Ứng phó các vấn đề về mắt trong đại dịch COVID-19 thế nào?

Cận thị: Dùng mắt để nhìn gần trong thời gian dài, với cường độ cao gây ra cận thị. Nghiên cứu trên sinh viên tại Singapore sau 3 tháng ôn thi miệt mài chúng sẽ phát sinh cận thị khoảng 0.50 D đến 0.75D. Nghiên cứu cỡ mẫu lớn (meta-analysis) tại Mỹ cho những người dùng các loại màn hình trên 7 giờ một ngày, sau 2 năm có tới 80% sẽ bị cận thị. Ngưỡng dùng máy tính và các loại màn hình khác dưới 5 giờ một ngày được coi là an toàn.

Khô mắt: Với các khó chịu như chói, cộm, dàn dụa nước mắt, nhìn mờ thoáng qua, không tiếp tục công việc được hoặc giảm tập trung khi làm việc máy tính. Màn hình LCD hiện đại vẫn không cản được hoàn toàn ánh sáng xanh, môi trường điều hòa thông khí nhân tạo, giảm chớp mắt do tăng chú ý… là tổng hợp các nguyên nhân làm khô mắt nhiều hơn, nặng hơn ở những người phải tiếp xúc với màn hình điện tử quá nhiều.

Mỏi mắt, đau đầu, rối loạn và co quắp điều tiết: Mỏi mắt, cảm giác giật mắt- tic, đau nhức trong hốc mắt, nhìn mờ cả xa và gần thoáng qua… là những khó chịu ai cũng đã từng bị khi làm việc quá nhiều với máy tính do mệt mỏi thị giác, tình trạng co cơ mắt hay mệt mỏi điều tiết. Nó báo hiệu có điều gì đó không ổn và nên nghỉ ngơi.

Giải pháp nào ứng phó?

Giãn cách việc ngồi trước màn hình, nghỉ ngơi xen kẽ: Sau 2 giờ làm việc với máy tính nên nghỉ 15 phút, sau một giờ học nên nghỉ 5 phút. Không ra ngoài hay thả tầm mắt được thì cũng nhắm mắt lim dim, massage quanh mắt, chườm ấm nếu mắt mệt mỏi. Qui tắc 20-20-20: Cứ 20 phút lại cho mắt nghỉ ngơi bằng cách nhìn ra xa 20 feets (6m) trong 20 giây.

Mát xa mắt giúp mắt được thư giãn khi phải làm việc quá nhiều.

Chiếu sáng và tăng độ tương phản: Màn hình có nấc tăng chiếu sáng tự thân, có nút tăng tương phản, chỉnh cỡ chữ và ký tự to lên… nhưng không nên tạo hiệu ứng glare (lóa, sáng quoắc). Chiếu sáng từ bên ngoài là nguồn phụ nhưng quan trọng nên chiếu từ phía trên và phía sau màn hình. Bóng đèn công suất bé, compact và đèn vàng là thích hợp, không nên dùng đèn neon. Không nên để máy tính ở gần cửa sổ hay nguồn sáng mạnh, gây giao thoa ánh sáng và hiệu ứng glare.

Cự ly, khoảng cách: Học bằng iphone nhìn khó do màn hình bé nếu chỉ nghe giảng và học ngoại ngữ thì ổn. Nên dùng laptop và destop là thích hợp. Khoảng cách từ mắt đến màn hình khoảng 1.5 lần đường chéo, destop khoảng 60-80 cm, laptop - ipad 30-40 cm. Màn hình cao hoặc thấp hơn mắt một chút, tạo với trục nhìn góc 15-20 độ. Với laptop bố mẹ cũng nên quan tâm đến bàn, ghế hợp với tầm vóc của trẻ.

Dinh dưỡng: Nên ăn nhiều rau, củ, quả màu đỏ hoặc vàng. Các loại hải sản, các loại cá, nhuyễn thể cũng rất tốt cho mắt và não.

Đảm bảo tổng thời gian tương tác với màn hình đừng quá 7 giờ một ngày.

Tăng cường dinh dưỡng các loại rau củ có màu cam giúp ích cho hoạt động của mắt.

Dùng thuốc: Có thể dùng một loại thuốc bổ mắt hay thực phẩm chức năng chứa vitamin A-E-C theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Khi làm việc với máy tính tần số chớp mắt sẽ giảm xuống còn 5-7 lần thay vì 15 lần như bình thường, dẫn đến tăng nguy cơ khô mắt. Vì vậy có thể dùng thêm nước mắt nhân tạo, thuốc bôi trơn và làm ẩm ướt bề mặt nhãn cầu, thuốc chống mỏi mắt. Các dạng thuốc không cần kê đơn này sẽ làm giảm bớt cơn mỏi mắt, chảy nước mắt, đau rát mắt có thể phát sinh khi làm việc với máy tính và các thiết bị điện tử. Thuốc chống mỏi mắt dạng nhỏ tác dụng khiêm tốn và không giải tỏa tức thì chuyện mỏi mắt. Các thuốc chống mỏi mắt thường chứa vitamin nhóm B, chorondine sunfat…

Dùng kính chuyên dụng: Kính dùng cho máy tính chuyên dụng có thể làm bạn thoải mái hơn khi dùng máy tính nhiều giờ trong ngày. Những người đang đeo kính thuốc (lão thị, cận-viễn- loạn thị) có thể sắm riêng một đôi kính chỉ dùng cho mắt nhìn thật tốt ở cự ly trung bình 20-26 inches (50-65 cm) tương ứng với khoảng cách từ mắt đến màn hình. Kính đa tròng cũng có tác dụng tương tự nếu người đeo dung nạp tốt.

Đối với những người đang đeo kính tiếp xúc sẽ rất dễ bị lạm dụng kính khi làm việc với máy tính do mải mê, bỏ qua qui trình sử dụng và vệ sinh kính. Vì vậy có thể nên thay đổi dùng kính gọng và kính tiếp xúc xen kẽ, đừng đeo kính khi đi ngủ, tuân thủ qui định vệ sinh và làm sạch kính.

Không nên xem phim 3D khi nghỉ giãn cách do COVID-19. Phim 3D gây mệt mỏi cho não và nhất là mắt do cưỡng bức mắt luôn lệch vào trong thái quá để tạo hiệu ứng 3D.

BS. Hoàng Cương (Bệnh viện Mắt Trung ương)