Tỷ phú Nga dành 600 triệu USD điều tra Mỹ trừng phạt

Tỷ phú Nga Oleg Deripaska mới đây đã công bố một quỹ giải thưởng trị giá 600.000 USD để tài trợ cho các cuộc điều tra của báo chí về lý do thực sự đằng sau quyết định trừng phạt của Mỹ áp dụng lên ông và các công ty mà ông nắm giữ.

Tỷ phú nhôm Nga Oleg Deripaska.

Thông tấn TASS dẫn lại thông tin được đăng tải trên trang web của quỹ này, nêu rõ: "Một quỹ giải thưởng bao gồm: giải thưởng 300.000 USD, 200.000 USD và 100.000 USD đã được cung cấp để hỗ trợ các nhà báo điều tra về nguồn gốc của những cáo buộc và lý do thực sự để đưa Oleg Deripaska vào danh sách trừng phạt do Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) của Mỹ ban hành.

Hạn chót nộp đơn là ngày 15/5/2019. Người nộp đơn thành công sẽ được thông báo bí mật và sẽ nhận được tới 25.000 USD để trang trải chi phí phát sinh trong quá trình điều tra.

"Báo cáo nêu chi tiết kết quả và kết luận của cuộc điều tra nên được nộp trước ngày 15/11/2019. Bài dự thi sẽ được đánh giá bởi hội đồng chuyên gia bao gồm các nhân vật hàng đầu từ các lĩnh vực báo chí, học thuật, luật pháp và chính trị. Lễ trao giải sẽ được tổ chức vào ngày 15/12/2019.

Các lệnh trừng phạt từ Bộ Ngoại giao Mỹ nhằm vào ông Oleg Deripaska đã được đưa ra vào ngày 6/4/2018 nhằm vào cá nhân ông này và các công ty do ông sở hữu gồm: Rusal, Russian Machines, EuroSibEnergo, Tập đoàn GAZ, Tổ chức nông nghiệp Kuban, Công ty tài chính B-Finance.

Ông Oleg Deripaska đã bị liệt vào danh sách Quốc gia được chỉ định đặc biệt (SDN). Tức là sẽ không được phép vào Mỹ, tài sản ở Mỹ bị chặn và công dân Mỹ bị cấm làm ăn, kinh doanh với người trong danh sách này.

Ông Oleg Deripaska đã được gợi ý giảm cổ phần của bản thân tại các công ty mà ông sở hữu để được gỡ bỏ một số biện pháp trừng phạt.

Vào ngày 27/1 vừa qua, Bộ Tài chính Mỹ đã tuyên bố gỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với các công ty Rusal, En + và EuroSibEnergo do ông Oleg Deripaska đã chấp nhận giảm cổ phần sở hữu tại đây.

Cổ phần của ông Deripaska trong En+ giảm từ 70% xuống còn 44,95%.

Bộ Tài Chính Mỹ nói rằng, đã quyết định đưa Rusal và hai công ty khác ra khỏi danh sách trừng phạt với lý do là ông Deripaska đồng ý giảm cổ phần xuống dưới 50% ở ba công ty này.

Những công ty khác do ông Deripaska sở hữu, đặc biệt là Tập đoàn GAZ vẫn phải chịu lệnh trừng phạt của Mỹ. Tập đoàn GAZ đang đối mặt với nguy cơ đóng cửa một khi các biện pháp trừng phạt của Mỹ chính thức có hiệu lực vào cuối tháng 4.

Trong khi đó, những hạn chế đối với bản thân ông Oleg Deripaska vẫn còn hiệu lực.

Ông Oleg Deripaska được cho là một người thân cận với Tổng thống Putin lại có mối liên kết với Chủ tịch chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump.

Ông Oleg Deripaska nằm trong lệnh trừng phạt của Mỹ do có mối liên hệ với ông Paul Manafort, cựu Chủ tịch Ủy ban tranh cử của Tổng Thống Donald Trump. Ông Deripaska đã từng thảo luận với ông Manafort làm người vận động hành lang cho mình.

Ông Deripaska cho rằng mình là "nạn nhân chính trị" khi Nga bị cáo buộc can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.

Tháng 3/2019, ông này đã nộp đơn kiện Bộ Tài chính Mỹ, buộc cơ quan này gỡ bỏ các lệnh trừng phạt với mình.

Trên trang cá nhân, Deripaska cho biết ông nộp đơn kiện "để làm trong sạch tên tuổi và gỡ bỏ các lệnh trừng phạt vô lý nhằm mục đích chính trị".

"Cả tài sản, danh tiếng và lợi ích kinh tế của Deripaska đã bị hủy hoại.

Deripaska đã bị loại khỏi cộng đồng kinh doanh quốc tế và hệ thống tài chính toàn cầu. Trên thực tế, các ngân hàng và công ty đã chấm dứt hợp đồng hiện hành với ông ấy. Những doanh nghiệp khác cũng từ chối đàm phán thỏa thuận mới vì lo ngại bị Mỹ trừng phạt" - đơn kiện nêu rõ.

Tỷ phú Deripaska nói với CNBC rằng, ông đã rất ngạc nhiên khi bị Mỹ áp lệnh trừng phạt.

"Cá nhân tôi khi biết điều đó đã rất ngạc nhiên. Tôi hy vọng là mọi người sớm muộn gì cũng sẽ nhận ra điều đó là sai. Trong phiên điều trần gần đây nhất tại Quốc hội Mỹ, người ta đã đổ lỗi cho tôi về những việc mà tôi chẳng hề liên quan… Thực sự đó là chuyện hoang tưởng" - ông Oleg Deripaska nói trong cuộc phỏng vấn CNBC trước đó.

Vụ kiện của ông Oleg Deripaska lại vướng phải tình hình khó khăn. Chính trường Mỹ đang náo động vì bản báo cáo dài 400 trang của công tố viên đặc biệt Robert Mueller điều tra sự thông đồng của Tổng thống Mỹ Donald Trump với Nga. Báo cáo không đi đến kết luận hay cáo buộc nào song nó càng khơi lên sự mâu thuẫn giữa hai phe Dân chủ và Cộng hòa ở Nghị viện Mỹ.

Có lẽ ông Deripaska cũng thấy được đây là vụ kiện "khó nhằn" nên muốn mượn sức mạnh truyền thông để cứu lấy tài sản và danh dự của mình.

Hải Lâm