Ứng dụng công nghệ nội soi 3D cắt bỏ khối u lớn trong tim

Loại khối u lớn bằng kỹ thuật mổ nội soi với công nghệ 3D
Bệnh nhân N.T.H, nữ, 56 tuổi (Nghệ An), nhập viện trong tình trạng khó thở, đau ngực. Qua thăm khám phát hiện có khối u nhầy kích thước 6cm di động nguy hiểm trong buồng tâm nhĩ trái, lấp một phần lỗ van chính. Ngay lập tức các bác sĩ tiến hành phẫu thuật lấy khối u ra khỏi buồng tim cho người bệnh. Sau ca mổ kéo dài hơn 3h đồng hồ, toàn bộ khối u với phần vách tim diện u bám đã được cắt bỏ, vá lại vách tim bằng vật liệu thay thế. Điều đáng nói ở đây bệnh nhân đã được mổ theo phương pháp mổ nội soi với công nghệ 3D: chỉ qua các trocars nhỏ ≤ 1,2cm đục xuyên qua thành ngực, với hệ thống nội soi camera 3D. Đây là phương pháp mổ tim ít xâm lấn nhất hiện nay được thực hiện tại nước ta. Người bệnh đã tỉnh táo, tự thở chỉ sau vài giờ phẫu thuật. Đến nay sau mổ 6 ngày, bệnh nhân đã có thể xuất viện.

Ê kíp đang thực hiện lấy khối u lớn trong buồng tim cho bệnh nhân H. bằng công nghệ nội soi 3D.

TS. BS Nguyễn Công Hựu - Phó Giám đốc Bệnh E, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim Mạch và Lồng ngực, người trực tiếp thực hiện ca phẫu thuật nội soi 3D chia sẻ: Phương pháp mổ này không chỉ có tính thẩm mỹ mà còn giúp bệnh nhân quay trở lại các sinh hoạt đời thường nhanh hơn. Tuy nhiên đòi hỏi phẫu thuật viên phải có kinh nghiệm và thành thạo các kỹ thuật, khi phẫu thuật phải khéo léo không để vỡ khối u vì nếu khối u vỡ các mảnh vỡ bắn ra sẽ làm tắc mạch ngoại vi, mạch não và có nguy cơ tái phát. Phải làm sao loại bỏ hoàn toàn được khối u mà không làm ảnh hưởng đến cấu trúc tim.

TS. BS Nguyễn Công Hựu thăm khám cho bệnh nhân sau phẫu thuật.

Sự nguy hiểm của khối u nhầy

TS. BS Nguyễn Công Hựu cho biết: U nhầy là khối u lành tính, chiếm khoảng 50% các khối u nguyên phát ở tim, vị trí thường gặp nhất trong buồng tâm nhĩ trái (khoảng 75-80%), u gặp nhiều ở nữ hơn nam, độ tuổi hay gặp nhất 30-60 tuổi.

Biểu hiện lâm sàng của khối u: Các triệu chứng do tắc nghẽn trong buồng tim (biểu hiện khó thở, hồi hộp trống ngực, tức ngực…), các biến chứng tắc mạch do mảnh u vỡ theo dòng máu từ tim ra ngoài gây tắc mạch các cơ quan (não, tạng, chi). Có thể có triệu chứng viêm hệ thống do phản ứng kháng nguyên - kháng thể (sốt nhẹ, đau mỏi các khớp, máu lắng tăng…). Trong thực tế, biểu hiện lâm sàng đa dạng, đôi khi nghèo nàn cả về cơ năng lẫn thực thể do đó rất dễ bỏ qua khi thăm khám. Nhiều trường hợp người bệnh không có triệu chứng, hoặc thoáng qua không để lại dấu ấn gì, được phát hiện tình cờ bằng siêu âm tim.

Khối u được lấy ra từ trong tim bệnh nhân.

Nói về sự nguy hiểm của khối u, theo TS. Hựu, khối u di động theo nhịp co bóp của quả tim, những khối u có cuống dài di động gây lấp kín lỗ van tim hoặc mảnh u vỡ gây tắc động mạch vành làm ngừng tim đột ngột là nguyên nhân đột tử. Biến chứng thuyên tắc mạch não, mạch tạng trong ổ bụng, mạch chi để lại những hậu quả nặng nề.

Nếu đã chẩn đoán có khối u nhầy trong buồng tim, người bệnh cần được phẫu thuật lấy bỏ khối u ngay để tránh các tai biến, biến chứng do u gây ra đe dọa đến tính mạng.

Mổ tim nội soi ứng dụng công nghệ 3D - Những ưu điểm vượt trội

TS. BS Nguyễn Công Hựu chia sẻ: Phương pháp mổ nội soi ứng dụng công nghệ 3D có nhiều ưu thế vượt trội. Với phương pháp mổ truyền thống, các bác sĩ sẽ mở dọc toàn bộ xương ức, đường mổ dài giữa ngực chừng 15-20cm, thiết lập hệ thống tim phổi nhân tạo, làm tim ngừng hoạt động, mở vào buồng tim cắt bỏ toàn bộ khối u. Nhiều trường hợp phải cắt bỏ cả phần thành, vách tim do khối u bám để lấy bỏ u triệt để tránh tái phát, sau đó vá lại thành, vách tim bằng vật liệu thay thế.

Đến nay, với sự phát triển của y học hiện đại, việc phẫu thuật lấy u nhầy trong buồng tim khá an toàn, tuy nhiên phương pháp vẫn tồn tại nhược điểm nhỏ là để lại sẹo mổ dài giữa ngực ảnh hưởng đến thẩm mỹ, nhất là khối u lại hay gặp ở nữ giới. Việc ứng dụng mổ nội soi đã giúp khắc phục bớt nhược điểm này. Với phương pháp mổ nội soi, toàn bộ các ống dẫn máu của hệ thống máy tim phổi nhân tạo được đưa vào từ mạch máu ngoại vi qua da bởi các vết chích nhỏ, các dụng cụ mổ (kéo, kẹp, dao điện…), được đưa qua các lỗ mở thành ngực tại các khoang liên sườn, tránh đường mổ truyền thống mở xương ức dọc dài giữa ngực. Phần lớn các kíp mổ nội soi hiện nay sử dụng đường mở 4-6cm cắt cơ liên sườn để thao tác phẫu thuật (được gọi là phương pháp nội soi hỗ trợ). Với kỹ thuật mổ nội soi toàn bộ, phẫu thuật viên giảm thiểu tối đa đường rạch da cắt cơ, thay vì đường cắt cơ 4-6cm, các thao tác phẫu thuật được thực hiện chỉ qua các trocars nhỏ ≤ 1,2cm đục qua da. Đây là phương pháp ít xâm lấn nhất, giảm tối đa các sang chấn phẫu thuật, giúp người bệnh nhanh hồi phục, đặc biệt đảm bảo tính thẩm mỹ cho nữ giới. Tuy nhiên, phương pháp đòi hỏi kíp phẫu thuật phải có kinh nghiệm, thành thạo kỹ thuật, được đào tạo bài bản trong thời gian dài hơn so với mổ mở thông thường hay nội soi hỗ trợ.

Hình ảnh vết mổ của bệnh nhân sau phẫu thuật bằng công nghệ nội soi 3D.

Cho đến nay trong cả nước mới chỉ có kíp phẫu thuật của Trung tâm tim mạch bệnh viện E thực hiện thường quy phương pháp này, không chỉ cho bệnh lý khối u trong tim mà nhiều bệnh lý tim mạch khác. Việc ứng dụng hệ thống nội soi với camera 3D vào trong mổ tim, giúp hình ảnh phẫu thuật trở nên rõ nét, có chiều sâu không gian, phóng đại các chi tiết, làm rõ hơn các góc khuất giải phẫu giúp cho các thao tác phẫu thuật trở nên thuận lợi, an toàn, rút ngắn thời gian mổ. Việc mổ nội soi toàn bộ với công nghệ 3D lấy các khối u trong tim cũng rất ưu điểm trong việc thám sát các ngóc ngách (vốn chằng chịt bởi các cấu trúc giải phẫu trong các buồng tim) tránh để sót các mảnh u mà phẫu thuật mở thông thường khó quan sát hết được.

Ngọc Anh