Ukraine loay hoay với những sáng kiến đầy tham vọng

Người đứng đầu Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng, ông Denis Pushilin ngày 17/2 đã lên án sáng kiến mới về hòa bình ở Donbass được trình bày bởi Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky tại Hội nghị An ninh Munich.

Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky

Ông Pushilin cho rằng, việc ông Zelensky định triển hai kế hoạch tuần tra chung ở khu vực biên giới sát Nga là rất khó xảy ra. Ngược lại với những nỗ lực hòa bình, hành động của chính quyền ở được cho là rào cản lớn nhất khiến miền Đông chưa thể toàn tâm toàn ý buông súng.

Ông Pushilin cho rằng, Kiev đang bị sa lầy trong việc giải quyết xung đột ở miền Đông Ukraine.

"Ví dụ, hãy xem đề xuất tuần tra chung của Ukraine. Kiev vẫn chưa có một bước nào để tiến hành phối hợp pháp lý với chúng tôi về trường hợp đặc biệt của Donbass" - ông Pushilin nói.

Thiếu vắng sự trao đổi, thảo luận trực tiếp, kế hoạch của ông Zelensky về việc giành lại Donbass xem ra chỉ trên bản nháp.

Cho đến nay, Ukraine chưa thực hiện đủ những nghĩa vụ của họ được quy định trong Thỏa thuận hòa bình Minsk. Động thái duy nhất đáng ghi nhận là việc Ukraine yêu cầu trao đổi toàn bộ số tù binh của cả hai.

Theo thỏa thuận hòa bình Minsk, ông Zelensky cần phải đảm bảo việc "im tiếng súng" ở Donbass, sửa đổi Hiến pháp và thực hiện đối thoại với Donbass.

Trước đó, Tổng thống Zelensky phát biểu trong một cuộc họp bên lề Hội nghị An ninh Munich, đề nghị xem xét khả năng tổ chức các cuộc tuần tra chung dọc biên giới Nga với các đại diện từ châu Âu như OSCE, cùng các nước cộng hòa Donetsk và Lugansk. Theo ông, những cuộc tuần tra này có thể được thực hiện trong quá trình chuẩn bị và trong quá trình bầu cử địa phương trong khu vực.

Kiev từ chối tuân thủ các quy định chính trị của các thỏa thuận hòa bình Minsk. Ukraine đã khăng khăng đòi kiểm soát một phần biên giới với Nga, mặc dù thỏa thuận Minsk tuyên bố rằng, điều này chỉ có thể xảy ra sau cuộc bầu cử mới ở Donbass.

Cuộc bầu cử cũng chỉ có thể diễn ra hợp pháp, theo đúng tiêu chuẩn châu Âu, sau khi Ukraine sửa đổi Hiến pháp, quy định rõ ràng về cơ chế đặc biệt cho Donbass.

Để tiến tới việc sửa đổi Hiến pháp này, chính quyền Tổng thống Zelensky cần có sự trao đổi, đối thoại với các phe ly khai đã tự xưng thành quốc gia độc lập. Tuy nhiên, mấu chốt vấn đề vẫn là ở chỗ Ukraine từ chối đối thoai với chính quyền tự xưng ở Donbass.

Một trạm kiểm soát ở Stanytsia Luhanska, vùng Luhansk hồi tháng 3/2017. Ảnh: Truyền thông Pháp

Chính quyền của ông Zelensky nhấn mạnh sẽ chỉ đối thoại với người đại diện cho nhân dân Donbass, chứ không phải chính quyền đang điều hành được Nga hậu thuẫn. Đại diện cho nhân dân ở Donbass có thể là các tổ chức dân sự, cũng bao gồm những người đã buộc phải di tản khỏi đây bởi chiến tranh tàn phá. Ông Zelensky kêu gọi mở chương trình "Hòa bình Donbass" để thu thập ý kiến xây dựng pháp luật của những người Donbass đã di tản có thể tham gia đóng góp.

Như vậy, cho tới nay, Ukraine vẫn chưa có thêm bất cứ động thái nào mới cho tiến trình hòa bình ở Donbass. Mới đây, Tổng thống Zelensky đã kêu gọi phía Đức, Pháp và Nga sớm tổ chức một cuộc họp mới theo định dạng Bộ Tứ Normandy để giải quyết các vấn đề tồn đọng cũng như giới thiệu những sáng kiến mới.

Tuy nhiên, Moscow cho rằng không cần làm như vậy bởi Ukraine chưa làm được nhiều việc trong thỏa thuận Minsk. Nếu kết quả trên thực địa không có gì mới, cuộc họp theo định dạng Bộ Tứ Normandy có thể không còn tác dụng.

Thực tế, Tổng thống Zelensky không chỉ mong muốn giải quyết được tình hình ở Donbass, ông cũng muốn có thể đòi lại được bán đảo Crimea từ tay Nga và không muốn bán đảo Crimea là một vấn đề không thảo luận tới trong việc giải quyết hòa bình ở Donbass. Nga đã tuyên bố khép lại mọi tranh cãi, thảo luận về chủ quyền của bán đảo Crimea trong khi châu Âu không mặn mà với việc yêu cầu Nga trả lại bán đảo Crimea cho Ukraine. Do đó, Tổng thống Ukraine đã muốn đặt kỳ vọng vào một đối tác khác - Mỹ.

Ông Zelensky đã đề nghị rằng, nên có sự tham dự của Mỹ trong chủ đề về Crimea nhằm tạo ra nền tảng mới. Điều này càng cho thấy rõ sự sốt ruột của ông Zelensky trong việc đưa nhân tố Mỹ vào cuộc đàm phán hòa bình để có lợi nhất cho Kiev.

Đông Phong