TX Quảng Yên: Chú trọng bảo tồn, phát huy giá trị di tích Bạch Đằng

Dòng sông thiêng Bạch Đằng đã đi vào huyền thoại, nơi đây dân tộc ta đã 3 lần chiến thắng oanh liệt giặc ngoại xâm, vào năm 938 khi Ngô Quyền đã chỉ huy quân dân ta đánh tan quân xâm lược Nam Hán; năm 981, đánh bại quân xâm lược nhà Tống và lần thứ ba - năm 1288, quân dân nhà Trần đã tiêu diệt, bắt sống toàn bộ đạo binh thuyền hùng mạnh của quân xâm lược Nguyên Mông.

Toàn cảnh Khu Trung tâm di tích lịch sử Bạch Đằng, Quảng Yên.

Trước khi đánh Đại Việt lần thứ nhất năm 1258, từ năm 1206, Nhà nước du mục Mông Cổ do Thành Cát Tư Hãn đứng đầu đã lao vào cuộc chiến đánh chiếm và chinh phục các nước khác để lập ra một đế chế rộng lớn từ bờ biển Thái Bình Dương ở phía Đông đến Biển Đen ở phía Tây. Các nước như Trung Quốc, Nga, các nước Trung Á, Tây Á và Đông Âu đều bị thôn tính. Thế nhưng quân Nguyên Mông 3 lần đánh nước Đại Việt vào các năm 1258, 1285 và 1288 đều thất bại.

Sau thất bại năm 1288, vua Nguyên Hốt Tất Liệt cay cú muốn tổ chức một cuộc viễn chinh báo thù nhưng sau khi Hốt Tất Liệt qua đời vào năm 1294, vua Nguyên Thành Tông Thiết Mộc Nhĩ nối ngôi phải ra lệnh bãi binh. Bởi vậy, có ý kiến cho rằng chiến thắng Bạch Đằng 1288 có ý nghĩa lịch sử to lớn, không chỉ đối với quốc gia Đại Việt mà còn đối với lịch sử thế giới.

Nhận thức được giá trị và tầm quan trọng của Khu di tích Chiến thắng Bạch Đằng, trong những năm qua, tỉnh Quảng Ninh và thị xã Quảng Yên luôn quan tâm đặc biệt đối với khu di tích. Năm 2012, thị xã Quảng Yên đã lập hồ sơ và được Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1419-QĐ/TTg xếp hạng quần thể Khu di tích Chiến thắng Bạch Đằng là Di tích quốc gia đặc biệt. Ngày 18/2/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 322-QĐ/TTg phê duyệt Quy hoạch tổng thể Bảo tồn và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Chiến thắng Bạch Đằng. Với sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ, các bộ, ngành ở Trung ương, của tỉnh Quảng Ninh, đã góp phần nâng cao hơn nữa nhận thức của các cấp chính quyền và nhân dân về tầm vóc, giá trị của di tích.

Các chuyên gia quốc tế khai quật khảo cổ học bãi cọc đồng Má Ngựa, Quảng Yên.

Hiện nay, thị xã Quảng Yên đang tích cực triển khai công tác đầu tư, bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Quy hoạch tổng thể và dự án được chia thành 3 giai đoạn, thực hiện đến hết năm 2025, giai đoạn 1 thực hiện ở khu trung tâm di tích, với tổng kinh phí đầu tư trên 200 tỷ đồng, từ ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh và xã hội hóa, gồm các hạng mục: Nhà đón tiếp, nhà điều hành, công viên, vườn hoa, khu chợ truyền thống, đường giao thông nội bộ trong khu di tích, quảng trường tổ chức lễ hội, nhà trưng bày thực cảnh Chiến thắng Bạch Đằng và khu phát huy giá trị.

Trong giai đoạn này, thị xã Quảng Yên đang tích cực kêu gọi xã hội hóa để đẩy nhanh tiến độ đầu tư, triển khai đối với 2 hạng mục: Dự án bảo tồn Bãi cọc Bạch Đằng và tượng đài đức thánh Trần Hưng Đạo. Các hạng mục nêu trên dự kiến hoàn thành, đón khách du lịch vào năm 2020, hứa hẹn trong thời gian tới, Khu di tích Quốc gia đặc biệt Bạch Đằng sẽ trở thành điểm tham quan du lịch hấp dẫn du khách.

Ngày nay, trong tiềm thức của mỗi người dân Việt Nam và trong mỗi du khách khi đến Quảng Yên, thăm Khu di tích Bạch Đằng, thắp hương ở miếu Vua Bà, đền Trần Hưng Đạo, đều tưởng nhớ công ơn của biết bao người dân bình dị đã góp sức, góp chí, góp tâm và cả xương máu để có được những thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta, qua đó chúng ta càng thêm tự hào về truyền thống Bạch Đằng lịch sử, sẽ luôn được phát huy trong sự nghiệp đổi mới và trong việc giữ gìn, bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của đất nước./.

Ngô Đình Dũng (Phòng Văn hóa và Thông tin TX Quảng Yên)