI liệt kê các lớp sau từ lành tính đến ác liệt nhất (cấp IV):

Độ I: Mô lành tính. Các tế bào trông gần giống như các tế bào não bình thường và chúng phát triển chậm.

Độ II: Mô là ác tính. Các tế bào trông giống như các tế bào bình thường hơn là các tế bào trong khối u độ I.

Độ III: Mô ác tính có các tế bào trông rất khác với các tế bào bình thường. Các tế bào bất thường đang tích cực phát triển và có hình dạng bất thường rõ rệt (anaplastic).

Độ IV: Mô ác tính có các tế bào trông bất thường nhất và có xu hướng phát triển nhanh chóng.

Các giai đoạn của ung thư não là gì?

Ung thư não được tổ chức (giai đoạn mô tả mức độ ung thư) theo loại tế bào và cấp độ của chúng vì chúng hiếm khi lan sang các cơ quan khác, trong khi các bệnh ung thư khác, như ung thư vú hoặc ung thư phổi, được tổ chức theo cái gọi là giai đoạn TMN dựa trên vị trí và sự lây lan của các tế bào ung thư.

Nhìn chung, các giai đoạn ung thư này nằm trong khoảng từ 0 đến 4; với giai đoạn 4 cho thấy ung thư đã lan sang một cơ quan khác (giai đoạn cao nhất là 4).

Ung thư não di căn là gì?

Các tế bào ung thư phát triển trong một cơ quan cơ thể như phổi (loại mô ung thư nguyên phát) có thể lây lan qua sự mở rộng trực tiếp, hoặc thông qua hệ thống bạch huyết và/hoặc qua dòng máu đến các cơ quan khác của cơ thể như não.

Các khối u được hình thành bởi các tế bào ung thư như vậy lan rộng (di căn) đến các cơ quan khác được gọi là khối u di căn.

Ung thư não di căn là một khối các tế bào (khối u) có nguồn gốc từ một cơ quan khác và đã lan vào mô não.

Các khối u di căn trong não phổ biến hơn các khối u não nguyên phát. Chúng thường được đặt tên theo mô hoặc cơ quan nơi ung thư phát triển đầu tiên (ví dụ, khối u phổi di căn não hoặc ung thư vú di căn não, là những loại phổ biến nhất được tìm thấy).

Đôi khi, một tên viết tắt có thể được sử dụng thường gây nhầm lẫn cho mọi người; ví dụ, "ung thư não tế bào nhỏ" thực sự có nghĩa là "ung thư phổi tế bào nhỏ đã di căn lên não".

Mọi người không nên ngần ngại hỏi bác sĩ về bất kỳ thuật ngữ nào họ không hiểu hoặc về nguồn gốc của bệnh ung thư.

Nguyên nhân gây ung thư não?

Các khối u não nguyên phát phát sinh từ nhiều loại mô não (ví dụ, tế bào thần kinh đệm, tế bào hình sao và các loại tế bào não khác). Ung thư não di căn là do sự lây lan của các tế bào ung thư từ một cơ quan cơ thể đến não.

Tuy nhiên, nguyên nhân của sự thay đổi từ tế bào bình thường sang tế bào ung thư ở cả khối u di căn và nguyên phát vẫn chưa được hiểu đầy đủ.

Dữ liệu được thu thập bởi các nhà khoa học nghiên cứu cho thấy những người có yếu tố nguy cơ nhất định có nhiều khả năng mắc ung thư não.

Các cá nhân có các yếu tố rủi ro, chẳng hạn như có một công việc trong nhà máy lọc dầu, xử lý nhiên liệu máy bay hoặc hóa chất như benzen, nhà hóa học, ướp xác hoặc công nhân cao su, cho thấy tỷ lệ ung thư não cao hơn so với dân số nói chung.

Một số gia đình có một số thành viên bị ung thư não, nhưng di truyền (di truyền các đặc điểm từ cha mẹ sang con cái) là nguyên nhân gây ra các khối u não chưa được chứng minh. Các yếu tố nguy cơ khác như hút thuốc, phơi nhiễm phóng xạ và nhiễm virus (HIV) đã được đề xuất nhưng không được chứng minh là gây ung thư não.

Không có bằng cho thấy ung thư não là bệnh truyền nhiễm, do chấn thương đầu hoặc do sử dụng điện thoại di động.

Mặc dù nhiều báo chí và bài báo trên web cho rằng aspartame (chất làm ngọt nhân tạo) gây ung thư não, FDA vẫn khẳng định rằng nó không gây ung thư não và dựa trên hơn 100 nghiên cứu lâm sàng về độc tính và chất độc.

Điện thoại di động có gây ung thư não không?

Một số người lo ngại rằng điện thoại di động gây ung thư não. Một số báo cáo trên báo chí phổ biến và một số trang web cho rằng tránh sử dụng điện thoại di động và sử dụng chế độ ăn uống thực dưỡng sẽ giúp tránh ung thư não.

Tình trạng này đã trở nên trầm trọng hơn bởi một phán quyết gần đây về việc đưa điện thoại di động vào danh sách các vật phẩm "có thể" gây ung thư của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC).

Điều này đã được thực hiện bởi vì IARC cho rằng sự gia tăng các u thần kinh đệm có thể xảy ra khi sử dụng điện thoại di động nhiều.

IARC phân loại điện thoại di động là chất gây ung thư nhóm 2b; những chất này được coi là có thể gây ung thư, nhưng bằng chứng bị hạn chế ở cả người và động vật thí nghiệm. Báo cáo không nói rằng điện thoại di động gây ung thư não.

Hiện nay, nhiều nhà nghiên cứu tin chắc rằng không có bằng chứng tốt cho những tuyên bố gây ung thư này.

Vào tháng 12/2010, một nghiên cứu lớn với khoảng 59.000 người dùng điện thoại di động, với thời gian sử dụng từ năm đến 10 năm, chỉ ra rằng không có sự thay đổi đáng kể nào về tỷ lệ mắc ung thư não ở những người này. Các nhà điều tra cho rằng "mức độ sử dụng cao" của điện thoại di động trong thời gian dài vẫn chưa được điều tra.

Với hơn 5 tỷ điện thoại đang sử dụng và không có sự gia tăng đáng kể về u thần kinh đệm (loại ung thư não thường gặp nhất) được báo cáo trên toàn thế giới, nhiều nhà điều tra cho rằng sử dụng tế bào bình thường có thể không gây hại.

Tuy nhiên, đối với những độc giả muốn giảm thiểu bất kỳ liều bức xạ điện từ điện thoại di động nào, người đọc có thể tham khảo trang web về danh sách các điện thoại tạo ra mức phóng xạ cao nhất và thấp nhất (ví dụ http://reviews.cnet.com/2719-6602_7-291-2.html?tag=page;page).

Ngoài ra, việc sử dụng tai nghe hoặc chức năng loa sẽ cho phép sử dụng mà không cần điện thoại ở gần não. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ có một đánh giá chi tiết về hầu hết các nghiên cứu lớn được thực hiện về chủ đề này cho đến nay (http://www.cancer.org/cancer/cancercauses/othercarcinogens/athome/cellular-phones).

Ngoài ra, Viện Ung thư Quốc gia có một bài viết cập nhật thảo luận về tranh cãi "điện thoại di động và nguy cơ ung thư" rất chi tiết (http://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/radiation/cell-phones-fact-sheet).

Triệu chứng và dấu hiệu ung thư não là gì?

Mặc dù có một vài dấu hiệu cảnh báo sớm, các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến nhất của ung thư não có thể bao gồm một hoặc nhiều điều sau đây:

Đi lại khó khăn và/hoặc chóng mặt
Co giật
Yếu cơ (ví dụ, yếu tay và chân)
Nhức đầu (dai dẳng và/hoặc nghiêm trọng)

Các triệu chứng phổ biến khác có thể xảy ra bao gồm

Buồn nôn
Nôn mửa
Tầm nhìn mờ,
Thay đổi mức độ nhanh nhẹn,
Buồn ngủ,
Giảm năng lực tinh thần và/hoặc nhầm lẫn,
Vấn đề về trí nhớ nhớ,
Những thay đổi trong lời nói, chẳng hạn như khó nói, giọng nói bị suy giảm hoặc không thể nói được
Thay đổi tính cách,
Ảo giác,
Yếu ở một bên của cơ thể,
Vấn đề phối hợp,
Mệt mỏi, và
Cảm giác kim châm ở chân hoặc giảm cảm giác tiếp xúc ở chân.

Những triệu chứng này cũng có thể xảy ra ở những người không bị ung thư não và không ai trong số các triệu chứng này một mình hoặc kết hợp có thể dự đoán rằng một người bị ung thư não.

Ung thư có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của não (ví dụ, thùy chẩm, trán, thùy hoặc thái dương, não, hoặc màng não).

U lympho não nguyên phát có thể xảy ra nhưng rất hiếm, u sọ hầu có nguồn gốc từ tuyến yên. Một số bệnh ung thư não có thể tạo ra một vài hoặc không có triệu chứng (ví dụ, một số khối u màng não và tuyến yên).

Mỹ Hân