UBTVQH chưa bổ sung sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa do Nhà nước định giá

Báo cáo UBTVQH, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai nhấn mạnh sự cần thiết bổ sung sách giáo khoa (SGK) vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá tối đa. Bởi lẽ, việc này sẽ kiểm soát được tình trạng các doanh nghiệp tăng giá bất hợp lý hoặc tăng giá đột biến làm ảnh hưởng đến an sinh xã hội, đặc biệt đối với các đối tượng yếu thế trong xã hội; tạo sự công khai, minh bạch về giá SGK.

Đồng thời, khắc phục được những điểm yếu của việc kê khai giá SGK hiện nay. Đặc biệt, người tiêu dùng sẽ được tiếp cận sách với giá hợp lý, phụ huynh và học sinh yên tâm, tin tưởng trong việc lựa chọn SGK...

Theo Chính phủ, qua thực tế tiếp nhận kê khai SGK theo quy định tại Luật Giá thời gian qua cho thấy mục tiêu điều tiết về giá SGK không thực sự có hiệu quả. Từ đó, đặt ra yêu cầu Nhà nước cần phải có giải pháp cấp bách để điều tiết giá, đảm bảo công bằng giữa các Nhà xuất bản và thực hiện mục tiêu về an sinh xã hội.

Tuy nhiên, qua thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, SGK không thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá hoặc Nhà nước định giá mà thuộc danh mục kê khai giá. Theo đó thẩm quyền quyết định giá SGK thuộc các đơn vị được cấp phép xuất bản sách nên thời gian qua giá SGK ở mức khá cao, ảnh hưởng lớn đến chi phí mua SGK của phụ huynh và học sinh. Do đó, cần phải có giải pháp khắc phục tình trạng này khi giá SGK chưa thực sự được điều chỉnh theo cơ chế thị trường.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai trình bày Tờ trình tại phiên họp. (ảnh Quốc hội)

Một số ý kiến khác cho rằng, theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông, trong đó có chủ trương lớn là thực hiện xã hội hóa việc biên soạn, phát hành SGK, do đó, việc Chính phủ trình Ủy ban TVQH để bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa là chưa phù hợp với mục tiêu, quan điểm của Nghị quyết của Quốc hội và trái với nguyên tắc thị trường, chưa phù hợp với quy định của Luật Giá.

Mặt khác, để đảm bảo mức giá phù hợp trong cơ chế thị trường thì Chính phủ cần có cơ chế để mở rộng đối tượng được in ấn, phát hành SGK, bảo đảm có nhiều nhà cung cấp cùng sản phẩm, từ đó góp phần giảm giá bán sản phẩm. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị đưa mặt hàng SGK vào mặt hàng Nhà nước bình ổn giá và Nhà nước sẽ đặt hàng hoặc độc quyền phát hành sách.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính ngân sách nhất trí về thẩm quyền của Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa, để kịp thời phục vụ nhiệm vụ năm học mới, góp phần giảm bớt khó khăn cho người dân trong điều kiện ảnh hưởng của dịch bệnh Covid 19 đang tác động lớn đến hoạt động của ngành giáo dục, thu nhập của người dân.

Bên cạnh đó, một số ý kiến trong Ủy ban thẩm tra cho rằng, sản phẩm SGK không thuộc diện hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá theo quy định tại khoản 1 Điều 19 của Luật Giá. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội không có thẩm quyền bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa như Tờ trình của Chính phủ. Trường hợp thực sự cần thiết, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định sửa đổi, bổ sung Luật Giá.

Thảo luận tại phiên họp, một số ý kiến cũng cho rằng, theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 của Quốc hội, việc Chính phủ trình UBTVQH để bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa là chưa phù hợp với mục tiêu, quan điểm của Nghị quyết và trái với nguyên tắc thị trường. Ngoài ra, sản phẩm SGK không thuộc diện hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá theo quy định tại khoản 1 Điều 19 của Luật Giá... Vì vậy, UBTVQH không có thẩm quyền bổ sung SGK vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa, nếu thực sự cần thiết, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định sửa đổi, bổ sung Luật Giá.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, UBTVQH đã thảo luận rất kỹ lưỡng và thấy rằng hiện nay vấn đề cấp bách đặt ra là bộ sách lớp 1 đã in ấn, đã chọn và thực tế có nhiều gia đình đã bắt đầu mua và mức độ ảnh hưởng đối với bộ sách lớp 1 thì không lớn lắm. Mặt khác, SGK không phải là mặt hàng mà Nhà nước định giá theo quy định của Luật Giá. Do đó, UBTVQH đề nghị Chính phủ đánh giá, rà soát lại để có cái nhìn căn cơ, tổng thể, hoàn chỉnh lại hồ sơ. Trên cơ sở đó, nếu thấy rằng vấn đề này là cần thiết, cấp bách thì phải đánh giá và báo cáo với Quốc hội ban hành Nghị quyết hoặc phải sửa lại Luật Giá. Nhấn mạnh đây là vấn đề cần hết sức thận trọng, trong khi lại chưa có đánh giá tác động, Phó Chủ tịch Phùng Quốc Hiển cho biết, UBTVQH trả lại hồ sơ để cho Chính phủ nghiên cứu kỹ hơn.

Phương Thảo